1. 1. -Freud,Z ↑

1. 1. -Carter, B. McGoldrick, M& Whitbourne, S ↑

1. 1. -Micucci, J. A ↑

1. 1. – Ginsburg, G. S& Bronstein, P ↑

1. 1. -Ohannessian, C. M. Lerner, R.M. Lerner, J. V& von Eye, A ↑

1. 1. – Ijaz, T., & Mahmood, Z ↑

1. 1. – Berk, L ↑

1. 1. -Bamrind, D ↑

1. 1. – Authoritative ↑

1. 1. -authoritarian ↑

1. 1. – permissive ↑

1. 1. -Chronis, A.Raggi, V. L.Clarke, T. L. Rooney, M. E Diaz, Y& Pian, J ↑

1. 1. – Baumrind, D ↑

1. 1. -Demanding ↑

1. 1. – uninvolved ↑

1. 1. -Dinkmeyer, D. C ↑

1. 1. – Impulse ↑

1. 1. – Rothrauff, T. C. Cooney, T. M& An, J. S ↑

1. 1. -Byrne, Haddock & Poston ↑

1. 1. – Chang, L. Schwartz, D. Dodge, K. A & McBride, C ↑

1. 1. – Wasserman, G. A. Miller, L. S. Pinner, E& Jaramillo,B ↑

1. 1. – Bayer, C. L& Cegala, D. J ↑

1. 1. -Frick, P. J& White, S. F ↑

1. 1. -Satir,V ↑

1. 1. – Cohen, S ↑

1. 1. – Meid, M ↑

1. 1. -Encouragement ↑

1. 1. -Corey, G ↑

1. 1. -Watts, R. E& Piterzak, D ↑

1. 1. -Evans, T ↑

1. 1. -Kanz, J. E ↑

1. 1. – Duba, J. D& Watts, R. E ↑

1. 1. -Dreikurs, R & Soltz, V ↑

1. 1. -Benjamin, G. W ↑

1. 1. – Duba, J. D& Watts, R. E ↑

1. 1. – Eckstein, D & Cooke, P ↑

1. 1. – Whiston, S. C& Sexton, T. L ↑

1. 1. – Cheston, S. E ↑

1. 1. – Bahlmann, R & Dinter, L ↑

1. 1. -Self- encouragement ↑

1. 1. -Carlson, C. Clemmer, F. Jennings, T. Thompson, C& Page, L ↑

1. 1. -McKay, G. D& Maybell, S. A ↑

1. 1. – McKay, G. D ↑

1. 1. – Evans, T ↑

1. 1. – Dreikurs-Ferguson ↑

1. 1. -Keturakis, V ↑

1. 1. – Rathert, G. H& Reed, D ↑

1. 1. – Milliren, A. Yang, J. Wingett, W& Boender, J ↑

1. 1. -Dagley, J. C. Campbell, L. F. Kulic, K. R& Dagley, P. L ↑

1. 1. – Watts, R. E& Pietrzak, D ↑

1. 1. – Watts, R & Garza, Y ↑

1. 1. – Lemerger, M & Dollarhide ↑

1. 1. – Whiston, S. C & Sexton, T. L ↑

1. 1. – Yang, J. Milliren,A & Blagen, M ↑

1. 1. – Bahlmann, R & Dinter, L ↑

1. 1. – Cheston, S. E ↑

1. 1. -Millar, A ↑

1. 1. -individual psychology ↑

1. 1. – Smalls, C ↑

۲-۱-۱-۴-۲-روان درمانی

فروید به عنوان یک روان‌تحلیل‌گر دریافت که اگر قرار باشد در کاوش علایم مربوط به اضطراب اجتماعی پیشرفتی حاصل شود، درمانگر باید نقشی فراتر از نقش روانکاوانه خود به عهده گیرد و باید بیمار را فعالانه به جست‌وجوی موقعیت هراس‌آور تشویق کند تا اضطراب مورد نظر را احساس کند. پس از او اکثر روان‌پزشکان پذیرفتند که برای درمان موفق اضطراب هراس آمیز، اغلب لازم است که درمانگر تا حدی فعال باشد. به منظور اینکه درمانگر بفهمد آیا می‌تواند فنون روان‌درمانی سایکوداینامیک مبتنی بر بینش را برای بیمار به کار ببرد یا نه، صرف وجود علایم هراس کافی نیست، بلکه در ساختار ایگو و الگوی زندگی بیمار هم این شیوه درمانی باید وجود داشته باشد. روان درمانی مبتنی بر بینش بیمار را به فهم منشا هراس، پدیده نفع ثانویه ونقش مقاومت قادر می‌سازد و باعث می‌شود که بیمار به دنبال روش‌های سالمی برای برخورد با محرک‌های اضطراب‌آور برود (کاپلان و سادوک، ۱۳۸۱).

۲-۱-۱-۴-۲-۱- رفتاردرمانی

در بین الگوهای رفتاری، رایج‌ترین تکنیک استفاده شده برای اختلال اضطراب اجتماعی، حساسیت‌زدایی تدریجی بوده است که توسط جوزف ولپی معرفی شده است.

۲-۱-۱-۴-۲-۱-۱- حساسیت زدایی تدریجی

در این روش بیمار به طور پیاپی با یک رشته از محرک‌های از پیش تعیین شده که سلسله مراتب آن از خفیف‌ترین تا شدیدترین شکل از نظر ایجاد ترس است، رویارویی داده می‌شود. با بهره گرفتن از داروهای آرامش‌بخش، هیپنوتیزم و آموزش تمدد ماهیچه ای به بیماران یاد داده می‌شود که چگونه در خود پاسخ روانی و جسمی ایجاد کنند. پس از تسلط فرد ‌به این روش به بیمار آموخته می‌شود که در مواجهه با محرک اضطراب برانگیز برای ایجاد آرامش از آن استفاده کند. با از دست دادن حساسیت نسبت به هر یک از محرک‌های ردیف شده در فهرست، بیمار به سراغ محرک بعدی می‌رود تا زمانی که ترساننده‌ترین محرک هم این عاطفه دردناک را در او ایجاد نکند (سادوک و سادوک، ۲۰۰۳؛ ویل^[۱۴۹]، ۲۰۰۳).

۲-۱-۱-۴-۲-۱-۲- مواجهه درمانی

تکنیک رفتاری دیگری که مورد استفاده قرار می‌گیرد، مواجهه است. درمان با مواجهه در صدد است که پاسخ‌های ترس شرطی شده به علائم اجتماعی را از بین ببرد. این عمل به واسطه داشتن بیماران برای مواجهه مکرر با علائم ترس تا زمانی که اضطرابشان کاهش یابد، انجام می‌گیرد (لیهی و هال‌اند، ۱۳۸۵) و باعث می‌شود دور باطلی که نشانه ها را حفظ می‌کند شکسته شود و یادگیری جدید را تسهیل نماید (سالکووسکیس^[۱۵۰]، ۱۹۸۹). مشکلاتی در رابطه با مواجهه محض برای اضطراب اجتماعی وجود دارد. برای مثال، تکالیف ممکن است به اندازه کافی طولانی نباشند که اضطراب را فرو نشانند. به علاوه تعداد معناداری از بیماران درمان با مواجهه را رد می‌کنند یا به زودی از آن دست می‌کشند. از طرفی آن‌هایی که درمان را کامل می‌کنند، تنها در حدود ۵۰ درصد به مشکلشان غلبه می‌کنند (لیهی و هال‌اند، ۱۳۸۵).

۲-۱-۱-۴-۲-۱-۳- آموزش مهارت‌های اجتماعی

الگو رفتاری بعدی که برای اختلال اضطراب اجتماعی توصیه می‌شود این است که افرادی که اختلال را گسترش می‌دهند در معلوماتشان از مهارت‌های اجتماعی نقص دارند. آموزش مهارت‌های اجتماعی به عنوان درمانی برای اضطراب اجتماعی بر اساس الگوی نقص مهارت‌ها توسعه یافته است. محتوا از برنامه‌ای به برنامه دیگر متفاوت است (ولیسنکی^[۱۵۱]، مارکس^[۱۵۲] و ویول^[۱۵۳]، ۱۹۸۲؛ ترنر^[۱۵۴]، بیدل^[۱۵۵]، کولی^[۱۵۶]، وودی^[۱۵۷] و مسر^[۱۵۸]، ۱۹۹۴)؛ اما در کل مهارت‌هایی شامل معرفی خود، انتخاب موضوعات مناسب برای گفتگو، گوش دادن خوب، احساس یگانگی، خودافشایی، شروع فعالیت‌های اجتماعی، شروع و حفظ روابط دوستانه، ابراز مخالفت، جرات ورزی و در بعضی از برنامه ها صحبت در جمع است (لیهی و هال‌اند، ۱۳۸۵). بارلو و هیمبرگ (۱۹۹۱) گزارش دادند که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، با وجود تمایل به شروع و ادامه تمایل به شروع و ادامه تعامل اجتماعی، به علت نداشتن مهارت‌های اجتماعی لازم و یا به دلیل خجالتی نمی‌توانند تعامل اجتماعی مناسب داشته باشند و ‌بنابرین‏ گوشه گیر می‌شوند.

۲-۱-۱-۴-۲-۲- شناخت درمانی

در دهه های اخیر به نقش شناخت در اختلالات اضطرابی بسیار توجه شده است. پژوهشگران معتقدند عوامل شناختی در مرکز اختلال اضطراب اجتماعی هستند (باتلر^[۱۵۹]، ۱۹۸۵). پاسخ‌هایی که به وسیله برنامه اضطرابی فعال می‌شوند تناسبی با موقعیت ندارند. این پاسخ‌ها به جای آن‌که نقش مفیدی را به عهده بگیرند اغلب به عنوان خاستگاه‌های دیگری از ترس تعبیر می‌شوند و این خود به یک دور باطلی می‌ انجامد که گرایش به تداوم و تشدید واکنش اضطراب دارد (هاوتون و کلارک، ۱۳۸۶). از دیدگاه شناختی رفتاری مبتلایان به هراس اجتماعی خود را از دید فرد دیگری می‌بینند. از این رو درمان کارآمد، درمانی است که هدف آن تغییر شناخت‌های ناکارآمد به کمک مداخله‌های شناختی باشد (بارلو، ۲۰۰۳؛ به نقل از معماریان، ۱۳۹۰).

‌بنابرین‏ پیشرفت درمانی به دنبال تغییر در طرحواره شناختی روی می‌دهد. به ویژه هنگامی که به طور مستقیم باورهای نادرست بیمار اصلاح گردند و یا با بهره‌گیری از طرحواره‌های دیگر غیرفعال شوند (راپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷). حمایت پژوهشی قابل ملاحظه‌ای برای عوامل شناختی در اضطراب اجتماعی وجود دارد. بیماران مبتلا به هراس اجتماعی در طول تعاملات اجتماعی تفکرات منفی بیشتر و تفکر مثبت کمتری را گزارش می‌دهند. آن‌ ها کیفیت عملکرد اجتماعی‌شان را کمتر تخمین می‌زنند، تفسیرهای فاجعه‌آمیزتری از بازخوردهای منفی ناچیز دارند و حافظه بهتری برای بازخوردهای اجتماعی منفی دارند. در نهایت، مطالعات نشان دادند، تغییر در ترس از ارزیابی منفی صرف نظر از نوع درمان بهترین پیشگوی نتیجه درمان در اختلال اضطراب اجتماعی است (کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ لری^[۱۶۰] و کوالسکی^[۱۶۱]، ۱۹۹۵؛ راپی، ۱۹۹۵؛ هیمبرگ و جاستر^[۱۶۲]، ۱۹۹۵)

فرم کوتاه پرسشنامه‌ی نظم‌جویی شناختی هیجان^[۲۲۸] (CERQ-PShort)

این پرسشنامه‌یک ابزار ۱۸ ماده‌ای است و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان را در پاسخ به رویدادهای تهدیدکننده و تنیدگی زای زندگی در طیف ۵ درجه‌ای لیکرت از یک (هرگز) تا پنج (همیشه) برحسب ۹ زیر مقیاس ‌به این شرح می‌سنجد: ملامت خود، ملامت دیگری، نشخوار­گری، فاجعه­سازی، دیدگاه­گیری، تمرکز مجدد مثبت، ارزیابی مجدد مثبت، پذیرش، تمرکز مجدد بر برنامه‌ریزی. حداقل و حداکثر نمره در هر زیر مقیاس به ترتیب دو و ده و نمره بالاتر نشان‌دهنده استفاده‌ بیشتر از آن راهبرد شناختی است. ماده های نسخه فارسی CERQ همسانی درونی (دامنه آلفای کرونباخ ۷۶/۰ تا ۰/۹۶) خوبی دارد و ضرایب همبستگی باز آزمایی ۰/۵۱ تا ۰/۷۷ بیانگر پایایی مقیاس بود. همچنین الگوی ضرایب همبستگی بین خرده مقیاس‌های این پرسشنامه و پرسشنامه افسردگی بک بیانگر روایی ملاکی همزمان مناسب نسخه فارسی CERQ هست (حسنی، ۱۳۹۰).

روش تجزیه‌و تحلیل اطلاعات

در این پژوهش داده های جمع‌ آوری‌شده بعد از ثبت در نرم‌افزار SPSS بر اساس روش‌های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، همبستگی پیرسون) و استنباطی (رگرسیون چندگانه به روش گام‌به‌گام) مورد تجزیه‌و تحلیل قرار گرفتند.

فصل چهارم

یافته های پژوهش

در این فصل ابتدا اطلاعات جمعیت شناختی مربوط به آزمودنی‌های پژوهش ارائه می‌شود و سپس به تجزیه‌و تحلیل توصیفی و استنباطی فرضیه‌های ارائه شده در فصول قبل با بهره گرفتن از نرم‌افزار آماری SPSS 22 پرداخته می­ شود. در تجزیه‌و تحلیل توصیفی داده ها، پژوهشگر قصد دارد یافته های خام پژوهش را با بهره گرفتن از شاخص‌های آمار توصیفی طبقه‌بندی کند و در تجزیه‌و تحلیل استنباطی به آزمون فرضیه‌ها و پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش پرداخته می‌شود.

اطلاعات توصیفی

در این پژوهش که نقش کنش‌های اجرایی، نظم‌جویی شناختی هیجان و هوش هیجانی در پیش‌بینی علائم نارسایی توجه/ فزون‌کنشی بزرگ‌سال مورد بررسی قرار می‌گیرد گروه نمونه شامل تعداد ۳۱۷ نفر از دانشجویان کارشناسی (۱۲۳ نفر) و کارشناسی ارشد (۱۸۱نفر) دانشگاه خوارزمی کرج می‌باشد. دامنه سنی شرکت‌کنندگان از ۱۸ تا ۳۴ سال بود.

شاخص‌های توصیفی متغیرها

جدول ۴-۱ شاخص‌های توصیفی میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش (علائم ADHD بزرگ‌سال، نارسایی کنش‌های اجرایی، راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و هوش هیجانی) را نشان می‌دهد.

جدول ۴-۱ شاخص‌های توصیفی میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش (علائم ADHD بزرگ‌سال، نارسایی کنش‌های اجرایی، راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و هوش هیجانی)

متغیرها

تعداد

میانگین

انحراف استاندارد

علائم ADHD بزرگ‌سال
۲۹۸
۳۱/۰۴
۸/۲۶
مدیریت زمان
۲۹۸
۳۷/۲۸
۱۰/۰۴
خودسازمان‌دهی
۲۹۸
۴۲/۵۸
۱۰/۷۹
مهار خود
۲۹۸
۳۳/۶۷
۸/۶۵
خود انگیزشی
۲۹۸
۲۱/۲۲
۵/۸۷
خود نظم‌جویی هیجان
۲۹۸
۲۵/۳۴
۸/۰۵
ملامت خود
۲۹۸
۵/۳۲
۱/۸۶
پذیرش
۲۹۸
۵/۴۳
۱/۹۳
نشخوارگری
۲۹۸
۵/۹۴
۱/۷۲
تمرکز مجدد مثبت
۲۹۸
۴/۸۵
۱/۶۹
تمرکز مجدد بر برنامه‌ریزی
۲۹۸
۶/۳۸
۱/۸۸
ارزیابی مجدد مثبت
۲۹۸
۶/۱۴
۱/۸۵
دیدگاه گیری
۲۹۸
۶/۰۲
۱/۸۸
فاجعه­سازی
۲۹۸
۴/۸۸
۱/۷۹
ملامت دیگری
۲۹۸
۴/۲۳
۱/۵۶
نظم‌جویی هیجان
۲۹۸
۳۵/۵۵
۵/۶۷
بهره‌برداری از هیجان
۲۹۸
۲۱/۵۳
۲/۴۳
ارزیابی از هیجان
۲۹۸
۲۶/۱۲
۳/۳۷

همان طور که در جدول ۴-۱ مشاهده می‌شود، خودسازمان‌دهی از بین مؤلفه‌های نارسایی کنش‌های اجرایی دارای بیشترین میانگین است. افراد موردمطالعه در راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان، بالاترین میانگین را در تمرکز مجدد بر برنامه‌ریزی داشتند. از بین مؤلفه‌های هوش هیجانی نیز نظم‌جویی هیجان دارای بیشترین میانگین است.

یافته های استنباطی

جهت بررسی سؤال‌ها و فرضیه‌های پژوهش، ابتدا به بررسی نتایج تحلیل رگرسیون از شاخص آماری همبستگی و ماتریس همبستگی استفاده گردید و نتایج آن در جدول زیر ارائه شده است. پیش از اجرای تحلیل، داده ­های از دست رفته به روش حذف زوجی از تحلیل کنار گذاشته شدند و همچنین ۶ متغیر پرت چند­متغیری به روش مهالانوبیس از تحلیل کنار گذاشته شدند و تعداد ۳۰۴ نفر از شرکت­ کنندگان در مطالعه باقی ماندند.

ب- عوامل روانی: برخی افراد برای کاهش مشکلات روحی و روانی یا فرار از آن ها به مصرف مواد مخدر روی می آورند. افراد افسرده و یا مضطرب استعداد بیشتری برای گرایش به اعتیاد دارند. برخی افراد، برای کاهش مشکلات روحی و روانی یا فرار از آن ها به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند. افراد افسرده و یا مضطرب استعداد بیشتری برای گرایش به مصرف مواد مخدر دارند. افراد خجالتی نیز ممکن است برای مقابله با حالت خجالتی بودن خود، به طور غلط به مصرف مواد روی آورند و گاهی نیز برخی افراد جهت افزایش توانایی‌های روحی و جسمی خود، از مواد مخدر استفاده می‌کنند؛ به ‌عنوان مثال افرادی که می خواهند شبها بیدار بمانند و کار کنند و یا برای افزایش لذت جنسی از مواد مخدر استفاده می‌کنند (فلاح زاده ،۱۳۸۰).

۲- عوامل محیطی: عواملی است که به محیط فرد مربوط می شود و به سه بخش عوامل خانوادگی و تربیتی و عوامل اقتصادی و عوامل جغرافیایی تقسیم می شود.

الف-عوامل خانوادگی و تربیتی

روش های تربیتی نادرست خانواده مانند تحقیر کردن، بی ارزش داشتن فرزندان و محبت نکردن به فرزندان، همچنین اعتیاد پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده یا جدایی و طلاق پدر و مادر، کشمکش‌ها و اختلافات خانوادگی، لوس و ناز پروده بار آوردن فرزندان از جمله عواملی است که باعث اعتیاد می‌شود. همچنین مصرف سیگار یا سایر مواد اعتیاد آور توسط اعضای دیگر خانواده نیز خطر الگو شدن برای نوجوانان را دارد (فلاح زاده ،۱۳۸۰).

بی تردید، معتاد بودن یکی از والدین یا هر دوی آن ها این تصور را در فرزندان به وجود می آورد که اعتیاد، یک عمل عادی بوده و جزئی از روند رشد و بزرگسالی محسوب می شود. در پژوهشی که بلولدز^[۱۴] بر رو معتادانی که از سن ده سالگی در خانواده از هم گسسته ای رشد کرده‌اند و پژوهشی که نارگو^[۱۵] و همکارش انجام دادند، نشان داده شد که یکی از عوامل مهمی که می‌تواند فرد را به سوی معتاد شدن سوق دهد شرایط نامساعد خانوادگی شخص است (مددی و نوغانی،۱۳۸۴).

نایت^[۱۶]، در این زمینه بیان می‌کند کودکانی که به طور افراطی از سوی والدین خود، مورد محبت و توجه قرار می‌گیرند، ممکن است بیش از کودکان دیگر در بزرگسالی به مصرف الکل روی می‌آورند؛ زیرا توجه بیمار گونه و افراطی والدین، آن ها را خودخواه، رشد نایافته، و کم تحمل و وابسته بار می‌آورد. از سوی دیگررفتارهای خشونت آمیز، تهدید کننده، تمسخر آمیز و تنبیه کننده والدین، به صورت بیمارگونه‌ای، کودکان را دچار اضطراب و نا امنی ساخته و آن ها را وادار می کند که برای فرار از اضطراب، نگرانی و افسردگی، به مواد مخدر روی آورند. آنچه در این مورد اهمیت حیاتی دارد، شخصیت کودک است. هارتمن^[۱۷] اعتقاد دارد که مصرف کنندگان مواد مخدر مانند اکثر افراد روان نژند دارای مادرانی هستند که دو گانگی را تشدید می‌کنند؛ مادران آن ها دارای رفتارهایی جاذب و در عین حال دلهره آمیز هستند و در پسران خود به ویژه حالت‌های انفعالی و علائم روان نژندی به وجود می آورند و این حالتها با مصرف یا بدون مصرف مواد مخدر بروز می کند؛ به همین دلیل حالتهایی نظیر تثبیت و یا واپس روی دهانی، در آن ها مشاهده می شود ( گلپرور و همکاران، ۱۳۸۰).

ب-عوامل اقتصادی و اجتماعی

وضعیت اجتماعی اقتصادی خانواده، یعنی سطح سواد والدین، تنوع شغل، درآمد و محل سکونت می‌تواند در بروز اعتیاد مؤثر باشد. سواد یا بی سوادی والدین نیز عامل مؤثری در گرایش نوجوانان به اعتیاد به حساب می‌آید. به طور کلی اکثریت معتادان هر جامعه را افراد فقیر آن جامعه تشکیل می‌دهند. یکی از عوامل مؤثر در این زمینه، این است که تعداد فرزندان متعلق به خانواده های طبقه پایین بیشتر است؛ چنین امری به نظارت کمتر والدین و احساس طرد کودک منجر می شود؛ زیرا حتی اگر والدین بین فرزندان تبعیض قائل نشوند، فرصت کمی برای ابراز محبت و رسیدگی به نیازهای اساسی هر یک از آن ها خواهند داشت. در چنین خانواده هایی، سطح سواد اعضای خانواده، نظارت، انضباط و محبت، زیر حد استاندارد قرار گرفته و زمینه‌های ارتکاب جرم فراهم می شود؛ البته نمی توان گفت بین فقر و اعتیاد رابطه مستقیم وجود دارد.نبود عدالت اجتماعی، توزیع نابرابر ثروت، فقر، نابرابری های اقتصادی اجتماعی و محرومیت های شدید موجود در جامعه که بسیاری از خانواده ها را در بر می‌گیرد، بسیاری و ازدیاد جمعیت مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ و عدم تطابق با بافت شهری، کمبود مراکز تفریحی سالم، از جمله عوامل مهم اقتصادی و اجتماعی است که افراد را به سمت اعتیاد و مصرف مواد مخدر سوق می‌دهد (فلاح زاده، ۱۳۸۰).

پ- عوامل محیطی و جغرافیایی

قرار گرفتن کشور ما ایران در کنار مرزهای افغانستان و پاکستان و ورود مواد مخدر از آن کشورها، به خصوص افغانستان که نیمی از تریاک جهان را تولید می‌کند، باعث شده است که کشور ما مسیر عبور مواد مخدر به ترکیه باشد. ارزان بودن مواد مخدر به علت در دسترس بودن آن نیز عامل دیگری برای روی آوردن به مواد مخدر است ( باوی، ۱۳۸۸).‌بنابرین‏ در تقسیم بندی کلی‌تر و جامع‌تر، علل گرایش افراد به مصرف مواد مخدر را عوامل ذیل می‌دانند:

۱- عوامل مخاطره آمیز فردی که شامل عوامل مخاطره آمیز دوره نوجوانی، استعداد ارثی، صفات شخصیتی و اختلالات روانی می‌باشد.

۲- عوامل مخاطره آمیز محیطی و بین فردی شامل عوامل مربوط به خانواده (روابط اعضای خانواده، شیوه فرزند پروری والدین معتاد، زن یا شوهر معتاد، خواهر یا برادر معتاد،عوامل اجتماعی –اقتصادیخانوادهوطلاق) عوامل مربوط به مدرسه (فقدان محدودیت، فقدان حمایت) و عوامل مربوط به محل سکونت (شیوه خشونت و اعمال خلاف) می‌باشد.

۳- عوامل مخاطره آمیز اجتماعی شامل در دسترس بودن مواد مخدر نا برابری های اقتصادی و اجتماعی، تسلط ‌گروه‌های اقلیت نژادی، بیکاری، رشد بی قواره جمعیت، قوانین بازار مواد، مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی، کمبود امکانات فرهنگی- ورزشی و تفریحی، عدم دسترسی به سیستم های خدماتی- حمایتی، مشاوره ای و درمانی و توسعه صنعتی و محرومیت اقتصادی- اجتماعی می‌باشد (باوی، ۱۳۸۸).

بخش دوم:

باورهای غیر منطقی

۲-۷- تعاریف باور

واژه “Belief”در فارسی به باور، عقیده، ایمان و اعتقاد ترجمه شده است(آریان‌پور و دیگران، ۱۳۸۵). باور یعنی پذیرش یک اصل یا یک مذهب یا یک حقیقت و تمایل به واکنش خود آگاهانه در یک شیوه یا طریقه ثابت در یک وضع خاص. باور یعنی ایمان، اعتقاد و عقیده(امین پور و احمد زاده۱۳۹۰).این واژه از اصطلاحات مربوط به حوزه روان‌شناسی اجتماعی است که مباحث مربوط به پدیده روانی اعتقاد را از این حیث که دارای رفتارسازی اجتماعی است مطالعه می‌کند.در یک تعریف ساده و رسا، «باورها یا عقیده‌ها، اندیشه‌هایی هستند که فرد به درستی و حقانیت آن‌ ها اعتقاد دارد.»(پارسا، ۱۳۸۳).کرچ و کرچفلید باور را چنین تعریف کرده‌اند:‌ «باور، سازمانی باثبات از ادراک و شناختی نسبی درباره جنبه خاصی از دنیای یک فرد است.» برای مثال، ‌اعتقاد به بابانوئل که مفاهیم گوناگون به آمیخته‌ای همچون: جنبه جسمانی، ‌لباس و نوع پوشش، جنبه کارکردی آن را دربر می‌گیرد. در مفهوم وسیع‌تر،‌ باورها دربرگیرنده شناخت یا دانسته‌ها، ‌عقاید یا آیین است».(روشبلاو و همکاران^[۱۸]، به نقل از دادگران ۱۳۷۱).

۲ -۸- منابع باورها

۴ – سوالات و فرضیه های تحقیق:

سوالات تحقیق

1. 1. آیا اصل رازداری بانکی واقعاً رازداری است یا نهانکاری؟

   

1. 1. مرز اصلی بین رازداری بانکی و نهانکاری بانکی چیست؟

1. 1. تاثیرات منفی اصل رازداری بانکی در اجرای قوانین پولشویی تا چه حد است؟

1. چگونه می توان به راه حلی رسید که هم حریم خصوصی افراد حفظ گردد و هم مرتکبین به جرم پولشویی از این قاعده برای پیشبرد اهداف خود به راحتی استفاده ننمایند؟

فرضیه های تحقیق

1. 1. به نظر می‌رسد رازداری بانکی، وقتی که تابع هیچگونه ضابطه و قانونی نباشد و صرفاً بانک ها بخاطر جذب مشتری بیش تر تنها به حفظ منافع آنان پرداخته و مصالح مشتری را بر مصالح اجتماع ترجیح دهند عنوان نهانکاری بر کار آن ها دور از واقع نخواهد بود.

1. 1. به نظرمی رسد در تعیین مرز رازداری بانکی و نهانکاری بانکی در شرایط و قوانین کشورها تفاوتهایی می‌باشد و کشورها ی مختلف برای این منظور قوانین و مقررات خاصی در نظر گرفته باشند.

1. 1. با بررسی قوانین و مقررات بین‌المللی می توان از اهمیت نقش رازداری بانک ها در انجام جرم پولشویی پی برد در حقیقت به نظر می‌رسد این دو رابطه معکوسی باهم دارند . هر چقدر رازداری بانکی بالاتر باشد شرایطی بهتر برای تحقق بزه پولشویی فراهم می‌گردد.

1. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط خاص جرم پولشویی و افزایش روزافزون آن و تغییرات راهکارهای انجام این جرم به نحو سریع و حرفه ای می بایست به وضع قوانین و مقرراتی پرداخت تا بتوان با انجام آن هم شرایط بهتری برای مشتریان صادق و خوب بانک مهیا نمود و هم کلیه معاملات مشکوک و حساب های افرادی که درپی استفاده از خدمات بانک در جهت انجام بزه خود می‌باشند نظارت و پیگیری دقیق و خاصی مطرح باشد.

۵ – متغیرها و واژه های کلیدی

رازداری بانکی- پولشویی- نهانکاری بانکی و مالی- بهشت مالیاتی.

۶ – روش تحقیق

توصیفی- تحلیلی- کتابخانه ای – از طریق مطالعه کتب، مقالات و فیش برداری.

۷ – محدودیت‌ها و مشکلات تحقیق

با توجه به اینکه نزدیک دو دهه از ورود پولشویی به ادبیات حقوقی در قوانین و مقررات جهانی می گذرد ولیکن هنوز این جرم جدید و نو بوده و به همین دلیل قوانین و مستندات مربوط به آن و منابع پژوهشی به راحتی در دسترس محققین و پژوهشگران نبوده است. بالاخص در خصوص بررسی نقش رازداری بانکی در تحقق این بزه ، لذا با توجه به محدودیتهای منابع و تخصصی بودن این امر و روشن نبود قواعد و مقررات حاکم و مدون در خصوص این اصل بررسی و تحقیق جامع و کامل را با مشکل مواجه ساخته است.

۸ – ساختار تحقیق :

این پژوهش به علت شناخت مفاهیم و کلیات جرم پولشویی و اصل رازداری بانکی و همچنین آشنایی با منابع و الزامات حقوقی دو مقوله فوق و در نهایت نقش و تاثیر اصل رازداری بانکی در تحقق بزه پولشویی با چهارچوب نظری ذیل به نگارش در آمده است.

بخش اول: کلیات که مشتمل بر دو فصل است.

در فصل اول به مفاهیم کلی رازداری پرداخته می شود.

در فصل دوم به مفاهیم کلی پولشویی پرداخته می شود.

بخش دوم: به الزامات و منابع مربوط به جرم پولشویی و اصل رازداری بانکی پرداخته می شود. که آن نیز در ۲ فصل به نگارش درآمده است .

در فصل اول شیوه های قانونگذاری و منابع حقوقی رازداری بانکی بحث گردیده است .

در فصل دوم به بررسی جرم پولشویی در اسناد بین‌المللی و داخلی پرداخته شده است.

بخش سوم: به نقش نظام مالی و بانکی در روند جرم پولشویی توجه شده و در ۳ فصل به مباحث ۱- روش های پولشویی ۲- نقش سیستم بانکی در تحقق بزه پولشویی ۳- بررسی رازداری بانکی و تفاوت آن با نهانکاری مالی و بانک و در آخر تدابیر پیشگیرانه همچنین ارائه راهکارهای لازم و ضروری به بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری به منظور مقابله ‌با جرم پولشویی که منافات با اصل رازداری بانکی نداشته باشد به طوری که حریم خصوصی افراد نیز حفظ گردد پرداخته شده است.

بخش اول :

کلیات و مفاهیم

فصل اول : مفاهیم کلی رازداری

از قدیم الایام، همواره تجسس در زندگی دیگران امری نکوهیده و مذموم بوده که مردم از آن نهی می‌شدند. در قرآن کریم، منبع اساسی حقوق اسلامی، منع تجسس در امور شخصی و حریم خصوصی افراد تصریح شده است. در سنت نیز سرچشمه های فقه اسلامی «معصومین» رازداری، و حفظ اسرار دیگران را ستوده، و افشای اسرار مردم را مذموم دانسته اند. اهمیت این دستور تا حدی است که گاهی ریختن آبروی مؤمنان همسنگ گرفتن جان آنان تلقی شده است. «حرمه مومن کحرمه دمه» لزوم احترام به حریم خصوصی افراد، حق مصون ماندن قلمرو زندگی فردی از مداخله و تعرض دیگران، و منع سایرین از آگاهی بر اطلاعات حیات فردی اشخاص از دیر باز مورد توجه علمای حقوق بوده است .

حقوق ‌دانان برای توجیه و بیان مبنای نظری لزوم رعایت حریم خصوصی افراد، از نظریه «حقوق فطری»، «قرارداد اجتماعی»، «نظریه اخلاقی» و مانند آن استفاده کرده‌اند. «افشای اسرار، تجاوز به آزادی شخص و حقوق مربوط به آن تعبیر می شود. به همین دلیل قانونگذاران «التزام به حفظ اسرار بانکی» را به عنوان ابزاری برای ترغیب فعالیت‌های بانکی دانسته­­ اند که عموماً به شکوفایی اقتصادی منجر شده و در جهت مصالح اقتصاد بین‌المللی است.»^[۱]

مبحث اول : مفهوم و تعریف رازداری

در مفهوم رازداری می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

اول: حفظ اسرار دیگران؛ خصوصاًً اگر کسی انسان را امین خود قرار داده و رازی را نزد او به امانت بگذارد. امانت همیشه یک شیء مالی و مادی نیست، مطلبی که در یک مجلس بیان شود هم امانت است.

دوم: در روایات می‌خوانیم حفظ آبروی مومن به اندازه خون او احترام دارد و ارزشمند است. به همین دلیل، ما هم باید حرمت دیگران را رعایت کنیم و هم باید حرمتی را که خداوند برای ما قرار داده ضایع نکنیم.

با مدعی مگویید اسرار عشق و مستی تا بی‌خبر بمیرد در درد خودپرستی

دیدگاه قرآن و بزرگان دین

«عالم الغیب فلا یظهر علی غیبه احدا: دانای غیب، اوست و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی‌سازد.»^[۲]

خداوند متعال، از همه‌ اسرار مطلع است و از تمام اتفاقات، آگاه؛ اما با این وجود، هیچ کس از اسرار غیب او آگاه نیست. خداوند متعال خود، رازهای بندگانش را می‌پوشاند و به همین دلیل بر رازداری تأکید دارد.

امام علی علیه السلام: «کسی که در نگهداشتن راز خود ناتوان باشد، در حفظ راز دیگران توانا نباشد.»^[۳] و یا «راز تو در بند توست. اگر آن را فاش کنی تو در بندش خواهی شد.»^[۴] و یا « سینه‌ خردمند، صندوق راز اوست.»^[۵] و یا «نسبت به دوست خویش هر مهربانی و هر خیرخواهی را می‌توانی، انجام بده؛ اما در یک امر محتاط باش: در نهایت اطمینان و اعتماد، اسرارت را به او نگو.»^[۶]