۲-۷٫ جمع بندی پیشینه
مطالعه پژوهشهای انجام شده در ارتباط با ویکیپدیای زبانهای گوناگون نشان داده است که پژوهشگران با به کار بردن روشهای مختلفی به کم و کیف روند مشارکت و همکاری در این پروژه پرداختهاند. به طوری که پژوهشگران در تحلیل کمی با بهره گرفتن از روشهایی نظیر قانون لوتکا، قانون توزیع پارتو،ضریب جینی و مدل مقایسه بهرهوریDEA، نشان دادهاند که گروه هستهای از ویکینویسان فعال با بیشترین همکاری در ویکیپدیا فعالیت میکنند.
نظر به اینکه در داخل کشور مسئله همکاری علمی عمدتاً در ارتباط با جامعه دانشگاهی بوده است، درمجموع نتایج حاصل از مرور تعدادی از مطالعات انجام شده در این حوزه که به کمک روشهای علمسنجی صورت گرفته است، بیانگر این مطلب است که پژوهشگران ایرانی در حوزه های موضوعی مختلف، با آگاهی از اهمیت همکاری علمی در بهبود کیفیت تولید علم، گرایش رو به افزونی به پدیده همتالیفی دارند. این در حالی است که بررسی انگیزه های همکاری ویکینویسان در ویکیپدیای فارسی نیز حاکی از این مطلب است که همکاران این پروژه در فضای مجازی بیشتر با هدف تولید محتوا و ارتقای آن در وب فارسی به مشارکت میپردازند.
در مجموع با توجه به اینکه ویکیپدیا با حمایت وپشتیبانی از فرایند خاص، برای ذخیره سازی، توزیع و به اشتراکگذاری اطلاعات و نیز ایجاد ارتباط و همکاری استفاده میشود، بنابرین برای اینکه به عنوان یک محصول خرد جمعی دانشنامهای در فضای وب کارآمد باشد، بررسی کمی و کیفی همکاریهای علمی در این دانشنامه ضروری به نظر میرسد. مرور پژوهشهای پیشین حاکی از اهمیت تحلیلهای کمی به عنوان مکملی بر مطالعات کیفی ویکیپدیا میباشد. بدین منظور پژوهش حاضر درصدد است به دنبال مطالعاتی که در ارتباط با بررسی کیفیت همکاری در ویکیپدیای فارسی صورت گرفته است، با مطالعه پدیده همکاری علمی و روند مشارکت در ویکیپدیای فارسی، برخی جنبههای مؤثر در میزان همکاریها را بر اساس رویکرد کمی نشان دهد.
فصل سوم
روش پژوهش
۳-۱٫ مقدمه
در این بخش از پژوهش به روششناسی پژوهش پرداخته شده است و بر همین اساس روش پژوهش، جامعه آماری، روش نمونهگیری و حجم نمونه، ابزارهای اندازهگیری، روش جمع آوری داده ها، روشهای تجزیه و تحلیل داده ها و محدودیتهای پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.
۳-۲٫ روش پژوهش
برای انجام پژوهش حاضر از روش کتابخانهای استفاده شده است. همچنین، با توجه به اهداف و ماهیت موضوع، پژوهش از نوع توصیفی- کاربردی بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با تکنیک علمسنجی انجام شده است.
۳-۳. جامعه پژوهش
جامعه این تحقیق بر اساس مراجعه به سایت ویکیپدیا تعیین شده است. در تحقیق حاضر، جهت پاسخگویی به سؤالات پژوهش و آزمون فرضیههای آن، دو گونه جامعه مورد مطالعه قرار گرفته است:
الف. جامعه نویسندگان، مشتمل بر:
۲۴۲۲ نویسنده فعال که طبق آخرین بازبینی از صفحه مربوط به فهرست کاربران فعال[۹۵] در تاریخ ۷/۰۹/۹۱ به دست آمد.
ب. جامعه مقالات، مشتمل بر:
۸۸ مقاله با کیفیت برتر در حوزه های موضوعی مختلف که از زمان شروع به کار ویکیپدیای فارسی تا تاریخ فروردین۱۳۹۲ (آوریل۲۰۱۳-۲۰۰۳) برگزیده شدهاند[۹۶].
۳-۴٫ روش نمونهگیری و حجم نمونه
با توجه به اهمیت دو معیار میزان ویرایش، و حجم کلی ویراستاران منحصر به فرد،که به ترتیب نشانگر دقت زیاد، و تنوع ویراستاران در ویکی پدیا میباشد(زوارقی و ابراهیمی، ۱۳۸۷)، بنابرین با هدف دستیابی به بیشترین اطلاعات معتبر از جامعه نویسندگان مورد بررسی، انتخاب نویسندگان فعال با دو شرط زیر انجام شده است:
-
- نویسندگان فعال ثبت نامی(دارای حساب کاربری) ، بدون رباتها و بدون کاربران با آیپی بسته شده،
- نویسندگان فعالی که طی سی روز آخر در ویکیپدیا حداقل ۱۵ فعالیت ویرایشی داشتهاند.
به این ترتیب با اعمال دو شرط پیشگفته نمونهای ۳۶۲ نفری از نویسندگان فعال به شیوه هدفمند انتخاب شد.
در مورد جامعه مقالات به دلیل تعداد کم مقالات برگزیده شده در ویکیپدیا، نمونهگیری انجام نشده و کل جامعه مورد بررسی قرار گرفته است.
۳-۵٫ ابزار گردآوری داده ها
برای گردآوری داده های مربوط به هر دو جامعه نویسندگان فعال و مقالات برگزیده ابتدا به دانشنامه ویکیپدیای فارسی به عنوان منبع اصلی پژوهش مراجعه شد. سپس با بهره گرفتن از ابزار آماری تولسرور مخصوص ویکیها، داده های مورد نیاز هر دو جامعه پژوهش جمع آوری شده و از طریق نرمافزار اکسل، داده ها به صورت منابع الکترونیکی مورد نیاز پژوهش، مدیریت شد.
۳-۶٫ روش جمع آوری داده ها
۳-۶-۱٫ روش جمع آوری داده های جامعه نویسندگان فعال
مراحل گردآوری:
- داده های مربوط به تعداد ویرایشهای نویسنده فعال در صفحه مقاله[۹۷]، با بهره گرفتن از ابزار ویرایشهای کاربر[۹۸] به عنوان بخشی از ابزار تولسرور، با وارد کردن نام کاربری نویسنده فعال و تعیین نوع ویکی[۹۹] در فیلدهای موجود در صفحه مربوطه) تصویر شماره ۳-۱)به دست آمد.
تصویر۳-۱٫صفحه ابزار ویرایشهای کاربر
قابل ذکر است در صفحه ابزار ویرایشهای هر کاربر علاوه بر تعداد ویرایشهای صفحات مختلف ویکیپدیا، اطلاعات دیگری چون تاریخ شروع به کار کاربر در ویکیپدیا نیز قابل دسترس است. بنابرین داده های مربوط به تاریخ اولین ویرایش کاربر که در پاسخ به سوال سوم پژوهش مورد نیاز است، در این مرحله از گردآوری با بهره گرفتن از ابزار ویرایشهای کاربر به دست آمد.
- تعداد مقالات ایجاد کرده نویسنده فعال نیز با بهره گرفتن از ابزار صفحات ایجاد کرده کاربر[۱۰۰] به عنوان بخش دیگری از ابزار تولسرور و به ترتیب با وارد کردن نام کاربری نویسنده فعال، تعیین نوع ویکی، انتخاب صفحه مقاله و نیز انتخاب گزینه Exclude redirected جهت حذف صفحات تغییر مسیر داده شده، در صفحه مربوطه(تصویر شماره۳-۲) به دست آمد.
تصویر۳-۲٫صفحه ابزار صفحات ایجاد شده کاربر
۳-۶-۲٫ روش جمع آوری داده های جامعه مقالات برگزیده
مراحل گردآوری:
- ابتدا برای به دست آوردن تاریخ برگزیدگی ازصفحه« بحث» مقاله (تصویر شماره۳-۳ ) استفاده شد. سپس مقاله، برای بررسی وجود نماد ستاره طلایی برگزیدگی، در تاریخ به دست آمده، مورد بازبینی قرار گرفت.
تصویر۳-۳٫صفحه مقاله برگزیده(گزینه بحث و علامت ستاره طلایی)
- با بهره گرفتن از گزینه «اطلاعات صفحه» موجود در ستون سمت راست صفحه مقاله(تصویر شماره ۳-۴)، داده های مربوط به« ایجادکننده صفحه» و«تاریخ اولین ویرایش» به دست آمد.
تصویر۳-۴٫صفحه مقاله برگزیده(گزینه اطلاعات صفحه)
|
[چهارشنبه 1401-09-30] [ 03:51:00 ب.ظ ]
|
