بانک ها: مهمترین مزیت توسعه فناوری اطلاعات برای بانک ها کاهش هزینه، افزایش بهره وری، افزایش رضایت مشتریان، افزایش دقت و امنیت، امکان گزارشگری و مدیریت بهتر کسب و کار و مواردی از این قبیل است(دیواندری،۱۳۸۹).

خانوارها: مهمتربن مزیت توسعه فناوری اطلاعات برای خانوارها کاهش هزینه های جا به جایی، افزایش سهولت استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی، عدم نیاز به جابه جایی پول نقد، امکان گزارشگری و مدیریت موجودی است(دیواندری،۱۳۸۹).

تأمین کنندگان خدمات پرداخت: توسعه بانکداری الکترونیکی موجب توسعه تجارت الکترونیکی و در نتیجه افزایش تراکنش های الکترونیکی خواهد شد(دیواندری،۱۳۸۹).

تأمین کنندگان سخت افزار و نرم افزارهای بانکی: افزایش عرضه و تقاضای بانکداری الکترونیکی در ایران موجب خواهد شد تأمین کنندگان سخت افزار و نرم افزار با کمک افزایش میزان تولید و ارائه خدمات، هزینه خدمات خود را کاهش دهند و امکان رقابت بین‌المللی را برای خود میسر کنند. همچنین توسعه بازار داخلی موجب می شود امکان انجام نوآوری های فناورانه برای تأمین کنندگان میسر شود. البته در ادبیات سیاست گذاری توسعه تأکید زیادی بر سوق دادن تامین کنندگان داخلی به سمت بازارهای جهانی می شود که در تدوین گزینه های سیاستی باید این امر مدنظر قرارگیرد(دیواندری،۱۳۸۹).

فروشندگان کالا و خدمات: با توسعه خدمات بانکداری الکترونیک امکان توسعه هر چه بیشتر تجارت الکترونیکی فراهم می شود که فروشندگان می‌توانند از کانال های الکترونیکی نیز در توسعه کسب و کار خود بهره ببرند(دیواندری،۱۳۸۹).

نهادهای سیاست گذار: توسعه بانکداری الکترونیکی علاوه بر جنبه‌های فوق، دارای منافعی عمومی در سطح جامعه نیز است(دیواندری،۱۳۸۹).

۲-۳-۱۲-تاثیر توسعه بانکداری الکترونیکی

توسعه بانکداری الکترونیکی زمینه‌های لازم را برای حذف روش ها و شیوه های مبتنی بر نظام های دیوان سالارانه فراهم می‌کند. نگرش شعارگونه مشتری مداری که اکثر بانک ها آن را بیان می‌کنند، به واقعیتی عملی تغییر پیدا خواهد کرد. در واقع انتظار مشتری از یک بانک پیشرو و پویا، ارائه بهترین خدمات در کوتاه ترین زمان است. بانکداری الکترونیکی به مشتری این امکان را می‌دهد تا در مقابل تنوع خدمات قادر به گزینش باشد(لوستیک،۲۰۰۳).

بانکداری الکترونیکی یکی از بزرگترین ابزارهای مؤثر در فرایند تجارت الکترونیکی است. از همین رو گسترش کمی وکیفی بانکداری الکترونیکی نقش به سزایی در تجارت الکترونیکی بر جای خواهدگذاشت. بانک هایی که گرایش به سمت بانکداری الکترونیکی دارند، همیشه در پی یافتن راه ها و روش های گسترش کمی و کیفی خدمات خود هستند و در این میان از پیشرفت های سایر رقبا نیز غافل نخواهند ماند(لوستیک،۲۰۰۳).

بانکداری الکترونیکی رقابت تجارتی میان بانک های عامل را گسترش می‌دهد و این در نهایت موجب رونق اقتصادی بانک و بهره مندی بیش از پیش مشتری خواهد شد. در بانکداری الکترونیکی مدیریت این امکان را خواهد داشت که با نظارت دقیقی روند افت یا افزایش جایگاه بانک را در عرصه تجارت و رقابت به صورت دقیق مورد بررسی و تحلیل قرار دهد(لوستیک،۲۰۰۳).

۲-۴- مبانی نظری عملکرد بانک ها

منظور از عملکرد بانک ها در این تحقیق حجم سپرده های بانکی، تسهیلات پرداختی و سود و زیان بانک هاست.

۲-۴-۱- تعریف سپرده های بانکی

به کلیه وجوهی که توسط مردم در بانک سرمایه گذاری می شود را سپرده می‌گویند(بهمند و بهمنی،۱۳۷۴).

۲-۴-۱-۱- انواع سپرده های بانکی

امروزه سپرده های بانکی در بانکداری متعارف، تنوع فراوانی دارند؛ اما در تقسیم بندی کلی، به سه گروه سپرده های جاری، پس انداز و مدت دار تقسیم می‌شوند و دارای ویژگی های زیر هستند(ساعدی،۱۳۹۰).

سپرده جاری : حساب جاری در عملیات بانکداری ماهیت قرض دارد و مانند حساب جاری در بانک های متعارف است و همانند آن ها خدمات حساب جاری را در اختیار صاحب حساب می‌گذارد و به موجودی این گونه حساب ها هیچ سودی تعلق نمی‌گیرد. استفاده از حساب جاری، افزون بر حفظ پول در بانک، موجب تسهیل پرداخت ها و بی نیازی صاحب حساب از حمل و نگهداری وجوه نقدی می شود(ساعدی، ۱۳۹۰).

سپرده پس انداز: حساب پس انداز نیز ماهیت قرض دارد و همچون حساب پس انداز در بانکداری متعارف است با این تفاوت که در بانکداری بدون ربا، به صاحبان حساب پس انداز، بهره ای پرداخت نمیشود. این حساب این امکان را به مردم می‌دهد که وجوه مازاد بر نیاز خود را به هر میزانی باشد به بانک بسپارند و هرگاه نیاز داشتند، از بانک دریافت کنند(ساعدی،۱۳۹۰).

سپرده سرمایه گذاری مدت دار: رابطه بانک و صاحب سپرده در حساب های سرمایه گذاری، رابطه وکالت است. بانک ها وجوه این حساب را به وکالت از صاحبان سپرده در امور مشارکت، مضاربه، اجاره به شرط تملیک، معاملات اقساطی، مزارعه، مساقات، سرمایه گذاری مستقیم، معاملات سلف و جعاله به کار می گیرند. بانک ها بازپرداخت اصل سپرده سرمایه گذاری مدت دار را تعهد و منافع حاصل از عملیات مذکور را طبق قرارداد، متناسب با مدت و مبلغ سپرده با رعایت سهم منابع بانک، پس از کسر هزینه ها و حق الوکاله بین صاحبان سپرده ها تقسیم می‌کنند(ساعدی،۱۳۹۰).

۲-۴-۲- تعریف تسهیلات پرداختی بانک ها

منظور از تسهیلات اعم از ریالی و ارزی شامل تامین مالی(تسهیلات اعطایی) اشخاص حقیقی و حقوقی می‌باشد(رشیدی، نجات،۱۳۹۰).

۲-۴-۲-۱- انواع تسهیلات پرداختی بانک ها

اعطای تسهیلات بخش مهمی از عملیات هر بانک را تشکیل می‌دهد و این قسمت از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت زیادی می‌باشد و تحت عناوین: قرض الحسنه، مضاربه، مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، سرمایه گذاری مستقیم، مزارعه، مساقات، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، سلف، خرید دین و جعاله، تسهیلاتی را به بخش های کشاورزی، صنعت ومعدن، ساختمان و مسکن، بازرگانی، خدمات و صادرات اعطا می‌کنند(ساعدی،۱۳۹۰).

۲-۴-۳- تعریف سود و زیان بانک ها

سود برابر با تفاوت درآمد از هزینه است که با درآمد رابطه مستقیم و با هزینه رابطه معکوس دارد. هرگاه میزان هزینه از درآمد بیشتر باشد آن را زیان می‌گویند(جان بزرگی،۱۳۹۱).

۲-۴-۳-۱- نحوه محاسبه سود و زیان

با بهره گرفتن از جمع درآمدهای مشاع بانک که شامل سود تسهیلات اعطایی، مشارکت ها و اوراق مشارکت و وجه التزام دریافتی از محل تسهیلات اعطایی می‌باشد میتوان با محاسبه سود علی الحساب پرداختی به سپرده گذاران از درآمدهای مشاع و تفاوت سود قطعی و علی الحساب پرداختی به سپرده گذاران، سهم بانک از درآمدهای مشاع را به دست آورد و سپس با جمع کردن با درآمدهای غیر مشاع که شامل سود تسهیلات اعطایی، درآمد کارمزد، نتیجه مبادلات ارزی و سایر درآمدهاست جمع درآمد بانک به دست می‌آید که با کسر کردن هزینه هایی همچون هزینه های اداری و عمومی، هزینه های مطالبات مشکوک الوصول، هزینه های مالی، هزینه کارمزد و سایر هزینه ها از جمع درآمدهای بانک، سود یا زیان بانک به دست می‌آید(ساعدی،۱۳۹۰).

۲-۵- پیشینه پژوهش