• تنوع کار

با نگاه دیگر، می توان گفت دو جنبه ماهیت کار که بر رضایت شغلی اثر دارد، روش کنترل برکار و تنوع کار است (خدایاری فرد، ۳۲:۱۳۸۸).

هر چه این عوامل وسیع تر باشد، حیطه شغلی افزایش می‌یابد که آن نیز، خود رضایت شغلی را فراهم می آورد. تحقیقات نشان می‌دهد تنوع کاری متوسط مؤثرتر است. تنوع وسیع موجب ابهام و استرس می شود و تنوع کم نیز به یکنواختی و خستگی می‌ انجامد که در نهایت نارضایتی شغلی را در پی دارد. ابهام در نقش و تضاد در آن، همواره از سوی کارکنان مورد اجتناب قرار گرفته است، زیرا اگر کارکنان کاری را که انجام می‌دهند نشناسند و به وظیفه خود آگاهی نداشته باشند، موجبات ناخشنودی آن ها فراهم می شود (سپهری، ۱۳۸۳).

کارگران دوست ندارند شغل هایی را که به تفکر نیاز ندارند، هر روز تکرار کنند. به طور کلی، شغل هایی با تنوع متوسط، بیشترین رضایت شغلی را به همراه دارند. شغل های با تنوع کمتر موجب می‌شوند که کارکنان احساس رنجش و فرسودگی بکنند. شغل های خیلی متنوع موجب می‌شوند کارگران از نظر روانی و فیزیکی احساس استرس و کوفتگی کنند. همین طور شغل هایی که به کارکنان اختیار می‌دهند، رضایت شغلی بیشتری را برای کارکنان فراهم آورند (خدایاری فرد، ۳۲:۱۳۸۸).

هرزبرگ، در کتاب خود که در سال ۱۹۵۹ انتشار یافت، به شغل به عنوان منبع رضایت شغلی توجهی خاص

نشان داده است. دو جنبه مهم شغل که در این مورد به کار گرفته می‌شوند عبارتند از: روش های کنترل روی کار و چگونگی یا شیوه انجام کار (خدایاری فرد، ۳۲:۱۳۸۸).

‌بر اساس مکتب مدیریت علمی، کارایی فرد بیشتر ‌به این مسئله بستگی دارد که به وی اجازه داده می شود ‌در مورد شغل خود تصمیم بگیرد نه آنکه برای وی برنامه ریزی کنند. ازاین رو رضایت شغلی ارتباط زیادی با روش های کنترل کار خواهد داشت (خدایاری فرد، ۳۳:۱۳۸۸).

به اعتقاد لاسون و شن^[۷۸] (۱۹۹۸)، گسترش و پرمایه ساختن ماهیت کار، از دو جنبه افقی (در آن به افراد وظایف و تکالیف مختلف و متنوع داده می شود، بدون اینکه مسئولیت بیشتری در تصمیم گیری به آن ها تفویض شود) و عمودی (در آن افراد ترغیب می‌شوند نسبت به مسئولیت های شغلی خود نقش بیشتری در تصمیم گیری داشته باشند) بررسی می شود (خدایاری فرد، ۳۳:۱۳۸۸).

۲-۴-۷ پیامدهای رضایت شغلی

رضایت شغلی به عنوان یک متغیر مستقل بر بسیاری از جنبه‌های رفتار فردی و عملکرد سازمان تأثیر می‌گذارد و ‌به این منظور نیز مورد توجه کارکنان و مدیران در سازمان است. در حقیقت، کلید احیا و ابقای فکری و اعتماد به نفس بالا، رضایت شغلی است. این امر مستلزم آن است که نوع کار با نوع شخصیت و فیزیولوژی و روحیه انجام دهنده آن تناسب داشته باشد. وجود انگیزه نیز عامل مؤثری در ثمربخشی و افزایش رضایت شغلی است.گاهی شخصیت حقیقی و حقوقی افراد منطبق نیستند، فردی که دچار این تناقض می شود، از کار خود راضی نیست و در جایگاه کاری خود احساس رضایت و بالندگی نمی کند. ازاین رو با کمی توجه به خصوصیات فردی و تأمین نیازهای مادی و معنوی افراد و گروه ها، می‌توانیم بهبود مؤثری را در عملکرد فردی، گروهی و سازمانی شاهد باشیم. رضایت شغلی موجب می شود بهره وری فرد افزایش یابد، به سازمان متعهد شود، سلامت فیزیکی و ذهنی فرد تضمین شود، رضایت فرد از زندگی افزایش یابد و مهارت های جدید شغلی را به سرعت فرا بگیرد. عدم رضایت شغلی موجب کاهش بهروری، کارایی و روحیه کارکنان می شود که روحیه ضعیف در کار بسیار نامطلوب است. پیامدهای رضایت شغلی و عدم رضایت شغلی در زیر ارائه می شود (خدایاری فرد، ۵۰:۱۳۸۸).

۲-۴-۷- ۱ رضایت شغلی و عملکرد

یکی از موضوعات مهم و مورد توجه مدیران، اثر رضایت شغلی برعملکرد سازمان است. تحقیقات زیادی در

این مورد انجام شده است. نتایج بعضی تحقیقات نشان می‌دهد کارکنانی که رضایت شغلی بیشتری دارند، عملکردشان نیز بهتر است. به نظر می‌آید رابطه مستقیمی بین این دو وجود دارد، زیرا کسانی که نگرش مثبتی به البته عملکرد تحت تأثیر عوامل زیادی قرار می‌گیرد، برای مثال عملکرد کارشان دارند، عملکرد آن ها بهتر است کارگری که با دستگاه کار می‌کند، بیشتر تحت تأثیر سرعت دستگاه است تا رضایت شغلی او،عملکرد فروشنده، تحت تأثیر شرایط اقتصادی است تا رضایت شغلی، اما به طور کلی رضایت شغلی که از عوامل متعدد نظام جبران مالی و غیر مالی حاصل می شود، بر عملکرد تأثیر می‌گذارد، البته این ارتباط برای مشاغل سطوح بالای سازمان قوی تر است. در واقع، ارتباط بین رضایت شغلی و عملکرد برای افراد در پست های تخصصی، سرپرستی و مدیریتی شدید و محکم است (خدایاری فرد، ۵۰:۱۳۸۸).

نکته دیگر اینکه خود عملکرد، بر رضایت شغلی تأثیر می‌گذارد، زیرا عملکرد خوب به دریافت های مالی بهتر و همچنین جبران خدمات غیر مالی بیشتر مانند احساس موفقیت، خوداحترامی و پیشرفت منجر می شود، اما کارکنانی که عملکرد ضعیف دارند، احساس می‌کنند که شایستگی و توانایی لازم را نداشته اند و احتمالا دریافت های آن ها نیز کمتر خواهد بود و طبیعی است که اثر منفی بر رضایت شغلی آن ها دارد (خدایاری فرد، ۵۰:۱۳۸۸).

بررسی های کاتر و هامن (۱۹۵۳) ثابت می‌کند که بین رضایت از شغل و کارایی رابطه مثبتی وجود دارد، یعنی افرادی که از شغل خود رضایت باطنی بیشتری دارند، دست کم در پاره ای از موقعیت های شغلی پرکارترند. اغلب گمان می رود که روحیه قوی با افزایش تولید همراه است، البته اگر روحیه فقط به معنی داشتن رضایت از شغل و حسن نظر به مدیر باشد، در آن صورت میزان تولید الزاماً افزایش نمی یابد، افراد ممکن است از اینکه عضو سازمان هستند، راضی باشند، ولی انگیزه ای برای کمک به هدف های سازمان و افزایش تولید سازمان نداشته باشند (دیویس و استورم، ترجمه فارسی، ۱۳۷۰).

کیت دیویس (۱۹۷۲) نیز معتقد است که روحیه ضعیف الزاماً موجب کاهش کارایی نمی شود و روحیه قوی

ضامن افزایش بازدهی نیست.از نظر جونز (۱۹۸۴)، روحیه در ۳ حالت رو به زوال می رود و در این صورت کفایت جایگزین کارایی می شود. این ۳ حالت عبارتند از:

• • وقتی فرد پیش‌بینی کند، کنش و انگیزه ها برخلاف پندار نخستین، ضعیف تر خواهد بود؛

• • اگر فرد احساس کند که در صورت انجام دادن سطحی کارها، بهتر می‌تواند به اهداف و مقاصد شخصی خود برسد

• اگر پیوسته از پاداش استفاده شود، همکاری فرد جزیی و اندک و تنها در حد کفایت و رسیدن به پاداش خواهد شد.

ممکن است عملکرد کارکنان راضی خوب، متوسط یا حتی ضعیف باشد. پیوند میان رضایت شغلی و عملکرد، پیچیده تر از آن است که در باور ساده «رضایت شغلی به عملکرد بهتر می‌ انجامد» بگنجد (دیویس و استورم، ترجمه فارسی، ۱۳۷۰).

تصویر درست تر از پیوند میان تأثیر عملکرد خوب در رضایت شغلی بالا ‌به این شکل است که توالی این دو

«مشهورترین تلاش های کیفیت زندگی کاری در زمینه تولید ایجاد شده، اما در
سال های اخیر برنامه های کیفیت زندگی کاری به بخش های غیر تولیدی نیز راه یافته است. در میان انواع سازمان هایی که این گونه برنامه ها را پذیرفته اند، از مدارس، بیمارستان ها، فروشگاه های زنجیره ای و مؤسسات عالی می توان نام برد.»

فرجوند (۱۳۷۶) درباره تاریخچه کیفیت زندگی کاری بیان ‌کرده‌است که قبل از انقلاب صنعتی کارگران همیشه مانند برده های قرون وسطی تحت سلطه و استثمار کلان زمین داران قرار داشتند و آن ها به خاطر شاق بودن محیط کار و فقدان تسهیلات لازم از بام تا شام کار می‌کردند و در صورتی که خواستار احقاق حقوق حقه خود بودند مورد تنبیه و شکنجه بدنی قرار می گرفتند. این وضع تا اوایل قرن نوزدهم ادامه داشت. در آغاز ماشینی شدن صنعت نیز وضع بهتر از این نبود. تولید به شکلی نامناسب انجام می شد و به منظورهای مختلف صورت می گرفت. عنان اختیار در دست اشخاص نامناسب قرار داشت که فاقد اطلاعات و صلاحیت اداره بودند. انقلاب صنعتی تار و پود زندگی کهنه را در هم نورید ولی چندان گامی در جهت آزادی کارگران برنداشت زیرا همه در حالی که انتظار داشتند انسان از قید انسان رهایی یابد، دریافتند که استثمار از بین نرفته بلکه شکل آن عوض شده است. نظام کشاورزی از پیش ساقط شده بود و نظام جدید به عنوان مالکیت صنعتی که به جای استثمار در آوردن کشاورزان، کارگران کارخانه‌ها را استثمار می نمود، جانشین آن شد. در این زمان زندگی کاری از کیفیت خوبی برخوردار نبود. انضباطی که در کارهای صنعتی اولیه اعمال می شد، شباهت زیادی به انضباط زندان ها داشت. اکثر اطفال خردسال با بی تفاوتی و بی رحمی مدیران رو به رو بودند و در طول ساعات طولانی کار از به خواب رفتن آن ها جلوگیری می شدو فضای زندگی کاری از شقاوت اشباع شده بود. زنان، مردان و اطفال بر اثر تحمل فجایع ثروتمندان به طور کلی از رشد طبیعی باز می ماندند. این موجودات بینوا محکوم به ساعت ها کار مداوم و متوالی در روز و شب بودند و گویا مدت آن را پایانی نبود. آن ها در بدترین شرایط زندگی، بدون رعایت اصول بهداشتی کار فعالیت می نمودند و با آنان کمترین رفتاری که شایسته مقام یک موجود ساده بشری است نمی شد و از وجود آنان به عنوان ابزار پول سازی بهره برداری می گردید. شاید بتوان
رابرت^[۶۱] اون را که به عنوان پیشرو و مبشر نهضت تعاونی و نهضت های کارگری می نشاسند، به عنوان پیشرو نهضت کیفیت زندگی کاری نیز قلمداد نمود. وی به عنوان یک ثروتمند و کارخانه دار می گفت:

«من می توانم بدون این که با کارگران خود بدرفتاری کنم، کسب درآمد نمایم، به
آن ها حقوق و دستمزد کافی بپردازم، ساعات کار معینی برای آن ها در نظر گیرم و با آن ها به گونه ای که هستند مثل انسان، رفتار نمایم.»

او برای اولین بار به کارگران خود به چشم مولدین ثروت و نیروی انسانی تولید نگریست. اون در یافته بود که ایام کودکی انسان تنها دوره ای است که شخصیت آدمی را شکل می‌دهد و حوادثی که در این مرحله از زندگی شخص رخ می‌دهد، به طور ویژه ای در ساختمان روحی و معنوی او اثر می‌گذارد و این آثار برای سال های متمادی باقی می ماند. ‌بنابرین‏ اعتقادات، اون برای تحصیل فرزندان کارگران کارخانه خود مبادرت به ایجاد مدرسه نمود و از استخدام کارگران کمتر از ۱۱ سال امتناع ورزید (فرجوند ۱۳۷۶).

دو مرحله مشخص در زمینه فعالیت های مربوط به کیفیت زندگی کاری قابل ملاحظه
می‌باشند:

مرحله اول: در طی دوره های بین ۱۹۷۴-۱۹۶۹ واقع شده زمانی که گروه وسعی از محققین، دانش پژوهان، رهبران اتحادیه ها و سران دولتی به چگونگی نفوذ بر کیفیت تجربیات شغلی یک فرد علاقمند شدند. اساساً می توان گفت نهضت کیفیت زندگی کاری از این باور سرچشمه می‌گیرد که لازم است تجربیات کاری علیه کارکنان بهبود یابد. دلایل متعددی ‌در مورد علت بروز این علاقمندی در آن زمان وجود دارد. در میان دولتمردان آمریکا علایقی در خصوص این موضوع که استخدام بر بهداشت فیزیکی وروانی و رضایت شغلی کارکنان تأثیر می‌گذارد، به گونه ای فزاینده در حال رشد بود و مطالبی نیز ‌در مورد نوآوری های اروپایی ها در زمینه ی ‌گروه‌های کاری خودگردان به گوش می‌خورد (علامه، ۱۳۷۸). یکی از پژوهشگران ‌در مورد سرچشمه های نهضت کیفیت کاری
می نویسد:

«یک سلسله بررسی های نگرش ملی که در دانشگاه میشیگان در بین سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۳ انجام گرفت توجهات را به سوی آن چه که «کیفیت استخدام» یا «تأثیر مجموع تجربیات شغلی بر فرد» نامیده شده بود، معطوف کرد. در دهه ی ۱۹۷۰ مدیریت بسیاری از شرکت های پیشرو تا حدی به موضوع کیفیت زندگی کاری علاقمند شدند که پروژه های جامعی را جهت بهبود بهره وری نیروی کار خود، اثربخشی سازمانی و کیفیت زندگی کاری راه اندازی کردند. این شور و هیجان اولیه در اواسط دهه ی ۱۹۷۰ استمرار داشت تا این که هم زمان با این که موضوعات دیگری که عمدتاًً تورم و هزینه های انرژی بودند، توجه عمومی را به سوی خود جلب کرد در اواخر دهه ی ۱۹۷۰ فروکش کرد.»

موج دوم علاقمندی به کیفیت زندگی کاری از سال ۱۹۷۹ شروع شد و تا به امروز ادامه دارد، احتمالاً مهمترین عامل ایجاد این علاقمندی رقابت بین‌المللی بوده است. ایالات متحده امریکا در آن زمان با رقابت فزاینده ای در بازارهای بین‌المللی و نیز در بازارهای داخلی (بواسطه ی وجود محصولات خارجی) مواجه بود. آمریکایی ها به فکر فرو رفتند که شاید سایر کشورها از نقطه نظر مدیریتی کار متفاوتی را انجام می‌دهند که بر اثر بخشی آن ها تأثیر گذارده است و ژاپنی های را به عنوان نمونه ی عمده این پدیده مورد توجه قرار دادند. دومین کنفرانس بین الملی ‌در مورد کیفیت زندگی کاری که در سال ۱۹۸۱ در تورنتو برگزار گردید؛ با بحث جلب نظر و حضور ۱۵۰۰ نفر در این کنفرانس شد. علاوه بر دانشگاهیان، مشاورین و مقامات رسمی دولتی ۲۰۰ تن از مقامات
اتحادیه ها و ۷۵۰ مدیر نیز در این کنفرانس حضور پیدا نمودند. واقعه ای که توجه عمومی را ‌به این موضوع مهم جلب کرد اعتصاب حدود ۸۰۰۰ کارگری بود که در مارس ۱۹۷۲ در کارخانه جدید جنرال موتورز در لوردستون ایالت اوهایو رخ داد. هم کارگران و هم رهبران اتحادیه، مدیریت جنرال موتورز را متهم کردند که نیروی کار را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داده و سرعت کار را در خط مونتاژ افزایش داده است. رسانه های خبری ملی گزارش هایی را ‌در مورد مشکلات این کارخانه و دیگر مؤسسات و کارخانه های سراسر آمریکا منتشر ساختند. این گزارش ها خاطرنشان کردند که بسیاری از کارگران آمریکایی به خصوص کارگران جوانتر در صنایع تولید انبوه در شرایط شغلی خود نوعی ناکامی و از خود بیگانگی را احساس می‌کنند. رهبران بسیاری از سازمان ها موضوع کیفیت زندگی کاری و نحوه ی بهبود آن را مطالعه نمودند.

از آمار توصیفی مانند میانگین،میانه، حداقل و حداکثر و انحراف معیار جهت توصیف داده ها و توضیح ویژگی‌های اساسی در صورت معنا داری استفاده شد.

برای بررسی مشخصات عمومی و پایه­ای متغیرها (سری‌ها) جهت برآورد و تخمین الگو (مدل) و تجزیه‌و تحلیل دقیق آن‌ ها، برآورد آماره‌های توصیفی مربوط به متغیرها لازم است. به وسیله این مشخصات می‌توان دیدی کلی ‌در مورد مقادیر هر یک از متغیرها به دست آورد. میانگین داده ها، نشان‌دهنده آن است که در صورت منظم کردن داده ­ها روی یک محور دقیقاً در نقطه تعاملی با مرکز ثقل توزیع قرار می‌گیرد.

انحراف معیار و واریانس، پراکندگی داده ­ها را نشان می‌دهند.

فصل ۳:

روش تحقیق

۱٫۳ مقدمه:

یکی از اصلی ترین بخش های هر تحقیق، روش انجام تحقیق می‌باشد.در این فصل در ارتباط با جامعه آماری، روش های جمع‌ آوری اطلاعات، قلمرو زمانی تحقیق، فرضیه های تحقیق و روش های آماری آزمون فرضیه‌ها بحث خواهد شد. هر گونه اشتباه در مراحل فوق می‌تواند به نتایج گمراه کننده منجر شود، لذا دقت در شناسایی روش های صحیح تحقیق به همراه استفاده درست از آن ها به روایی تحقیق ونتایج حاصله کمک خواهد کرد. در این فصل ابتدا در خصوص روش تحقیق و جامعه آماری توضیحاتی داده می شود و سپس مدل مورد استفاده به همراه تعریف عملیاتی متغییرها ارائه خواهد شد. در نهایت نیز روش آماری مورد استفاده در تجزیه و تحلیل به همراه آزمون های پیش فرض مورد نیاز جهت استفاده از روش های مذکور توضیح داده خواهد شد.

۲٫۳ روش کلی تحقیق:

نوع یا روش کلی این تحقیق را می توان مبتنی بر چهار معیار اساسی طبقه بندی تحقیقات مشتمل بر هدف، روش گردآوری داده ها و استنتاج، طرح تحقیق و نهایتاً نوع و ماهیت داده ها و متغیرها و روش های تعیین ارتباط بین متغیرها به شرح ذیل مشخص کرد:

از نظر هدف:

کاربردی است زیرا نتایج حاصل از آن ، قابل استفاده در اتخاذ تصمیمات توسط مدیران و سرمایه گذاران است.

از نظر گردآوری داده ها:

این تحقیق از بعد نحوه ی استنباط در خصوص فرضیات تحقیق در گروه تحقیقات توصیفی و از نوع همبستگی قرار می‌گیرد، زیرا جهت کشف روابط بین متغیرهای تحقیق ، از تکنیک‌های رگرسیون و همبستگی استفاده شده است که ‌به این ترتیب ، از نظر استدلالی ، از نوع استدلال استقرایی است.

ماهیت داده ها و روش‌ها:

به جهت کمی بودن داده های عملکردی مورد استفاده در تحلیل، ماهیت کمی متغیرها و روش های مورد استفاده در تعیین ارتباط بین متغیرها، تحقیق حاضر از تحقیقات کمی و “غیرقضاوتی” است.

• 1. طرح تحقیق:

از آنجا که داده های مورد استفاده در این تحقیق داده های مربوط به یک بازه ی زمانی ۵ ساله منتهی به ۱۳۹۲ می‌باشد طرح تحقیق از نوع پس رویدادی گذشته نگر و مبنی بر تجربیات گذشته است.

جامعه آماری:

تعاریف جامعه و نمونه آماری : جامعه آماری به مجموعه افراد، اشیاء و یا به طور کلی پدیده ها ی اطلاق می شود که محقق می‌تواند نتیجه مطالعه خود را به کلیه آن ها تعمیم دهد. جامعه آماری تحقیق با یک یا چند صفت مشترک شناسایی می شود.

در بیشتر موارد به سبب حجم گسترده جامعه آماری، مراجعه به کلیه آحاد جامعه و مطالعه تک تک آن ها امکان پذیر نیست. در این صورت محقق ناگزیر است که بخشی از جامعه آماری را مورد مطالعه قرار داده و نتیجه بررسی را به تمامی جامعه آماری تعمیم دهد. مراجعه به بخشی از جامعه آماری جهت شناسایی همه آن را روش نمونه گیری می‌نامند

جامعه اماری این تحقیق:

جامعه آماری این پژوهش، کلیه شرکت­های پذیرفته ­شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ است. شرکت­های مورد بررسی بر اساس معیارهای زیر انتخاب شده است:

۱- به لحاظ افزایش قابلیت مقایسه، دوره مالی آن­ها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.

۲- طی سال­های ۱۳۸۸الی ۱۳۹۲ تغییر سال مالی و توقف عملیات نداشته باشند.

۳- صورت­های مالی و یادداشت­های همراه شرکت­ها در بازه زمانی مذکور به گونه کامل در سایت بورس اوراق بهادار موجود باشد.

۴- صورت­های مالی و یادداشت­های همراه شرکت اصلی در بازه زمانی مورد بررسی، به­گونه ­ای مجزا از صورت‌های مالی و یادداشت­های همراه شرکت­های تلفیقی موجود باشد.

۵- ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام آن­ها طی بازه زمانی مورد بررسی منفی نباشد.

۶- شرکت انتخابی، جزء شرکت­های سرمایه ­گذاری و بانک­ها نباشد.

تعداد شرکتهایی که سهام آن ها مورد معامله واقع شده در طول سال‌های تحقیق

۴۲۷

شرح محدودیت
شرکت های مشمول
تعداد نمونه باقی مانده

شرکت‌های سرمایه گذاری و واسطه گری مالی و بیمه

۴۰

۳۸۷

تعداد شرکتهایی که سال مالی آن ها پایان اسفند نیست

۱۴۲

۲۴۵

سال مالی متفاوت

۱۸

۲۲۷

شرکت‌های فاقد اطلاعات مورد نیاز

۱۵۸

۶۹

۷- شرکت مورد نظر طی دوره پژوهش، فعالیت مستمر داشته و سهام آن مورد معامله قرار گرفته

تعداد کل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در پایان سال ۱۳۹۲

۵۴۶

باشد.

جدول ۱-۳ :توصبف جامعه ی آماری

با توجه به محدودیت‌های اعمال شده، تعداد ۵۸ شرکت انتخاب شدندکه اطلاعات این شرکت‌ها به شیوه کتابخانه‌ای با مراجعه به صورت‌های مالی منتشر شده شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نرم‌افزارهای ره‌آورد نوین و تدبیرپرداز جمع‌ آوری شده است.

حجم نمونه و کفایت ان:

برای انتخاب حداقل حجم نمونه مورد نیاز، روش های متعددی وجود دارد . چیزی که مسلم است این است که حداقل حجم نمونه مورد نیاز را باید ‌بر اساس اهداف اصلی تحقیق برآورد نمود.

۲ – خدمت به مشتریان و ارتقای فروش : مشتریان ارتباطات دقیق و مستمر و مفید و محافظت های فرا جغرافیایی می خواهند . این ویژگی ها به طور مداوم به عنوان بعد برجسته در تعیین رفتار انتخاب فروشگاه های اینترنتی و غیر اینترنتی تعریف شده است . خدمت به مشتری شامل مواردی نظیر ، خدمات کارکنان فروش برای انتخاب کالا ، پاسخ به سؤالات مشتریان ، کمک در انتخاب کالا ، خدمات رایگان ، پاسخ ‌در مورد انتقال و هزینه حمل و نقل و تخفیفات کالا را در بر می‌گیرد .

۳ – متقاعد کردن و راهنمایی : این خصیصه به ارتباط مشتریان با فروشگاه های اینترنتی مربوط است . در این طبقه ویژگی سازمان و استفاده آسان مورد توجه قرار می گیرند . ارتباط استفاده کنندگان با فروشگاه های اینترنتی ، تجربه تعامل مصرف کنندگان با ارائه کالا و خدمات خرده فروشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد . اگر یک سیستم ارتباطی با مصرف کنندگان خوب طراحی شود هزینه مصرف کنندگان را در جستجو و زمان مورد نیاز برای پردازش اطلاعات کاهش می‌ دهد و این امر باعث می شود تا زمان مورد نیاز برای انتخاب و خرید به حداقل برسد . خرید اینترنتی زمانی مطلوب و رضایت بخش است که سایت ‌های فروشندگان دارای سرعت بالا ، غیر انبوه ( شلوغ نباشند ) و دسترسی ساده باشند . سایت ‌های قابل دسترسی آسان و کم تراکم ، زمان فروش را کوتاه و میزان تلاشی که مصرف کنندگان باید صرف درک و فهم چگونگی فروش اینترنتی کنند را اقتصادی و بهینه می‌سازد .

۴ – ایمنی : مصرف کنندگان ‌در مورد افشای اطلاعات مالی و خصوصی خود نگرانی دارند . اگر چه بیشتر سایت‌ های فروش اینترنتی سیاست حفاظت شخصی و خصوصی را اعمال و ایمنی مبادلات را تضمین می‌کنند . ولی آن ها اطلاعات جزئی ‌در مورد اینکه چگونه مبادلات و اطلاعات شخصی امنیت لازم را دارند ، ارائه نمی ‌دهند .

۲-۲-۱۱-۴- رفتار ارتباطی مشتریان در موقعیت خرید اینترنتی

به کار گیری رفتار های مرتبط برای دستیابی به اثر بخشی بیشتر در تصمیم گیری ها و کاهش هزینه های پردازش اطلاعات و دستیابی به شناخت بیشتر مطابق با تصمیمات آن ها و کاهش ریسک مربوط به انتخاب اکنون ازجمله تمایلات مشتریان است . بعد از چند مبادله موفق ، مشتریان نسبت به تأمین کننده خدمات و عرضه کنندگان احساس امنیت می‌کنند . زمانی که مشتری به یک سازمان اعتماد کرد ، آن ها می دانند که این شرکت قادر به تامین نیاز ها و خواسته هایشان است و ‌به این شرکت متعهد می‌شوند .

محیط خرید به صورت اینترنتی به مشتریان و خریداران کمک می‌کند تا با فراهم کردن انتخاب گسترده ، ارزیابی اطلاعات ، دقت و مقایسه کالا ها زمان کمتری را صرف تصمیم گیری کنند . اینترنت اطلاعات مقایسه ای و ارزیابی شده ‌‌ای را فراهم می‌کند و ممکن است هزینه جستجوی اطلاعات و تلاش برای تصمیم خرید را کاهش دهد . اگر چه مشتریان اینترنتی عمدتاًً در تعامل با سیستم ‌های کامپیوتری هستند و نمی توانند به طور فیزیکی کالای واقعی را لمس و احساس کنند ، ولی آن ها با بهره گرفتن از اطلاعات فراهم شده به وسیله فروشگاه های اینترنتی می‌ توانند به شکل الکترونیک تصمیم گیری کنند .

‌بنابرین‏ بحث ‌در مورد عوامل مهم در رفتار خرید مشتریان در محیط تجارت الکترونیک نیازمند تمرکز بر قابلیت دسترسی اطلاعات است . دسترسی اطلاعات نه فقط اطلاعات مربوط به کالا و خدمات بلکه سهولت و شخصی سازی را برای نگهداری مشتریان مورد توجه قرار می‌دهد و آن به درجه ای که اطلاعات می‌تواند به وسیله مشتریان برای پیش‌بینی رضایت احتمالی ‌شان در خرید بعد به کار رود ، بستگی دارد . پس موفقیت در خرید اینترنتی با توانایی برای سازگار کردن اطلاعات برای ارضای نیاز های مشتریان ارتباط دارد . اما عوامل مختلفی ارزش پیش‌بینی اطلاعات را تعیین می‌کند و فقط یک نوع اطلاعات برای همه مشتریان ارزشمند نیست . نیاز اساسی برای ترغیب مصرف کننده به خرید اینترنتی عبارت است از کاهش هزینه جستجوی اطلاعات و افزایش قابلیت پیش‌بینی کیفیت کالا که به وسیله تامین و فراهم کردن اطلاعات تخصصی برای مصرف کنندگان به دست خواهد آمد . همچنین منافع زیادی برای مصرف کننده درفرایند خرید به صورت اینترنتی وجود دارد که از جمله آن ها می توان به صرفه جویی در زمان ، افزایش سهولت و کاهش ریسک عدم رضایت خرید اشاره کرد .

پس خدمت به مشتریان و پیشبرد فروش در طراحی فروشگاه های اینترنتی از عوامل مهم به شمار می‌آیند . بر اساس مطالعات انجام شده در سیستم های اطلاعات ، کیفیت اطلاعات و کیفیت ارتباط با مشتریان بر رضایت اطلاعاتی مشتریان تأثیر می‌گذارد . اطلاعات فراهم شده توسط فروشگاه های اینترنتی به اطلاعات ‌در مورد کالا و اطلاعات ‌در مورد خدمات تقسیم می‌شود . اطلاعات کالا شامل نشانه های کالا ، توصیه به مصرف کنندگان و گزارش های ارزیابی است . اطلاعات خدمات که بیشتر فروشگاه های اینترنتی فراهم می‌کنند ، شامل اطلاعات اعضا ، نحوه پاسخ به سؤالات جاری ، اطلاعات تحویل و سفارش کالا و تبلیغات می شود .

برای ارزیابی اطلاعات کالا و خدمات ، شش ویژگی مرتبط بودن ، جدید بودن ،کافی بودن ، خوشایند بودن ، سازگار بودن و قابل فهم بودن مورد نیاز است . اطلاعات ارائه شده به وسیله فروشگاه های اینترنتی باید جستجوی کالا و خدمات مشتریان را حمایت کنند . برای ارضای نیازهای اطلاعاتی مشتریان ، اطلاعات باید به روز و کافی و درجهت کمک به مشتریان در انتخاب ، سازگاری و در شکل و محتوا ساده و آسان برای درک مشتری باشد و از سوی دیگر لذت ، خوشی و بهره مندی ابعاد مهمی در شکل گیری گرایش و تمایل رفتاری به سوی یک سایت هستند .

‌بنابرین‏ خوشایندی و سرزنده بودن یک عامل برجسته در ارائه اطلاعات مبتنی بر اینترنت هستند . کیفیت ارتباط مصرف کنندگان به طرح و نوع آن و سهولت در جستجوی کالا یا اطلاعات بستگی دارد . باید خاطر نشان کرد که خرید اینترنتی می‌تواند تحت تاثیر طراحی ضعیف سایت قرار گیرد . ‌بنابرین‏ ضروری است که تأثیر طرح های متفاوت و امکان جستجو سریع برای مشتریان را کاملا درک کنیم . در شکل ۳ مدلی را برای رفتار خرید مشتریان در یک موقعیت خرید اینترنتی نشان داده می‌شود .

۲-۳-۱ مدل کسب و کار ومدل کسب و کار الکترونیکی

۲-۳-۱-۱- مدل کسب و کار

مدل کسب و کار چارچوبی برای خلق پول و ثروت است. این چارچوب نشان می‌دهد که یک بنگاه چه مجموعه فعالیت هایی را، چگونه و در چه زمانی می باید انجام دهد تا مشتریان از آنچه که از بنگاه انتظار دارند بهره مند شوند و بنگاه نیز به سود دست یابد. شیوه ای که شرکت، بنگاه یا سازمان برای تولید سود و سرپا نگه داشتن خود انتخاب می‌کند. مدل کسب‌وکار بیان می‌کند که چگونه سازمان برای تولید محصول یا ارائه خدمت ایجاد ارزش افزوده می‌کند. به بیان دیگر این مدل‌ها که در واقع چارچوبی برای پول سازی هستند، به سه پرسش کلیدی ‌در مورد شرکت‌ها پاسخ می‌دهند: کدام فعالیت‌ها، چگونه و چه وقت باید انجام شوند؟ – پاسخ صحیح ‌به این پرسشها منجر به عملکرد مناسب شرکت‌ها و ارائه مزایای مطلوب به مشتریان شده و در نهایت سود را برای شرکت به ارمغان می‌آورد.

چند مثال

مدل کسب و کار شرکت نوکیا که به تولید و فروش گوشی‌های موبایل می‌پردازد.

تحقیقات توصیفی هم جنبۀ کاربردی دارد و هم جنبۀ بنیادی؛

در بُعد کاربردی از نتایج این تحقیقات در تصمیم ­گیری­ها و سیاست­گذاری­ها و همچنین برنامه­ ریزی­ها استفاده می­ شود. در تحقیق همبستگی هدف اصلی مشخص کردن وجود رابطه­ بین دو یا چند متغیر کمی (قابل سنجش) و تعیین اندازه و حد آن است .

این تحقیق از جمله تحقیقات همبستگی است ، در تحقیق همبستگی هدف اصلی آن است که مشخص شود آیا رابطه ای بین دو متغیر کمی وجود دارد و اگر این رابطه وجود دارد اندازه و حد آن چقدر است ؟ ( حافظ نیا ، ۱۳۸۱) هدف از مطالعه همبستگی ممکن است برقراری رابطه یا نبود آن ، و به کارگیری روابط در انجام پیش‌بینی ها باشد. تحلیل همبستگی ابزاری آماری است که به وسیله آن می توان درجه ای که یک متغیر به متغیری دیگر از نظر خطی ، مرتبط است اندازه گیری کرد. همبستگی را معمولا با تحلیل رگرسیون به کار می‌برند. همبستگی معیاری است که برای تعیین میزان ارتباط دو متغیر استفاده می شود. در همبستگی درباره دو معیار بحث می شود ؛ ضریب تعیین و ضریب همبستگی ( آذر و ‌و مومنی ، ۱۳۸۱). بااستفاده از ضریب تعیین می توان پی برد که چند درصد از تغییرات متغیر وابسته می شود به تغییرات در متغیر مستقل نسبت داد. اگر از ضریب تعیین ریشه دوم بگیریم به مقدار به دست آمده ضریب همبستگی می گوییم. ضریب همبستگی شاخص رابطه بین دو متغیر ( چند متغیر ) است.

در انتخاب نوع روش تحقیق حتماً باید در نظر داشت که چه کسانی در ارتباط با تحقیق تصمیم گیرنده به حساب می‌آیند؛ و اینکه کاربردهای تحقیق برای چه افرادی و با چه دیدگاه‌هایی است، تا تحقیق با مشکل عدم کارآمدی مواجه نشود .نوع شناسی تحقیق، روش را برای روش شناسی آن مهیا می‌کند ویژگی های این تحقیق به طورخلاصه به شرح زیر است:

روش پژوهش این تحقیق از نظر ماهیت و محتوا از نوع همبستگی است، که با بهره گرفتن از داده های ثانویه مستخرج از صورت‌های مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تحلیل رابطه‌ همبستگی می‌پردازد.. علت استفاده از روش همبستگی کشف روابط همبستگی بین متغیر‌ها است. تحقیق همبستگی یکی از انواع تحقیقات توصیفی است. در پژوهش حاضر ابتدا همبستگی بین متغیرهای پژوهش را مورد آزمون قرار داده و در صورت وجود همبستگی بین متغیرهای پژوهش اقدام به برآورد مدل‌های رگرسیونی چندگانه خواهیم نمود.

از سوی دیگر پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته و تاریخی (صورت‌های مالی شرکت‌ها) انجام می‌گیرد. همچنین این پژوهش از نوع مطالعه ای کتابخانه ای و مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی (پانل دیتا) نیز می‌باشد.

پرسش های پژوهش

سوالات پژوهش به صورت زیر تدوین شده‌اند:

۱ _ آیا جریان های نقدی و سرمایه گذاری ثابت در شرکت ها با هم رابطه ای دارند ؟

۲ _ سهام‌داران عمده در سرمایه گذاری ثابت شرکت ها چه نقشی ایفا می‌کنند ؟

فرضیه های پژوهش

فرضیه در واقع ، بیان حدس و فرضی ‌در مورد روابط احتمالی بین دو یا چند متغیر است. پس در درجه اول فرضیه بیانی است مبنی بر احتمال و نه یقین ، در درجه دوم ، فرضیه‌ها معمولا به شکل جملات تفسیری یا اخباری بیان می‌شوند و طبعا به طور اعم یا اخص متغیری را به متغیر دیگر مرتبط می‌سازد ؛ فرضیه را نمی توان در حکم پاسخ محقق به سوال مربوط به مسئله علمی تلقی کرد .برای ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسش های تحقیق ، ۳ فرضیه طراحی گردید. فرضیه اول در راستای ‌پاسخ‌گویی‌ به پرسش اول تحقیق ، و فرضیه ۲ و ۳ مربوط به پرسش دوم تحقیق است.

فرضیه اول:

بین نسبت جریان های نقدی و سرمایه گذاری ثابت در شرکت‌ها رابطه معناداری وجود دارد.که برای آزمون این فرض از مدل زیر استفاده شده است( فازاری و همکاران ،۱۹۸۸).

: خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی شرکت i در پایان سال t

:سرمایه گذاری های ثابت بلند مدت شرکت i در پایان سال t

: فرصت های سرمایه گذاری شرکت i در پایان سال t-1

: فروش شرکت i در پایان سال t

: بازده داراییها شرکت i در پایان سال t

: نسبت بدهی شرکت i در پایان سال t

: فرصت های رشد(نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ) شرکت i در پایان سال t

: نسبت جاری شرکت i در پایان سال t

: خطای تصادفی شرکت i در پایان سال t.

فرضیه دوم:

بین درصدمالکیت سهام‌داران عمده و سرمایه گذاری ثابت در شرکت‌ها رابطه معناداری وجود دارد.

که برای آزمون این فرض از مدل زیر استفاده شده است( ویا و وانگ ،۲۰۰۸).

: نسبت مالکیت سهام‌داران عمده شرکت i در پایان سال t

فرضیه سوم:

بین جریان های نقدی ناشی از نفوذ سهام‌داران عمده و سرمایه گذاری ثابت در شرکت‌ها رابطه معناداری وجود دارد.

و برای آزمون این فرض نیز از مدل زیر استفاده می‌کنیم.( ویا و وانگ،۲۰۰۸).

‌به این فرضیه‌ها که پژوهشگر در پی مطالعه میزان رابطه و جهت همبستگی بین دو یا چند متغیر است ، فرضیه های همبستگی می‌گویند. فرضیه آماری زمانی مفهوم دارد که فرضیه پژوهشی یه فرضیه استنباطی باشد. چون در این نوع تحقیق استنباط همراه با خطای ناشی از نمونه گیری است لذا تلاش می‌گردد ابتدا فرضیه آماری تعریف و سپس با درصدی از خطا این قرضیه تأیید و یا رد گردد. ‌بنابرین‏ فرضیه آماری تحقیق را می توان به طور کلی به صورت زیر طراحی کرد:

: تمامی ضرایب مدل رگرسیون برابر صفر است

: حد اقل یکی از ضرایب مدل رگرسیون مخالف صفر است.

تعریف عملیاتی متغیر های پژوهش

متغیر ها فرضیه‌ها را به صورتی نشان می‌دهند که محققان رفتاری و مدیریتی بتوانند آن ها را مشاهده و اندازه گیری نمایند. متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش به سه گروه متغیر های وابسته ، مستقل و کنترلی تقسیم می‌شوند.

متغیر مستقل

متغیری است که به گونه ای مثبت یا منفی بر متغیر وابسته تاثیر می‌گذارد. یعنی وقتی متغیر مستقل وجود داشته باش متغیر وابسته نیز وجود دارد و هر مقدار افزایش در متغیر مستقل روی دهد در متغیر وابسته نیز افزایش یا کاهش روی خواهد داد. به بیان دیگر دلیل تغییر در متغیر وابسته را باید در متغیر مستقل جستجو کرد.

متغیر های مستقل این پژوهش را گزینه های زیر تشکیل می‌دهند.

نسبت جریان های نقدی ( )

نسبت جریان‌های نقدی از طریق تقسیم خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی بر ارزش دفتری کل دارایی‌های شرکت i در ابتدای سال t، به صورت زیر محاسبه می‌گردد (فارازی و همکاران، ۲۰۰۰):

=

خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی

ارزش دفتری کل دارایی‌ها در ابتدای سال

نسبت مالکیت سهام‌داران عمده ( )

به سهامدارانی اطلاق می شودکه در گزارش صورت‌های مالی شرکت یا در گزارش هیئت مدیره به مجمع، در ترکیب سهام‌داران عمده شرکت قرار گیرند و بیش از ۵ % سهام شرکت را در اختیار داشته باشند(ماه آورپور، ۱۳۸۶).

جریان­های نقدی ناشی از نسبت مالکیت سهام‌داران عمده ( )