پایگاه معتبر بین ­المللی اسکوپوس، جمهوری اسلامی ایران را از نظر تولید علم کشور برتر منطقه اعلام ‌کرده‌است. بعد از ایران به ترتیب کشورهای ترکیه (۲۲۳۱۱)، رژیم اشغالگر قدس (۱۰۳۶۳)، عربستان سعودی (۹۶۱۶) و مصر (۸۶۲۲) به ترتیب رتبه های ۱۹، ۲۸، ۳۴ و ۳۷ جهانی و دوم، سوم، چهارم و پنجم منطقه را به خود اختصاص داده‌اند.

رتبه های ششم تا دهم منطقه از نظر تولید علم به امارات متحده عربی (۱۷۱۰ مقاله)، اردن (۱۳۸۰ مقاله)، قطر (۱۲۵۲ مقاله)، لبنان (۱۱۲۶ مقاله) و عراق (۱۰۳۷ مقاله) تعلق دارد. رتبه­ی جهانی این کشورها به ترتیب ۶۰، ۶۳، ۶۵، ۶۷ و ۶۸ است.(سایت پایگاه اسکوپوس،۲۰۱۴).

جدول۳-۲رتبه کشورهای منطقه از نظر تولید علم ‌در سال‌ ۲۰۱۴(اسکوپوس)

اسکوپوس ۲۰۱۴

رتبه

تعدادمدرک

کشور

جهانی

منطقه

۲۵۲۱۷

ایران

۱۵

۱

۲۲۳۱۱

ترکیه

۱۹

۲

۱۰۳۶۳

رژیم اشغالگر قدس

۲۸

۳

۹۶۱۶

عربستان سعودی

۳۵

۴

۸۶۲۲

مصر

۳۷

۵

۱۷۱۰

امارات متحده عربی

۶۰

۶

۱۳۸۰

اردن

۶۳

۷

۱۲۵۲

قطر

۶۵

۸

۱۱۲۶

لبنان

۶۷

۹

۱۰۳۷

عراق

۶۸

۱۰

۷۱۰

عمان

۷۸

۱۱

۶۵۱

کویت

۸۳

۱۲

۲۸۳

سوریه

۱۰۱

۱۳

۲۳۱

یمن

۱۱۰

۱۴

۲۱۷

بحرین

۱۱۳

۱۵

۱۰-۲-۲وضعیت رده­بندی ۵ کشور برتر جهان در تولید علم(۲۰۱۱-۲۰۱۰)

کشور آمریکا در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی به ترتیب ۲۱/۲۳، ۳۲/۲۲ درصد از کل تولیدات علم دنیا را بر اساس آمار پایگاه استنادی اسکوپوس تولید ‌کرده‌است. کل تولید علم این کشور در همین پایگاه در سال‌های مذبور به ترتیب ۵۰۸ هزار و ۲۲، ۴۷۶ هزار و ۱۹ مقاله بوده است.

بر اساس پایگاه استنادی اسکوپوس، جمهوری خلق چین دومین کشور تولید کننده علم دنیا‌ است. این کشور در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ به ترتیب با تولید ۳۲۲ هزار و ۶۳۰ و ۳۳۲ هزار و ۲۸۳ مقاله در حدود ۱۵ درصد از کل تولیدات علم جهان را به خود اختصاص داده است.همچنین، مجموع تولیدات انگلستان در دو سال بررسی، با تولید حدود ۵/۶ درصد از کل تولیدات علم جهان به ترتیب ۱۴۰ هزار ۹۹۲ و ۱۳۴ هزار و ۸۶۹ مقاله است.

رتبه چهارم در پایگاه اسکوپوس به کشور آلمان تعلق دارد. این کشور با تولید حدود ۶درصد از کل تولیدات علم جهان در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ به ترتیب ۱۳۰ هزار و ۸۸۷ و ۱۲۶ هزار و ۷۹۹ مقاله در نشریات معتبر بین‌المللی منتشر ‌کرده‌است.

پنجمین تولید کنند علم، ثبت شده در اسکوپوس، کشور ژاپن است. این کشور با تولید ۲۳/۵ درصد در سال ۲۰۱۰ و ۸۷/۴ درصد در سال ۲۰۱۱ از کل تولیدات علم جهان با تولید ۱۱۴ هزار و ۵۴۴ و ۱۰۳ هزار و ۸۴۶ مقاله رتبه پنجم جهان را کسب ‌کرده‌است.(همان منبع)

جدول ۴-۲وضعیت ۵ کشور اول تولید کننده علم جهان (۲۰۱۱-۲۰۱۰)

ردیف
کشور
سال میلادی
درصد تولید علمی
تعداد مقالات
۱
آمریکا
۲۰۱۱-۲۰۱۰
۳۲/۲۲-۲۳/۲۱
۵۰۸۰۲۲۴۷۶۰۱۹
۲
چین
۲۰۱۱-۲۰۱۰
۱۵
۳۲۲۶۳۰۳۳۲۲۸۳
۳
انگلستان
۲۰۱۱-۲۰۱۰
۵/۶
۱۴۰۹۹۲۱۳۴۸۶۹
۴
آلمان
۲۰۱۱-۲۰۱۰
۶
۱۳۰۸۸۷۱۲۶۷۹۹
۵
ژاپن
۲۰۱۱-۲۰۱۰
۸۷/۴-۲۳/۵
۱۱۴۵۴۴۱۰۳۸۴۶

۱۱-۲-۲گستره پژوهش در دانشگاه فرهنگیان و راه کارهای توسعه آن

اغلب این پرسش از سوی افراد مختلف مرتبط با دانشگاه فرهنگیان مطرح می شودکه پژوهش در این دانشگاه دارای کدام قلمرو و گستره است. دانشگاه باید حامی کدام فعالیت­های پژوهشی باشد ؟ تأمل و ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این پرسش نکته­ای بسیار مهم ‌و استراتژِیک محسوب می­ شود، چرا که تعیین محدوده­ پژوهش، جهت­گیری­های اساسی این حوزه را مشخص می­سازند. اگر حوزه پژوهش در دانشگاه تعریف شود، فعالیت­هایی همچون همایش­ها، سخنرانی­های علمی، نشر مجلات ‌و کتاب­ها، اجرای طرح­های پژوهشی وسایر فعالیت­ها در این حوزه، تابع این محدوده خواهند بود وانتظارات در این زمینه را متعادل ومتناسب با نیاز­ها خواهند ساخت. ‌بنابرین‏، ارائه تعریفی روشن­تر از ابعاد کلی پژوهش در دانشگاه از هدر دادن منابع انسانی ومادی پژوهش جلوگیری خواهد نمود(ساکی،۱۳۹۳).

دانشگاه فرهنگیان مسئولیت تربیت معلم را بر عهده دارد. وجه تمایز این دانشگاه از سایر ‌دانشگاه­ه­ها همان تربیت معلم است. بر این اساس تربیت معلم می‌تواند حد و مرز پژوهش در دانشگاه فرهنگیان باشد .اما تربیت معلم به ‌عنوان حوزه­ای میان رشته­ای دامنه­ای گسترده از موضوعات را در بر ‌می‌گیرد و به همین ترتیب ، گستره­ای وسیع دارد. پژوهش در تربیت معلم هر موضوعی را که به تربیت و آماده سازی معلمان مرتبط است را در بر می‌گیرد (همان منبع،۱۳۹۳).

پژوهش در این دانشگاه در هشت دسته کلی طبقه بندی می­گردد که هر یک ناظر بر بخشی از نیازهای موجود ‌می‌باشد .

• دسته نخست: با محوریت برنامه ­های درسی، آموزش ویاد گیری

پژوهش­های ناظر به تولید و تدوین یا روز آمد سازی و کار­آمد سازی برنامه های درسی – آموزشی،تولید مواد و منابع آموزشی ( کتاب های درسی ) بر مبنای درسی و در قالب طرح پژوهشی

• دسته دوم: فرایند­ها

پژوهش­های ناظر به برنامه درسی اجرا شده در ابعاد مرتبط با دانشجو، حس، نگاه ونظر،استاد، کیفیت آموزش، نو­آوری­های آموزشی، پژوهشی، کتب و منابع درسی – آموزشی،کیفیت خدمات آموزشی، کتابخانه ، اینترنت، دسترسی به منابع علمی،کیفیت کارورزی

• دسته سوم : نتایج و برآیند ها

پژوهش های ناظر به برنامه درسی کسب شده – تجربه شده از بعد عملکرد­ها ( به ویژه در سطح کلاس درس)،از بعد جو و بافت فرهنگی حاکم بر محیط( برنامه درسی پنهان )، کیفیت زیست ‌و پیام­های مستتر در آن (نتایج زیست در کلاس درس، خوابگاه، فضا­های ورزشی، فضای باز، در کانون­ها ‌و انجمن­ها)کسب شایستگی­های حرفه­ای، سنجش صلاحیت­های حرفه­ایعملکرد در مدرسه در مقاطع زمانی مختلف .

• دسته چهارم: تصمیم ­گیری – مدیریتی

پژوهش های­مربوط به تصمیم ­گیری­های مدیریتی و با هدف ارتقاءسطح کیفی خدمات پشتیبانی به گروه ­های ذینفع ( دانشجویان، کارکنان واستادان)

• دسته پنجم: پژوهش­های نظرورزانه و آینده­پژوهانه

ناظر به تحول در عرصه نظر و نظرورزی در ابعاد مختلف تربیت معلم در سطح ملی نظرورزی درباره تجولات ممکن در رویه­ ها و سیاست­های جاری تربیت معلم در ایران

• دسته ششم: پژوهش­های بین ­المللی

مشارکت در پروژه­ های بین ­المللی تربیت معلم در سطح ملی، رصد کردن تجربیات جهانی در حوزه رویکرد­ها وعملکرد­ها – نو آوری­ها­ی برنامه­ای، سازمانی ‌و ساختاری

• • دسته هفتم: پژوهش­های دانشجویی