شاه طلبی، قلی زاده و شریفی (۱۳۸۹) از ارزش گذاری به میراث فرهنگی، آگاهی از نقش خود به عنوان شهروند، توانایی ارزیابی و نقد مسائل به عنوان مؤلفه‌ های فرهنگ شهروندی برای دانش آموزان دوره راهنمایی نام می‌برند.

با توجه به اهمیت و جایگاه تربیت شهروندی که اکثر صاحب‌نظران عرصه تعلیم و تربیت و پژوهش­های صورت گرفته به آن اذعان دارند و اهمیت دوره نوجوانی لزوم بررسی برنامه درسی راهنمایی تحصیلی در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد، لذا پژوهش حاضربدنبال یافتن پاسخ ‌به این سوال است که آیا بین وضعیت موجود ومطلوب برنامه درسی دورۀ راهنمایی تحصیلی در تربیت شهروندی دانش آموزان از دید معلمان تفاوت وجود دارد ؟

۱-۲- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن

نهاد آموزش وپرورش به ‌عنوان موثرترین نهاد دراجتماعی کردن افراد نقش مهمی را ایفا می‌کند که عملکرد اشتباه این نهاد تأثیر مستقیم بر روی سایر نهادهای جامعه خواهد داشت. اگر مدارس کارکرد اجتماعی کردن افراد را به درستی انجام ندهد ، افرادی به جامعه تحویل می‌دهند که نه تنها یک شهروند وظیفه شناس برای جامعه نخواهند بود بلکه به وظایف خود درآینده به ‌عنوان پدر و مادر آگاه نیستند و موجبات نابسامانی اجتماعی را فراهم می‌سازند. نظام تعلیم وتربیت کشور در اشکال رسمی وغیر رسمی بیگمان با تربیت شهروندی به ‌عنوان محوری ترین وبنیادی ترین رسالت خویش مواجه است. درحقیقت منظور از تشکیل نظام آموزش وپرورش کشور آماده سازی شهروندان برای ورود به زندگی اجتماعی، اقتصادی(حرفه ای)، سیاسی وفرهنگی است ازاینرو میتوان نتیجه گرفت که جامعه مدنی اساساً به شهروندان فعال و متناسب با ویژگی های فرهنگی وارزشی خود نیاز دارد و هم ازاینرو امکانات ‌و توجیه لازم رابرای شکل گیری وتوسعه نظام آموزش وپرورش فراهم می آورد واز سوی دیگر نظام تربیتی آیینۀ تمام نمای ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه است و وظیفه تربیت شهروندان را برای زیست در جامعه و فعالیت مؤثر بر عهده دارد.( فتحی، ۱۳۸۲ )

اتزیونی[۹] (۱۹۹۸) نشان داد که آموزش شهروندی از اهمیت والایی برخوردار است و اظهار می‌دارد کودکان را باید به گونه ای تربیت کرد که در اجتماع شرکت کنند، افرادی که نه تنها ارزش های مورد ستایش جامعه را دارا باشند بلکه بتوانند در راستای بهسازی و ارتقای فرهنگ جامعه تلاش مؤثری را به نمایش بگذارند. در سایه چنین برداشتی است که از نظر مربیان بزرگ تعلیم و تربیت، مدرسه نه تنها یک مکان جهت آماده شدن برای زندگی است، بلکه در حقیقت جایی برای تمرین زندگی و تجربه عرصه های مختلف آن است، مدرسه مکانی برای یادگیری حقوق و مسئولیت های شهروندی است. از این رو آنچه می‌تواند رسالت و فلسفه اصلی شکل گیری و توسعه مدارس را در دوران کنونی توجیه کند، تربیت شهروندی و به عبارت دیگر عمل کردن به عنوان “مدرسه زندگی” است. بی توجهی ‌به این امر و سوق دادن برنامه های درسی مدارس به سوی موضوعات و مباحث نظری و حاکمیت و سیطره نظام مبتنی بر آزمون های استاندارد مثل کنکور برای ورود به مقاطع تحصیلی دیگر، تأثیر مخربی بر نظام آموزش و پرورش داشته است و سبب گشته است تا آموزش مهارت های زندگی و تربیت شهروندی برای زیست مؤثر دانش آموزان آنطور که باید مورد توجه و امعان نظر قرار نگیرد و عملا بخش عمده ای از منابع نظام آموزشی صرف توسعه رشد شناختی دانش آموزان و در نتیجه فروگذاری سایر ابعاد رشد گردد.

این نگاه تک بعدی و بیمارگونه به فرایند تربیت در مدارس، همان‌ طور که منتقدان برجسته ای چون پائولو فریره از آن یاد می‌کنند، مدارس را تبدیل به مکان های ویژه ای چون بانک ها نموده است که در آن معلمان در نقش سپرده گذار و دانش آموزان به عنوان سپرده گیر عمل می‌کنند. به همان سان که سپرده گذاران به تدریج سپرده ها را در حساب خود در نزد سپرده گیرها (بانک ها) ذخیره می‌کنند، معلمان نیز در طول سال تحصیلی، مطالب آموزشی را در نزد دانش آموزان به تدریج به امانت می سپارند و در پایان در یک زمان معین (جلسه امتحان) تمام آن اندوخته ها را یکجا مطالبه می‌کنند. نتیجه نهایی این فرایند، یعنی نظام بانکداری تعلیم و تربیت، یادگیری حفظی، طوطی وار بی ارتباط با نیازهای واقعی زندگی و البته سطحی و گذرا می‌باشد.و به قول آلبایر[۱۰] (۱۹۹۸)دانش آموزان در مدارس باید یاد بگیرند که یادگیری برای زندگی کردن است و این امر مهم از طریق آموزش شهروندی اتقاق خواهد افتاد. با توجه به اهمیت دوره راهنمایی که زمان ورود به دوره نوجوانی است ضرورت ایجاب می کند به بررسی برنامه درسی این دوره در زمینه تربیت شهروندی پرداخته شود که این پژوهش در پی دست یابی ‌به این امر است.

۱-۳- ‌هدف‌های‌ تحقیق (کلی و جزئی)

۱-۳-۱- هدف کلی:

  • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت های تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی(متوسطه اول) از دیدگاه معلمان

۱-۳-۲- اهداف جزئی:

    • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت ­های مورد نیاز بعد اجتماعی تربیت شهروندی در برنامه درسی از دید معلمان

    • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت ­های مورد نیاز بعد فردی تربیت شهروندی در برنامه درسی از دید معلمان

    • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت ­های مورد نیاز بعد فرهنگی تربیت شهروندی در برنامه درسی از دید معلمان

    • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت ­های مورد نیاز بعد اقتصادی تربیت شهروندی در برنامه درسی از دید معلمان

    • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت ­های مورد نیاز بعد سیاسی تربیت شهروندی در برنامه درسی از دید معلمان.

  • بررسی وضعیت موجود و مطلوب مهارت‌های تربیت شهروندی در برنامه درسی از دید معلمان با توجه به رشته تحصیلی آن ها

۱-۴- سوالات یافرضیه های تحقیق(بیان روابط بین متغیرهای موردمطالعه)

    1. آیا بین وضعیت موجود و مطلوب مهارت های مورد نیاز بعد اجتماعی تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی(متوسطه اول) از دید معلمان تفاوتی وجود دارد؟

    1. آیا بین وضعیت موجود و مطلوب مهارت های مورد نیاز بعد فردی تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی(متو سطه اول )از دید معلمان تفاوتی وجود دارد؟

    1. آیا بین وضعیت موجود و مطلوب مهارت های مورد نیاز بعد فرهنگی تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی(متوسطه اول) از دید معلمان تفاوتی وجود دارد؟

    1. آیا بین وضعیت موجود و مطلوب مهارت های مورد نیاز بعد اقتصادی تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی (متوسطه اول)از دید معلمان تفاوتی وجود دارد؟

    1. آیا بین وضعیت موجود و مطلوب مهارت های مورد نیاز بعد سیاسی تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی(متوسطه اول) از دید معلمان تفاوتی وجود دارد؟

  1. آیا بین وضعیت موجود و مطلوب مهارت‌های پنج گانه تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره راهنمایی(متوسطه اول) از دید معلمان با توجه به رشته تحصیلی آن ها تفاوت وجود دارد؟

۱-۵- متغیرها (تعاریف مفهومی و عملیاتی)

۱-۵-۱-تعاریف نظری:

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...