پژوهشی در ارتباط با صفات شخصیتی با سوء مصرف توسط فرانکن و موریس^[۹۴](۲۰۰۶) نشان داد مصرف الکل و مواد به طور مثبت با ویژگی شخصیت سیستم فعال ساز رفتاری (BAS) و تاحدی به طور منفی با ویژگی شخصیتی سیستم بازداری رفتاری(BIS) همبسته است.

از سوی دیگر، برخی پژوهش‌ها نیز سندروم نقص پاداش^[۹۵] را به عنوان یکی ازعوامل دخیل در بروز اختلال سوء مصرف مواد معرفی کرده‌اند و از آنجا که مبنای عصب زیست شناختی سیستم فعالساز رفتاری مسیرپاداش دوپامینرژیک است، در سندروم نقص پاداش، کاهش میزان انتقا ل دهنده عصبی دوپامین در سوء مصرف برخی موادهمچون کوکائین، الکل و در قماربازی بیمارگون نقش بسزایی دارد (باویرات و اسکاربرمن^[۹۶]، ۲۰۰۶).

۲-۵ جمع بندی

به طورکلی میتوان نتیجه گرفت با توجه به اینکه در بسیاری از مطالعات به تاثیر هیجانات و سبک‌های ابراز هیجان وسیستم‌های مغزی رفتاری در اعتیاد را گزارش داده‌اند واینکه افراد وابسته به مواد روانگردان و وابسته به ‌اینترنت اغلب دارای مشکلات و تعارضات هیجانی و درونی، ناتوانی در کنترل هیجانات گوناگون (به ویژه هیجانات منفی )تکانه‌های برون ریزی، مشکل در ابراز وجود، عزت نفس پایین، احساس بی کفایتی، ضعف روانی واخلاقی و خودمحوری، مهارت‌های مقابله‌ای پایین جهت چالش و حل مشکلات، عدم انطباق با موقعیت‌های زندگی و غفلت از موضوعات عملی وارتباط با مردم، هستند(جدیدی و بهاری، ۱۳۸۷) همچنین این یافته ها با یافته ­های پژوهش‌های پژوهش تمنایی فر و همکاران (۱۳۹۱) وهاردی وییتی (۲۰۰۷)، گامبور و اس (۲۰۰۸) همخوانی دارد واز آنجا که یکی از اهداف این پژوهش بررسی رابطه کنترل هیجانی و نشانگان اعتیاد به اینترنت می‌باشد و از آنجا که ملاک‌های اعتیاد به اینترنت همپوشی بسیاری با اعتیاد دارد به نظر می‌رسد سیستم‌های مغزی رفتاری و سبک‌های ابراز هیجان با نشانگان اعتیاد به اینترنت می‌توانند پیش بین مناسبی برای نشانگان اینترنت باشند فرضیات مختلفی ‌در مورد عوامل مؤثرو دخیل در رفتارهای اعتیادی و در نهایت صدمه روحی روانی نوجوانان بیان شده است، باشد تا با شناخت عوامل مؤثر در افزایش یا کاهش میزان مشکلات رفتاری در نوجوانان بتوانیم در جهت پیشگیری ازاعتیاد وسایر اختلالات روانی و در نهایت بهداشت روانی کشور گام برداریم. نتایج پژوهش‌های انجام شده در داخل و خارج از کشور و برروی گروه‌های سنی و جنسی و قومی متعدد، حاکی از آن است که اعتیاد اینترنتی دارای آثار و پیامدهای منفی و چندگانه جسمانی، روانی، اجتماعی و برای کاربران افراطی است.

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱ روش پژوهش

روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و همبستگی است. که رابطه متغیرها ‌بر اساس هدف تحقیق تحلیل می‌گردد. پژوهش‌های همبستگی ‌بر اساس هدف به سه دسته تقسیم می‌شوند :همبستگی دو متغیره ، رگرسیون ، تحلیل ماتریس همبستگی یا کوواریانس (سرمدو همکاران، ۱۳۸۵).

در پژوهش حاضر اعتیاد به اینترنت به عنوان متغیر ملاک می‌باشد، وکنترل هیجانی و ابرازگری هیجانی و سیستم‌های مغزی رفتاری به عنوان متغیر پیش بین در نظر گرفته شدند.

۳-۲ جامعه آماری پژوهش

یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه‌ای از واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولا در هر پژوهش، جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت(صفت‌های ) متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد (سرمدو همکاران، ۱۳۸۵).

جامعه در پژوهش حاضر عبارت است از کلیه دختران دبیرستانی مدارس کرج که در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ مشغول به تحصیل می‌باشند.

این دانش آموزان در مقطع تحصیلی اول، دوم، سوم، در یکی از گروه‌های علوم انسانی، علوم تحربی، عکاسی، گرافیک رایانه، بازاریابی، چاپ باتیک مشغول به تحصیل بودند که همگی در کرج ساکن بودند.

۳-۳ نمونه پژوهش و روش نمونه گیری

لیندمن^[۹۷](۱۹۸۳، نقل از هومن ۱۳۸۰)مطرح می‌کند که حجم گروه نمونه در مطالعات همبستگی دست کم باید ۱۰۰ نفر باشد.

همچنین کهن^[۹۸] و کهن (۱۹۸۳، نقل از هومن، ۱۳۸۰) اشاره می‌کند که با داشتن یک متغیر پیش بین حجم نمونه باید ۱۲۴ و با داشتن بیش از یک متغیر پیش بین ۱۸۷ باشد.

دانش آموزان به ‌عنوان یکی از مهم ترین ‌گروه‌های هدف آموزش رفتاری، بخش عظیمی از جامعه امروز کشورما را تشکیل می‌دهند به طوری که، پتانسیل آسیب پذیری جامعه را در زمینه استفاده صحیح از کامپیوتر و اینترنت بالا می‌برند. در روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای از آنجا که امکان تهیه لیستی از اعضای جامعه به صورت مستقیم امکان پذیر نبود ابتدا مناطق چندگانه کرج به عنوان گروه ها انتخاب شدند و بعد از آن چند منطقه به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس در این مناطق مدارسی به طور تصادفی شامل دبیرستان و هنرستان انتخاب شدند ،در مدارس نیز چند کلاس انتخاب شدند و پرسشنامه‌ها بین دانش آموزان کلاسها توزیع شدند. از مجموع ۲۲۰ پرسشنامه توزیع شده ،بعد از کنار گذاشتن پرسشنامه های مخدوش یا پاسح داده نشده ، تعداد ۱۹۶ پرسشنامه وارد تحلیل نهایی شدند.

۳-۴ توصیف ابزارهای پژوهش

برای گردآوری داده ها از ابزارهای زیر استفاده شد:

۳-۴-۱ پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT)

ابزارهای بسیاری برای سنجش اعتیاد به اینترنت ابداع شده است که مشهورترین آن‌ ها پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ است. پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) در سال ۱۹۸۸ توسط کیمبرلی یانگ ساخته شد و در زمینه سنجش اعتیاد اینترنتی مورد استقبال بسیاری قرار گرفت. سوالات این آزمون بر اساس ملاک‌های DSM-IV-TR برای اختلال قماربازی بیمارگون طراحی شده‌اند چرا که گمان می‌رود اختلال اعتیاد به اینترنت شباهت زیادی با اختلال قماربازی بیمارگون دارد. این پرسشنامه دارای ۲۰ سوال است و تعیین می‌کند که آیا استفاده بیش از حد از اینترنت بر جنبه‌های مخنلف زندگی فرد اثر گذاشته است یا خیر. هر سوال در یک طیف لیکرت از ۱ تا ۵ نمره گذاری می‌شود. در نهایت نمرات کل فرد با همدیگر جمع می شود . هرچه نمره فرد بالاتر باشد ، اعتیاد به اینترنت شدیدتر است.

یانگ (۱۹۹۸) اعتبار درونی آزمون را بالاتر از ۹۲/۰ گزارش و تأکید ‌کرده‌است که آزمون قابلیت تشخیص بالینی افراد معتاد به اینترنت را دارد. در ایران (علوی و همکاران، ۱۳۸۹)آلفای کرونباخ آزمون را ۷۰/۰ محاسبه کردند و بر روایی محتوای آن تأکید کردند. این پژوهشگران گزارش کردند آزمون اعتیاد اینترنتی یونگ در جامعه ایرانی ویژگی‎های روان‌سنجی مطلوبی دارد و از آن می‌توان برای غربالگری و تشخیص بالینی کاربران اینترنتی معتاد از عادی استفاده کرد. همچنین در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ پرسشنامه ۷۷/۰ به دست آمد.

۳-۴-۲ مقیاس BIS/BAS کارور و وایت

این پرسشنامه که در ۱۹۹۴ و توسط کارور و وایت تهیه شده ۲۰ ماده دارد که BIS (هفت ماده) و ۱۳ BAS ماده را در برمی گیرد.

مقیاس سیستم های بازداری/فعال سازی رفتاری (کارور و وایت، ۱۹۹۴) شامل ۲۰ پرسش خود گزارشی و دو زیرمقیاس است: زیر مقیاس BIS و زیر مقیاس BAS در قسمت زیر این دو زیر مقیاس توضیح داده شده اند: زیر مقیاس BIS در این پرسشنامه شامل هفت آیتم است که حساسیت سیستم بازداری رفتاری یا پاسخدهی به تهدید و احساس اضطراب هنگام رویارویی با نشانه های تهدید را اندازه می‌گیرد.

کلیات تحقیق

• 1. مقدمه

امروزه درک مفاهیم و مهارت های مرتبط با سواد مالی به سبب اینکه مصرف کننده را برای بقاء در جامعه مدرن و مقاومت در برابر تنوع و پیچیدگی محصولات وخدمات مالی موجود توانا می‌سازد، ضروری شده است . میتوان چنین بیان نمود که داشتن مهارت‌های مالی در دهه اخیر مهمتر نیزشده است، زیرا با وجود بازارهای مالی پیچیده و رقابت شدید بین مؤسسات اعتباری برای به دست آوردن سهم بازار بیشتر، تامین اعتبار آسان تر شده و سهولت امکان دسترسی به وامهای مختلف و سایر طرق پرداخت منجر به افزایش پرداخت برای مصرف و رشد سریع سطح بدهی افراد وخانواده هاشده است. از سوی دیگر سرمایه گذاری یکی از عوامل مهم توسعه در قرن حاضر است که موجب جذب سرمایه های مردم شده و از طریق بازاراهای سرمایه به هدایت آن ها به بخش های مولد اقتصادی می‌ انجامد. بازارهای سرمایه بازارهای پیچیده ای هستند که اساس آن ها مبتنی بر تصمیم گیری است و قطعا افراد تصمیم گیرنده باید از اطلاعات خوبی برخوردار بوده و آموزش های لازم را دیده باشند.

بدین ترتیب، با توجه به شرایط موجود در کشور و حرکت به سمت خصوصی سازی؛ داشتن سواد مالی یک مبنای ضروری برای پیشگیری و حل مسائل مالی است وبه نوبه خود برای داشتن زندگی موفقیت آمیز، سالم و شاد حیاتی است. (برد، ۲۰۰۸)

• 1. بیان مسئله

یکی از مواردی که می‌تواند بر رفاه مالی افراد تاثیر گذار باشد، سواد مالی آنان است. همچنین افزایش سواد مالی می‌تواند در درآمد افراد مؤثر باشد. لازمه داشتن یک استراتژی مالی مناسب در مدیریت سازمان و زندگی شخصی، برخورداری از سواد مالی است. سواد مالی به عنوان آگاهی از اصول و واژگان لازم مسائل مالی است. سواد مالی توانایی خواندن، تحلیل، درک گزینه های مالی، مباحث بدون مشکل ‌در مورد پول و موضوعات مالی، برنامه ریزی برای آینده، واکنش مناسب به رخ دادهایی که روی تصمیمات مالی روزمره اثر می‌گذارند و مدیریت مسائل مالی است که این توانایی روی شرایط زندگی و کاری فرد تاثیر دارد. داشتن سواد مالی یا به عبارت دیگر داشتن شرایط، شیوه ها، قوانین، حقوق، هنجارهای اجتماعی و دیدگاه های لازم برای درک و انجام این وظایف مالی می‌تواند کمک به آینده نگری در مدیریت مسائل پولی و همچنین افزایش درآمد و سازمان کمک فراوانی کند (ویت^[۱] و همکارانش ، ۲۰۰۰).

در گذشته رضایت عمومی فرد از موقعیت مالی یا دارایی خود مشخص کننده رفاه او بوده است، اما در موقعیت کنونی با بهبود سطح زندگی مردم ادراک فرد از جنبه‌های مالی و غیر مادی وضعیت مالی تعیین کننده احساس رفاه مالی است، ادراکاتی شامل رضایت از درآمد و پس انداز، آگاهی از موقعیت های سایر افراد، توانایی برآورده ساختن نیازها، حس امنیت مادی و حس راحتی، احساس عدالت و رضایت نسبت به سیستم توزیع درآمد در جامعه تعیین کننده احساس رفاه فرد است( ون پراگ^[۲]، ۲۰۰۳).

رضایت از زندگی به عنوان یک تکامل جهانی زندگی فردی تعریف شده است و با عنوان جنبه کلیدی زندگی و رفاه ذهنی تعریف شده است. رضایت مثبت از زندگی با برخی از نتایج انطباقی مرتبط است و به عنوان یک نتیجه مهم و تسهیل کننده بالقوه برای توسعه سایر رفتارها و ویژگی های مثبت نگریسته می شود (شاگرن^[۳]، ۲۰۰۶). رفاه مالی یک ساختار چند بعدی است تا یک ساختار تک بعدی. یک بخش مهم از رفاه مالی، رضایت از ابعاد مختلف زندگی است. یکی از این ابعاد، شرایط مالی شخص است. محققین در طول ۳۰سال گذشته، معیارهای عینی و ذهنی را آزمون کرده‌اند، که این معیارها برای توصیف شرایط مالی خانوار و افراد بوده است. بهبود نتایج رفاه مالی، حاصل از تغییرات رفتارهای مالی طراحی شده است. برنامه های مذکور باید قابلیت این را داشته باشند که نشان دهند رفتارهای علمی و مالی منجر به کاهش مشکلات مالی و افزایش رفاه مالی می شود (آی می^[۴]،۲۰۰۶).

با توجه به مطالب پیش گفته و اهمیت روز افزون مبحث سواد مالی ، پژوهش حاضر در پی سنجش سواد مالی دانشجویان و بررسی روابط اجتماعی آن با رفاه مالی وذهنی آن ها‌ است

• 1. ضرورت انجام تحقیق

اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق را می توان از دو منظر تئوری و کاربردی تقسیم کرد: از نظر کاربردی سواد مالی، رفاه مالی و رفاه ذهنی فاکتورهایی هستند که در عملکرد فرد در محیط کاری تاثیر گذارند. افرادی که دارای سواد مالی بالاتری باشند می‌توانند برای خانواده هایشان تصمیمات بهتری بگیرند و از امنیت رفاهی و اقتصادی بیشتری برخوردار می‌شوند. به صورت کلی می توان گفت تحت تاثیر فشارهای اجتماعی و روانی کمتری قرار می گیرند.

علاوه بر این سازمان هایی که کارکنان آن دارای سواد مالی بالاتری هستند و از نظر مالی در رفاه هستند از رضایت شغلی بالاتری برخوردارند، به گونه ای که می توان گفت رضایت شغلی می‌تواند بر رضایت زندگی افراد تاثیر گذارد. رضایت شغلی بیشتر دارای بهره وری بالاتر بوده و اینکه افراد مزایای سازمان خود را بهتر درک ‌می‌کنند و تعهد بیشتری را نسبت به سازمان خود نشان می‌دهند (کیم ، ۲۰۰۷). در مقابل عدم سواد مالی؛ زندگی افراد، خانواده ها، دوستان و شرکای تجاری آن ها را به دلیل اخذ تصمیمات نامناسب مالی تحت تاثیر قرار می‌دهد و این امر اثرات نامطلوبی بر جامعه داشته؛ تا آنجا که می‌تواند به کاهش ثروت ملی و در نهایت کاهش سطح رفاه مالی در جامعه منجر شود (معین الدین و همکاران، ۱۳۹۰). اثرات نگرانی مالی بر زندگی کاری و شخصی نیز در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است. نگرانی مالی بیشتر نه تنها موجب کاهش میزان رضایت از زندگی شده؛ بلکه عملکرد فرد را در محیط کار تهدید می‌کند. نگرانی مالی میزان افسردگی، اعتماد به نفس و توانایی مدیریت زندگی شخصی و کاری افراد را تهدید می‌کند. نگرانی مالی موجب کاهش بهره وری، کاهش کیفیت، کمیت و ‌کارآمدی فرد در محیط کار شده و غیبت، تأخیر و عدم تمرکز روی کار را افزایش می‌دهد.

در بحث ضرورت یادگیری سواد مالی برای دانشجویان؛ نیز نتایج مطالعات انجام گرفته بیانگر آن است که دانشجویانی که حداقل مبلغی را برای پوشش هزینه های شهریه و … از والدین خود دریافت می‌کنند نسبت به دانشجویانی که استقلال مالی دارند بیشتر دچار شکست شده یا در ترم های تحصیلی خود مشروط می‌شوند و در کل معدل کمتری دارند (معین الدین و همکاران، ۱۳۹۰). بر این اساس تحقیق حاضر در نظر دارد تا ضمن اندازه گیری سطح سواد مالی، به بررسی ارتباط آن با رفاه ذهنی ورفاه مالی دانشجویان بپردازد.

• 1. اهداف تحقیق

1. 1. بررسی سطح سواد مالی دانشجویان استان یزد

1. 1. بررسی سطح رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد

1. بررسی تاثیر سواد مالی بر رفاه ذهنی و رفاه مالی دانشجویان استان یزد

   1. فرضیه های تحقیق

هر تحقیق علمی به منظور جواب دادن به برخی از سوالات برای قبول یا رد فرضیه‌ها صورت می‌گیرد. فرضیه های مرتبط با تحقیق، می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

1. 1. دانشجویان استان یزد از نظر مالی با سواد هستند .

1. 1. سواد مالی بر رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد تاثیر می‌گذارد.

1. 1. سواد مالی بر رفاه مالی دانشجویان استان یزد تاثیر می‌گذارد.

1. متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان بر سواد مالی آن ها تاثیر دارد.

گفتاردوم:مفهوم سالمند درجرم شناسی

برخی ازجرم شناسان درقلمروجرم شناسی در رابطه با ارتکاب جرایم،دوران زندگی اشخاص راتقسیم بندی نمودند.وخصوصیاتی رابرای بزهکاری درهردوره برشمرده اند،دکتر دوبلینو سن رابه دوره های ززیرتقسیم نموده است:

الف)بچگی؛ که خود به سه مرحله ‌از تولد تاشش سالگی،ازشش سالگی تا۹سالگی،از۹سالگی تا ۱۲سالگی تقسیم می‌گردد.

ب)نوجوانی؛ که شامل سنین ۱۲تا۱۸ سالگی می‌گردد.این مرحله،دوران تحول وبلوغ است وشخص ازنظر جسمی وروانی رشدفراوان می کند.

ج)دوران جوانی ناپخته؛ شخص احساسات واختصاصات روحی وروانی جوانی رابه تدریج از دست می دهداین مرحله از۱۸سالگی تا۲۵ سالگی تداوم دارد.

چ)دوران پختگی جوانی؛ ازسن ۲۵سالگی شروع وشخص درخودنیازیک فعالیت وزندگی عاطفی را احساس می کند.

ح)ازسن ۳۵ سالگی؛ فرددرآن سعی درایجاد ثبات شغلی،خانوادگی واجتماعی دارد.این مرحله رادوران پختگی کامل نام نهادند.

خ)دوران سالمندی؛ درآن فعالیت های شخصی بطئی وکند می‌گردد.این مرحله معمولا از۵۰سالگی شروع می شود.

د)مرحله پیری یاشیخوخیت؛ آخرین دوران ‌و مرحله پیری کامل می‌باشد.شخص در این زمان عملا به انتهای فعالیت های خود نزدیک می شود.

گرچه این تقسیم بندی مربوط به عاملان ارتکاب جرم ‌و درواقع سن بزهکاری می‌باشد،امامیتوان ارتباط معناداری بین این تقسیم بندی درخصوص بزه دیدگی نیز برقرار نمود.چراکه واقعیت این است که اگرچه سن شروع بزهکاری به طورکامل مشخص نیست،امابدیهی است که این سن رادرهرسنی تصورکنیم میزان جرایم ارتکابی چه ازجنبه کمی وچه کیفی نسبت به مرحله بعدکمتر می‌باشد،‌به این معنا که جرایم ارتکاب یافته دردوران پختگی کمترازنوجوانی ‌و در دوره های جوانی ناپخته،پختگی جوانی وسن ۳۵سالگی وتقسیم بندی فوق الذکر،‌در بالاترین حد ممکن ‌و مجددا ازمرحله پنج یاهمان سن ۳۵ سالگی به سمت زوال وکاهش پیش می رودکه این وضعیت دربزه دیدگی به نوعی صادق است.

‌به این ترتیب ازآنجا که بزه دیدگی اطفال به حدی قابل توجه ازنظر میزان بالا می باشدکه نامبردگان راشایسته حمایت کیفری افتراقی نموده است ‌و در دوره های میانه نیزمیزان بزه دیدگی کاهش یافته ‌و مجددا درمراحل آخرکه شروع سالمندی است،جوامع مختلف باجریان بزه دیدگی سالمندان روبرو هستند ازاین رومیتوان گفت که دوره های مختلف زندگی ‌بر اساس معیارسن به دلیل تاثیرات انکارناپذیر آن دروضعیت زیستی وفیزیولوژیکی انسان،برهردوجنبه بزهکاری وبزه دیدگی انسان‌ها سایه افکنده است وازآن تاثیر می پذیرد.‌بنابرین‏ ازجنبه بزه دیدگی همچنان که اطفال دریک سوی طیف سنی انسان‌ها به دلیل ناتوانی شایسته حمایت افتراقی اند،سالمندان نیز درسوی دیگراین طیف به لحاظ همان ناتوانی،شاید باتفاوت های اندک،شایسته حمایت کیفری افتراقی اند.

لذا میتوان گفت که همین دوره های سنی تفکیک شده درجرم شناسی دربزه دیده شناسی ‌نیز قابل اتکاء است.

مبحث سوم:سالمندان درگذر تاریخ وبرنامه های سازمان‌های بین‌المللی ومنطقه ای در این زمینه

گفتار اول: سالمندان درگذر تاریخ

در این قسمت سعی خواهیم کردتانگرش جوامع تاریخی رانسبت به سالخوردگان وهمچنین تصاویر وپندارهای متشابهی را که آنان برای خود در این زمینه بوجودآوردند روشن سازیم.ولی قبل از آن یادآور می‌شویم که سالمندی یک امرنسبی است ودرگذشته متوسط سن افراد درتمام جوامع بسیار پایین ترازاین فاکتور یادرزمان حاضربوده است.در این زمان مهارمرگومیر قبل از زایمان نوزادان وکاهش میزان تولد،بهبود تغذیه ،مراقبت های بهداشتی اساسی ومهاربسیاری ازبیماریهای همه گیرو… باعث افزایش سن انسان‌ها شده است.به طوری که متوسط سن انسان‌ها درعهدبسیارقدیم ۱۸سال بوده استدرحالی که امروز ‌اکثر مردم خصوصاً درکشورهای توسعه یافته بیش از۶۵سال عمر میکنندونیم قرن پیش اغلب مردم قبل از۵۰سالگی می مردند.کشورایران نیزازاین تغییر جمعیتی بی نصیب نبوده است.شاخص های آمار نشان می‌دهند که روند پیرشدن جمعیت درکشورمانیز آغازشده است وپیش بینی می شود که درفاصله ۲۰سال ۱۳۷۵تا۱۳۹۵ به میانه سنی جمعیت کشور ۱۰سال عمر افزوده شود.^[۳]

درعهدباستان جوامع متعددی وجود داشتند که درآنها بزرگ قبیله تجسم الوهیت بود واین الوهیت پس ازمرگ وی دروجود ‌و جانشین اوجای می گرفت ولی هرگاه این خدای مجسم براثرکهنسالی توانایی جسمی خودراازدست می‌داد،دیگرنمی توانست بطورشایسته به محافظت جامعه خود بپردازدبنابراین لازم بود تا بزرگ قبیله راپیش ازفرارسیدن نزول جسمی ازمیان برداشت.چنین کشتارهایی درمیان قبیله شیلوکز درمنطقه نیل سفید مشاهده شده است که بامشاهده نخستین علامت بیماری وضعف وفتوربزرگ قبیله به مرگ سپرده می شدند.

قوم یهود دراحترام گذاردن به کهنسالان شهرت دارد.بزرگان ومشایخ قوم نقش مهمی درزندگی عمومی جامعه وامورخانواده هابازی می‌کردند.

زمانآنتیو خوس کبیر(۱۸۱-۲۲۳ پیش از میلاد)تشکیلاتی به نام شورای ریش سپیدان وجود داشت که همان دادگاه عالی قضایی وشورایی است که درفلسطین قدیم به نامسهندرین معروف بود.^[۴]

نویسندگان یونانی و رمی اختلاف بین امتیازات سیاسی واقتصادی کهنسالان وتنزیل جسمی آنان راعمیق می دانند. آن ها همراه باعموم مردم ازاین مورد عصبانی بودند که ‌به این انسان‌های شکسته وفرتوت حق شعور واندیشه،حق دادرسی ‌و قضاوت،حق اداره امورعمومی وحق حاکمیت برهمه خانواده اعطا می‌گردد.درنمایشنامه پلوتوس،پیرمردانی که برای تعیین سرنوشت جمهوری به شورا می‌روند تقریبا همه ناتوان ازراه رفتن طبیعی هستند.

‌از سده چهارم به بعد کلیسا سهم مثبتی به عهده داشت وبراجرای قوانین الهی که ‌بر اساس آن افراد به نگهداری ‌و حرمت والدین ملزوم بودند تأکید داشت وبه ساختن بیمارستان‌ها وموسسه های خیریه ای که درآنها ازپیران نگهداری می شد،اقدام کرده ^[۵]به طورکلی آن طور که ازآثاربه جامانده استنباط می شود ازمصر کهن تادوره نوزایی(رنسانس)موضوع کهنسالی تقریبأ همواره به روشی جالبی موردتوجه بوده است.^[۶]

نخست، طی هفتمین کنگره ی سازمان ملل متحد پیرامون منع جرم و رفتار بامتخلفان در شهر میلان که در تاریخ ۲۹ اوت ۱۹۸۵ برگزار شد، موازین اساسی استقلال قوه قضائیه تصویب شد و پس از آن از طریق دوقطعنامه ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به شماره های ۳۲۴۰ و ۱۴۶۴۰ مورخ ۲۹ نوامبر و ۱۳ دسامبر ۱۹۸۵ به تأیید رسید که در اصل اول آن مقرر می گردید: «…. وظیفه ی تمامی نهادهای حکومتی و سایر نهادها این است که استقلال قوه قضائیه را محترم شمرده و رعایت نمایند.» در نتیجه، وظیفه ی مجلس موسسان قانون اساسی و سایر دستگاه ها و نهادهایی که به وسیله ی آن ایجاد می‌شوند، آن است که استقلال ایشان را محترم بشمارند و از اموری که او را تحت نفوذ در می آورد، پرهیز نمایند. ارسال لوایح قضائی به صورت غیر مستقیم توسط قوه ی مجریه برای نمایندگان ملت، امری است که خودمختاری این قوه را زیر سوال می‌برد. زیرا سبب وابستگی قوه ی قضائیه به قوه ی مجریه می شود. این درحالی است که این موضوع در قانون اساسی نیز پیش‌بینی نگردیده است.

دوم، همان‌ طور که پیش تر گفته شد مجلس خبرگان برای مفهوم طرح قایل به حصر نشده اند که آن را منحصراًً در اختیار مجلس قرار دهند بلکه به شورای عالی استان ها نیز اجازه داده‌اند که به ارسال طرحها به صورت مستقیم بپردازند. با آنکه می‌دانیم که شورای عالی استان ها با وزیر کشور ارتباط تنگاتنگی دارد^[۱۷۸] و به سادگی قانون اساسی می‌توانست پیش‌بینی نماید که طرحهای شورای عالی استانها از طریق دستگاه اجرایی به مجلس ارسال شود، اما از بیان چنین مسئله ای خودداری نمود. به ویژه آنکه طرح های شورای عالی استان ها اغلب در ارتباط با امور صنعتی، کشاورزی و .. است و می توان گفت که این مشکل به سادگی توسط اصل ۷۵ قانون اساسی قابل حل است.^[۱۷۹]

سوم، اصل ۱۵۸ قانون اساسی به تهیه ی لوایح قضائی اشاره می‌کند در حالی که در اصل ۷۵ قانون اساسی اشاره می‌کند که لوایح قانونی توسط دولت به مجلس ارسال می‌گردد. غرض آنکه در قانون اساسی مشاهده می شود که لوایح به دو شاخه قضائی و قانونی تقسیم می شود که وظیفه ی تهیه ی قسم اول برعهده ی رئیس قوه قضائیه سپرده شده است و قانون اساسی ‌در مورد شیوه ی ارسال لوایح قانونی اظهار نظر کرده و در خصوص نحوه ی ارسال لوایح قضائی سکوت اختیار نموده است. درستی این نظر زمانی ثابت می شود که شورای نگهبان در نظریه ی تفسیری خود سکوت قانون را می پذیرد و خود در مقام تفسیر به ابراز نظر می پردازد.^[۱۸۰] ‌بنابرین‏، لوایح در قانون اساسی، به دو دسته ی قضائی و قانونی تقسیم می‌گردند که در خصوص نحوه ی ارسال نوع اول به مجلس، توسط نویسندگان قانون اساسی اشاره ای صورت نگرفته است.

چهارم، امری که پس از تصویب قانون اساسی شاهد آن بودیم، تأخیر دولت در تقدیم لوایح قضائی، تغییر لوایح قضائی و یا عدم ارسال لوایح قضائی به مجلس شورای اسلامی بوده است که بارها ناخدای قوه قضائیه به آن اعتراض نمود و در نهایت، منجر به تصویب طرح الحاق یک تبصره به ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات رئیس قوه قضائیه در ۸۲۱۳۹۲ گردید که در آن اشاره می‌کند که اگر دولت ظرف سه ماه از ارسال لایحه نتواند اقدام به ارسال آن بنماید، رئیس خود می‌تواند لایحه را به مجلس ارسال بدارد. در این خصوص شورای نگهبان نظر خود را برای تصویب مصوبه اعلام کرد که بیانگر تعدیل نظر ایشان در این خصوص است، نظر شورای نگهبان در این خصوص به شرح ذیل است:

«الف- دیدگاه مغایرت:

• مطابق اصل (۷۴) قانون اساسی^[۱۸۱]، لوایح قانونی پس از تصویب هیئت وزیران به مجلس تقدیم می شود، ‌بنابرین‏ قانونی شدن یک لایحه متوقف بر تصویب و ارسال آن توسط هیئت وزیران به مجلس است و چنانچه این لایحه توسط هیئت وزیران به مجلس ارسال نگردد، عنوان قانونی پیدا نمی کند. از این رو طرح مذکور مغایر اصل (۷۴)قانون اساسی است.
• عمل ننمودن دولت به اصل (۷۴) قانون اساسی موجب نمی شود که لایحه ای بدون تصویب هیئت وزیران مصوب شده و از طریقی غیر از هیئت دولت به مجلس تقدیم گردد. ‌بنابرین‏ طرح مذکور مغایر اصل (۷۴) قانون اساسی است.
• مطابق اصل (۷۴) قانون اساسی، تصویب هیئت وزیران شرط قانونی شدن یک لایحه است و از مجرد تعبیر به «تهیه لوایح قضایی» در بند (۲) اصل (۱۵۸) قانون اساسی این مطلب استنباط نمی شود که لوایح قضایی نیاز به تصویب هیئت وزیران ندارد. ‌بنابرین‏ عبارت «تهیه لوایح قضایی» در این بند به معنای تصویب لایحه توسط رئیس قوه قضائیه نمی باشد؛ در نتیجه، وجهی برای تخصیص اصل (۷۴) به وسیله بند فوق وجود ندارد. از این رو طرح مذکور مغایر اصل (۷۴) قانون اساسی است.
• بر اساس نصّ اصل (۷۴) قانون اساسی، طریقه ورود پیشنهادات وارده به مجلس شورای اسلامی به شکل لوایح یا طرح های قانونی است و چنانچه موارد

استثنایی وجود داشته باشد، باید در قانون اساسی اشاره شده باشد. به عنوان نمونه می توان به اختیار شورایعالی استانها در اصل (۱۰۲) قانون اساسی اشاره نمود که قانون گذار تصریح می‌کند: شورایعالی استان ها حق دارد در حدود وظایف خود، طرح هایی تهیه و مستقیماً یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کند. به رغم اینکه

• در بند (۲) اصل(۱۵۸) قانون اساسی تهیه لوایح بر عهده رئیس قوه قضائیه گذارده شده است، عبارت «تهیه لوایح» در این بند به معنای تصویب لوایح قضایی نیست و اگر تهیه لوایح، این گونه تفسیر شود، مخالف نص و ظاهر قانون اساسی است و رئیس

قوه قضائیه نمی تواند بدون تصویب لایحه قضایی در هیئت وزیران، آن لایحه را به مجلس ارسال نماید. ‌بنابرین‏ طرح مذکور مغایر اصل (۷۴) قانون اساسی است.

طبیعتا” هر انقلابی با خود فرهنگ خاصی و ادبیات خاصی را بهمراه می آورد. قبل از انقلاب فرهنگ ما یک فرهنگ طاغوتی بود که واژگان فوق جایی در آن نداشتند . اما بعد از انقلاب از جمله نهادهایی که در نظام مدیریتی ، فرهنگ اجتماعی و ادبیات اسلامی ظهور و بروز نموده نهاد و تفکر بسیجی بوده است . پنجم آذرماه

حضرت امام هدف از تشکیل بسیج را مقابله با توطئه‌های احتمالی آمریکا و جهان‌خواران بین‌المللی پس از پیروزی انقلاب اسلامی اعلام کردند،این تشکیلات از آن زمان به‌سرعت درسطح کشور توسعه و گسترش یافت و روزبه‌روز براعضای سازمان یافته آن افزوده شد.

نهاد بسیج درطول هشت سال دفاع مقدس توانست باآموزش‌های بهتر درکنار سایر نیروهای مسلح ، سرنوشت جنگ را به نفع انقلاب و کشور تغییر دهد. اقدامات ارزشمند و مؤثر بسیجیان در این دوران بحدی سرنوشت ساز بود که دشمنان به آن اعتراف و اذعان کردند.

بسیج در دوران پس‌‌از جنگ تحمیلی،هنگام بازسازی،توسعه و آبادانی کشور اقدامات ارزشمند و شایان توجهی را در عرصه‌های مختلف همچون برگ زرینی در کارنامه‌اش ثبت ‌کرده‌است.

بسیجیان زیباترین صحنه‌های فداکاری و ایثاررادردفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی خلق کردند به طوری که‌اقدامات آنان به عنوان “فرهنگ” و “ارزش ماندگار” در کنار سایر ارزش‌های والای انقلاب شکوهمند اسلامی جاودانه مانده است. (تقی زاده اکبری ،۱۳۸۷،ص۲۹)

بسیج حرکتی فراگیر در جامعه ، به سوی هدفی والا است . اولین ویژگی بسیج حرکت است . دومین ویژگی اینکه حرکتی سریع و توفنده است . ویژگی سوم حرکت بسیج فراگیر بودن و جمعی بودن آن است . ویژگی چهارم این مفهوم شناسی هدفمندی و انگیزه داشتن این حرکت است . آخرین ویژگی فداکاری است . (مصباح یزدی ، ۱۳۸۵،ص۱۶-۱۹)

بسیجی همان مسلمان واقعی است که اسلام خطوط فکری و اخلاقی اورا ترسیم ‌کرده‌است و ما ویژگی‌های مهم اخلاقی او را ‌به این شکل خلاصه می‌کنیم .

تقوا – عشق به خداوند- رضا به قضای الهی- تسلیم -بندگی -اخلاص –تواضع-عزت نفس -ایثار-شجاعت –

شهادت طلبی – سرسختی با دشمنان – انس و مهربانی با دوستان – نشاط دینی – غیرت و حیا – حلم و بزرگواری

زهد و سادگی- حق پذیری.(اکبری ، ۱۳۸۷ ، ص ۱۶۴-۱۶۹)

ویژگی‌های بسیجی از نگاه قرآن .

1. 1. پایداری در راه خدا : (در برابر آنچه در راه خدا به آنان رسیده بود سست و ناتوان نشدند . (آل عمران ۳/۱۴۶)

1. 1. طلب آمرزش الهی : یاوران انبیاء در برابر رنجها و مصیبتها می‌گفتند (خدایا گناهان و زیاده رویهای ما را ببخش ) (آل عمران ، ۳/۱۴۷)

1. 1. طلب ثبات قدم و نصرت از خداوند : از خداوند می خواهند (آنان را در این مسیر ثابت قدم بدارد و بر کفر و کافران پیروز گرداند ) (آل عمران ۳/۱۴۷)

1. 1. محبان و محبوبان خداوند :

1. 1. تواضع با مؤمنان و سرسختی در برابر کافران : در برابر مؤمنین متواضع و خاشع و در برابر کفار سربلند و عزتمند هستند (مائده۵/۵۴)

1. 1. اتکا به قدرت الهی : آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند (امام خمینی ،۱۳۸۲،ص۵۱۵)

1. پیوند با ولایت : آیات ۶۸ سوره انعام و ۱۴۰ سوره نساء ( مصباح یزدی ،۱۳۸۵، ص ۲۲-۳۲)

بسیجی در آینه نهج البلاغه :

1. 1. عشق به جهاد و شهادت : به جهاد برانگیخته شدند و چونان شتری که به سوی بچه خود می دود ، شیفته جهاد گردیدند . (امام علی ع خطبه ۱۸۲ص ۳۵۰)

1. 1. انس با قرآن : قرآن را تلاوت کردند و معانی آیات را شناختند (امام علی خطبه ۱۸۲ص ۳۵۰)

1. 1. روزه داری : از روزه داری فراوان شکمهایشان لاغر و به پشت چسبیده بود .(امام علی خطبه ۱۲۱ص ۲۳۰)

1. 1. سحر خیزی ، انس با دعا و فروتنی : لبهایشان از فراوانی دعا خشک و رنگ صورتهایشان از سب زنده داریها زرد بود . (امام علی ،خطبه ۱۲۱ ص ۲۳۰)

1. 1. احیای سنتهای الهی و دوری از بدعتها : آنان کسانی بودند که سنتهای الهی را زنده کردند و بدعتها را نابود ساختند . (امام علی خطبه ۱۸۲ص۳۵۰)

1. 1. وظیفه شناسی : در واجبات الهی اندیشه کردند و آن ها را برپا داشتند . (امام علی خطبه ۱۸۲، ص۳۵۰)

1. 1. تبعیت از رهبری : به رهبر خود اطمینان داشتند و از او پیروی کردند . (امام علی ، خطبه ۱۸۲،ص۳۵۰)

1. زنده نگهداشتن یاد شهیدان : آنان برادران من هستند که رفته اند و بر ماست که تشنه ملاقاتشان باشیم و از اندوه فراقشان دستها را به دندان بگزیم . (امام علی خطبه ۱۲۱ ص۲۳۰)

فعالیت‌های بسیج تنها مختص به دوران دفاع مقدس نبود، امروزبسیج نیروی عظیم و گسترده‌ای است که‌امنیت وسلامت جامعه را برای اجرای برنامه های توسعه و سازندگی در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی فراهم می‌کند.

اداره موفق هشت سال جنگ تمام عیار با دشمنان کاملاٌ‌ خطرناک و مسلح، ذهن هر ناظر کنجکاوی را متوجه خود می‌کند. به راستی مدیریت بسیجی چیست که توانست بدین‌گونه معجزه‌آسا اسلام و ایران را از این تجاوز هولناک، پیروزمندانه حفظ کند و به صورت یک فرهنگ خود را در تاریخ جاودانه نماید؟ این پرسشی است که پاسخ آن هنوز به صورت یک بسته جامع علمی عرضه نشده است. حتی داعیه‌داران تفکر بسیجی در بعد از جنگ نیز کار کاملی در این زمینه انجام نداده‌اند؛ در صورتی که بررسی علمی یک پدیده واقع شده و عینیت یافته، کار چندان دشوار و صعبی نیست. توصیف این پدیده در چارچوب یک مدل ساده حاوی سرفصل‌های مختلف مطرح در دانش مدیریت، حداقل اقدامی است که می‌توانست در این راه انجام گیرد. اگر چه مدیریت بسیجی در دوران دفاع مقدّس ابداع شد؛ ولی به نظر می‌رسد که اگر این الگوی مدیریتی در هر عرصه‌ای با ویژگی‌های خاص خود به کار گرفته شود، میزان موفقیت و کارآمدی را مثل زمان جنگ بالا می‌برد. اینکه تفکر بسیجی، بیشتر از مجرای جنگ گفته می‌شود، ‌به این دلیل است که جنگ جلوه‌گاه ظهور و بروز این تفکر بود.

صدور فرمان تشکیل بسیج مستضعفین از سوی امام خمینی رضوان الله تعالی علیه در پنجم آذر ماه ۱۳۵۸، سرآغاز نضج‌گیری فرهنگ بسیجی در کشور گردید. با ایجاد سازمان بسیج، مدیریت بسیجی نیز به تدریج شکل گرفت و به خصوص با ایفای نقش فعال در دوره جنگ تحمیلی، در ادبیات انقلاب اسلامی فراگیر شد.

۲-۱-۲ :مدیریت بسیجی مدیریتی بر مبنای اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی