۲-۳- مبحث سوم: مبنای تحریم های شورای امنیت

۲-۳-۱- گفتار اول: فلسفه اعمال تحریم توسط شورای امنیت

۲-۳-۱-۱- بند اول: تجاوز به صلح و امنیت بین‌المللی

بر اساس ماده ۲۴ منشور ‌دولت‌های‌ عضو به منظور تأمین اقدام سریع و مؤثر از سوی ملل متحد «مسئولیت اولیه حفظ صلح وامنیت بین‌المللی» را به شورای امنیت واگذار نموده اند. ‌بنابرین‏ ماده ۲۴ صریحاً وظیفه اصلی شورا را داشتن مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی اعلام ‌کرده‌است. بعبارت دیگر منشور ملل متحد به شورای امنیت نسبت به سایر ارکان ملل متحد، مسئولیت‌های حیاتی تری یا بعبارت صحیح تر اختیارات موثرتری به منظور حفظ صلح اعطاء نموده است.^[۶۳] این در حالی است که در کنفرانس سانفرانسیسکو تلاش‌های فراوانی صورت پذیرفت تا اولویت شورای امنیت خصوصاًً از طریق توسعه اختیارات و مسئولیهای مجمع عمومی و سازمان‌های منطقه ای از بین برود. در هر دو مورد، مقرراتی به منشور افزوده گردید. لکن اولویت جایگاه شورا بویژه در زمینه اقدامات قهری دست نخوره باقی ماند.^[۶۴]

با توجه به وظیفه اصلی شورای امنیت که حفظ صلح وامنیت بین‌المللی است. سوالی مطرح می شود و در بین ملتها نوعی تناقض در عملکرد شورا و تعهدات منشور هویدا می‌گردد و آن اینکه، چگونه و بر اساس چه ضابطه ای شورای امنیت می‌تواند عملکرد دولت‌ها را سنجیده و رفتار آنان را صلح آمیز و یا تهدید کننده صلح بداند. در اینجا است که شورای امنیت علاوه بر نقش سیاسی، چهارچوب حقوقی و قضایی نیز بخود می‌گیرد زیرا در عمل شورای امنیت رفتار کشورها را در سطح داخلی و بین‌المللی گاه تشویق و گاه محکحوم می کند. عملکرد شورای امنیت ‌به این موارد نیز خاتمه پیدا نمی کند بلکه شورای امنیت بر اساس فصل هفتم دست به تنبیه و مجازات دولت‌ها می زند و این یعنی کارکرد حقوقی. ‌بنابرین‏ تعارض، مشخص می شود که به مرور زمان، شورای امنیت به صورت رکن شبه قضایی ملل متحد در آمده است و از اینرو برای اینکه اقداماتش را در چارچوب حقوقی توجیه کند، دست به تأسيس دیوان کیفری بین‌المللی زده است.^[۶۵] در خصوص اولویت وظیفه حفظ صلح شورای امنیت برخی معتقدند که عبارت اولیه ‌در مورد وظایف شورای امنیت بموجب منشور بدین معنا است که سایر ارکان (مجمع) دارای نقش ثانویه می‌باشند^[۶۶] و علت اصلی واگذاری مسئولیت اولیه حفظ صلح وامنیت بین‌المللی به شورا این بوده است که سازمان قادر به تامین اقدام سریع و مؤثر در این زمینه باشد. توجیه منطقی قضیه این است که تنها دول قوی و قدرتمند دارای توان نظامی قادر هستند با اعمال قدرت و زور استفاده از نیروی نظامی استقرار صلح را تضمین کنند و هر کشوری که بخواهد صلح و امنیت بین‌المللی را بخطر اندازد و یا تهدیدی علیه آن بعمل آورد و اقدام به تجاوز نماید از این تصمیمات بازدارند. بر این اساس قدرت و توان نظامی در خصوص تصمیمات لازم الاجرای شورای امنیت حرف اول را می زند و جلوگیری از تهدید صلح و نقض آن و برطرف کردن تجاوز از رطیق استفاده از زور مسیر باشد.

بر اساس بند ۲ ماده ۲۴ منشور«شورای امنیت در اجرای وظیفه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی طبق اهداف و اصول ملل متحد عمل می‌کند. اختیارات ویژه ای که برای انجام وظایف مذکور به شورای امنیت واگذار گردیده در فصول ۶،۷،۸و ۱۲ بیان شده است.»^[۶۷]

لازم به ذکر است که برخلاف دولت‌ها که دارای حقوق حاکمیتی کامل برای خود می‌باشند، سازمان‌های بین‌المللی و ارکان مربوطه صرفاً دارای آن اختیاراتی هستند هک ‌دولت‌های‌ عضو به آن ها اعطاء نموده اند. (اصل تفویض اختیارات) بعلاوه این اختیارات نامحدود نمی باشد، بلکه محدود به آن شرایطی است که برای تحقق اهداف مندرج در معاهده موسس ضروری است، اهدافی که برای تعیین دامنه تفویض اختیارات مهم می‌باشند. علی‌رغم برخی تشابهات، هر نهاد بین‌المللی تابع شرایط مندرج در اساسنامه خود می‌باشد. ‌به این دلیل غیر ممکن است که یک تئوری کلی در خصوص اختیارات و صلاحیتهای سازمان‌های بین‌المللی ایجاد نمائیم. بموجب حقوق نهادهای بین‌المللی، ملل متحد نمونه ای از یک سازمان سنتی است(‌به این مفهوم که هیچ لطمه ای به حاکمیت ‌دولت‌های‌ عضو وارد نمی سازد) بلکه صرفاً یکسری محدودیت‌هایی را بر آزادی دولت‌ها تحمیل می‌کند. دکترین حقوقی به طور اجماع تأکید می نمایند که ملل متحد دارای ویژگی سنتی است.^[۶۸]

بر این اساس، آیا حوزه عملیاتی شورای امنیت طبق منشور صرفاً فصول ۸،۷،۶ و ۱۲ (مذکور در ماده ۲۴) می‌باشد؟ یا اینکه شورا می‌تواند از ‌صلاحیت‌هایی فراتر از موارد مذکور در این فصول(ازجمله قانونگذاری) برخوردار گردد؟

در قضیه نامیبیا استدلال می گردید بموجب ماده (۲)۲۴ منشور شورای امنیت صرفاً دارای اختیارات ویژه ای بر اساس فصول ۶،۷،۸و ۱۲ می‌باشد.^[۶۹] لکن دیوان این دیدگاه را نپذیرت و دریافت که اختیارات مشخص اعطاء شده در این فصول مانع از داشتن اختیارات کلی نمی گردد. دیوان بیان داشت که اشاره پاراگراف ۲ این ماده به اختیارات مشخص شورای امنیت طبق برخی فصول منشور، موجب نمی گردد که شورا دارای اختیارات کلی در مسیر انجام مسئولیت‌های پاراگراف ۱ نباشد.^[۷۰] در این زمینه دبیر کل نیز در سال ۱۹۴۶ طی سخنرانی خویش نزد شورای امنیت ‌به این امر پرداخته است. ‌به این دلیل برخی معتقدند «تحولات بعدی نشان داده است که شورای امنیت دارای اختیارات کلی در زمینه صلح و امنیت می‌باشد. البته این اختیارات محدود به اصول و اهداف منشور بوده است. خصوصاًً اینکه تأسیس نیروهای حافظ صلح شورای امنیت نشان می‌دهد که این رکن محدود به موارد مذکور در ماده (۲) ۲۴ نیست.»^[۷۱]

برداشت دیوان در قضیه نامیبیا از بند ۲ ماده ۲۴ بسیار سطحی بوده است و استناد به صرف وجود اظهارات دبیر کل در سال ۱۹۴۶ به ‌عنوان اماره ای برای تفسیر منشور جای تأمل دارد. بهترین و مناسب ترین استدلال در تقویت محدود بودن مسئولیت شورای امنیت بر اساس فصول ۸،۷،۶و ۱۲ اعمال اصل مفید بودن تفسیر است. در صورت پذیرش تفسیر رأی دیوان هیچ نقشی برای عبارات «۸،۷،۶ و ۱۲» نخواهیم یافت و استعمال آن کلمات در ماده مذکور بی فایده و زاید خواهد بود. بعلاوه ‌در مورد تشکیل نیروهای حافظ صلح، باید اشاره نمود که مبنای حقوقی این اقدامات ماده ۴۰ منشور (اقدامات موقتی) است^[۷۲] و اقدامی فراتر از فصول مذکور در ماده ۲۴ انجام نپذیرفته است.

از میان فصول مذکور در ماده ۲۴، فصل ششم و هفتم نقش مهمی در ایفاء وظایف شورا در زمینه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی داشته اند. لذا مختصراً به صلاحیتهای شورا بر اساس این دو فصل می پردازیم.

۲-۳-۱-۲- بند دوم: مقررات منشور

بررسی عوامل فرهنگی گرایش زنان به ورزش در تهران عنوان تحقیق جعفری در سال ۱۳۸۰ بود. بانوان مورد بررسی در این تحقیق علل روی آوردن خود به ورزش را، اهمیت دادن به سلامت جسمی، روانی و تناسب اندام و فارغ شدن از شرایط کاری در منزل اظهار داشتند. همچنین آنان، محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی زنان برای شرکت در مسابقات و فعالیت‌های ورزشی عمومی و عدم اطلاع رسانی عمومی مناسب درباره ورزش‌های همگانی را از مهم‌ترین عوامل عدم گرایش بانوان به فعالیت‌های ورزشی همگانی عنوان کردند.

در تحقیقی که مظفری با عنوان «شناخت گرایش و نگرش مردم نسبت به تربیت بدنی و ورزش » در سطح ایران در سال ۱۳۸۱ انجام داد، مهم‌ترین نتایج به دست آمده ‌در مورد علل گرایش مردم به ورزش به ترتیب کسب شادابی، تقویت جسم و روان، تقویت اعتماد به نفس و رسیدن رفتار و اخلاق نیکو و علل عدم گرایش به فعالیت‌های ورزشی به ترتیب، عقب ماندن از کارهای روزانه، در دسترس نبودن مکان‌های ورزش، عادت نداشتن به ورزش، تنبلی و بی‌حوصلگی و مشکلات مالی اظهار شد.

بررسی رابطه بین قشربندی اجتماعی- اقتصادی ورزش همگانی در شهر تهران عنوان تحقیقی بود که توسط اسماعیلی در سال ۱۳۸۰ با هدف بررسی میزان شرکت طبقات کم‌درآمد، متوسط و پردرآمد در ورزش‌های همگانی و نگرش آنان ‌به این نوع ورزش و بررسی عوامل مخل مشارکت اقشار جامعه در فعالیت‌های ورزش همگانی انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد بین وضعیت اقتصادی خانواده ها و فعالیت‌های ورزش همگانی مردان و نگرش آنان نسبت ‌به این نوع ورزش رابطه معنی‌داری وجود ندارد، ولی بین وضعیت اقتصادی خانواده با فعالیت ورزش همگانی زنان رابطه معنی داری وجود دارد، اما با نگرش آنان ‌به این نوع ورزش رابطه معنی‌داری وجود ندارد.

شیخی در دومین کنگره خاورمیانه‌ای ایچ‌ در سال ۱۳۸۲، با ارائه خود با عنوان «تحولات فرهنگی و نیاز به ورزش در بین جوانان ایرانی» با تأکید بر دختران، اظهار داشت نیاز به ورزش یکی از وسایل گذراندن اوقات فراغت برای جوانان است که جمعیت آنان همواره روبه رشد است. این نیاز، نیازی پنهان است که اگر به عنوان نیازی آشکار و عینی شناسایی نشود، پیامد‌های جبران ناپذیری خواهد داشت. وی در این مقاله به ضرورت ‌پاسخ‌گویی‌ مسئولان کشور به چنین نیازهایی از راه سرمایه گذاری در زمینه‌های جامعه‌شناختی، تسهیلاتی و گسترش فضاهای ورزشی اشاره کرد.

در پژوهشی که مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۵ با عنوان «نظر سنجی از مردم تهران درباره طرح پیشنهادی همگانی کردن ورزش» انجام داد، مشخص شد که بیش از ۷۰ درصد پاسخگویان از این طرح استقبال کردند. دلایل عدم رضایت پاسخگویان، کمبود امکانات و وسایل ورزشی، کوچک بودن فضاهای ورزشی و شلوغ بودن آن‌ ها، نبود مربی با تجربه و گران بودن حق عضویت‌ها اظهار شده بود. از سوی دیگر افزایش امکانات و وسایل ورزشی، افزایش مراکز و باشگاه‌ها، تبلیغ و تشویق بیشتر مردم و دریافت نظرهای مردم از جمله پیشنهادهای پاسخگویان این طرح برای بهتر اجرا شدن طرح همگانی کردن ورزش بود.

«بررسی انگیزه های افراد شرکت کننده در ورزش‌های همگانی شهر تهران» عنوان تحقیقی بود که رمضانی در سال ۱۳۷۲ با هدف شناسایی، دسته‌بندی و مقایسه انگیزه های گرایش افراد به ورزش‌های همگانی را به ترتیب ‌به این قرار عنوان کرد: کسب نشاط و احساس لذت، مصونیت از بیماری‌ها، کم خطر بودن ورزش‌های همگانی نسبت به ورزش‌های قهرمانی، تناسب اندام، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، گریز از مشکلات زندگی شخصی، پر کردن اوقات فراغت، همراه بودن ورزش‌های همگانی با فضاهای سبز در پارک‌ها و سرانجام تشویق و تبلیغ رسانه های گروهی. در این تحقیق انگیزه های مردان نسبت به شرکت در فعالیت‌های ورزشی، قوی‌تر از زنان مشاهده شد.

فصل سوم

روش‌شناسی پژوهش

مقدمه

تحقیق را می‌توان تلاشی منظم و سازمان یافته برای بررسی مسئله ای خاص که به یک راه حل نیاز دارد توصیف کرد و شامل گام‌هایی است که طراحی و پیگیری می‌شوند تا پاسخ‌هایی برای مسئله مورد علاقه‌ ما در محیط کاری به دست آید. تحقیق مستلزم یک رشته فعالیت‌هایی است که به درستی اندیشیده شده‌اند و به دقت به اجرا درمی آیند و در نهایت این امکان را برای ما فراهم می‌کنند که بدانیم مشکلات سازمانی را چگونه حل نموده یا به حداقل برسانیم. از این رو تحقیق دربردارنده‌ی فرایندهای جستجو، بررسی، آزمودن و آزمایش است. این فرایندها را باید به طور منظم، به دقت، منتقدانه، عینی و منطقی اجرا نمود. نتیجه‌ نهایی شامل کشف واقعیات جدیدی است که به ما کمک می‌کند تا با مشکل موجود برخورد کنیم. تحقیق را به دو منظور می‌توان انجام داد، اول حل مشکلاتی که در حال حاضر وجود دارند و دوم افزودن به مجموعه‌ دانش بشری در زمینه‌ی خاصی که محقق انتخاب نموده است. ‌در مورد اول تحقیقات را کاربردی می‌نامیم و ‌در مورد دوم تحقیقات بنیادی، پایه‌ای یا محض نامیده می‌شوند، یافته های تحقیق محض به افزایش دانش در زمینه‌های مختلف مدیریت کمک می‌کند(سکاران،۱۳۸۸).

در این فصل از گزارش تحقیق به بررسی ویژگی‌های روش شناختی تحقیق می‌پردازیم و اطلاعاتی را در زمینه‌ی روش انجام تحقیق، جامعه‌ آماری، حجم نمونه، شیوه نمونه گیری، ابزار گردآوری اطلاعات و همچنین روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان می‌نماییم.

فرضیه‌ها یا سؤال‌های تحقیق

سوال اصلی

مدل کسب و کار برای باشگاه‌های ورزشی دربرگیرنده‌ی چه حوزه هایی می‌باشد؟

سوالات فرعی

حوزه محصول مدل کسب و کار باشگاه‌های ورزشی شامل چه مواردی می‌باشد؟

حوزه مالی مدل کسب و کار باشگاه‌های ورزشی شامل چه مواردی می‌باشد؟

حوزه زیر ساختار مدل کسب و کار باشگاه‌های ورزشی شامل چه مواردی می‌باشد؟

حوزه مشتری مدل کسب و کار باشگاه‌های ورزشی شامل چه مواردی می‌باشد؟

جامعه‌ آماری

جامعه‌ آماری تحقیق حاضر را مدیران کلیه باشگاه‌های ورزشی بانوان مستقر در شرق و شمال تهران تشکیل می‌دهند. تعداد کل باشگاه ها در منطقه شرق تهران ۵۶۰ مورد و در منطقه شمال تهران ۷۲۰ مورد شناسایی گردیدند. این تعداد شامل کلیه ی باشگاه های رزمی، بدنسازی، ورزش­های همراه با توپ از جمله بسکتبال، والیبال، فوتبال، هندبال، باشگاه های دو می‌دانی و آمادگی جسمانی می‌باشد.

نمونه آماری تحقیق

در این تحقیق مدیران باشگاه‌های شرق و شمال تهران که مورد مصاحبه قرار گرفتند نمونه‌ تحقیق می‌باشند که در این خصوص اولویت بر مدیرانی بود که خود صاحب باشگاه بودند و نه کارمند باشگاه. کل تعداد جامعه شامل ۱۲۸۰ باشگاه بود که از این میان ۱۱ باشگاه با روش گلوله برفی انتخاب گردیده و نمونه آماری تحقیق قرار گرفتند. لازم به ذکر است که تمامی باشگاه های منتخب توسط صاحبان، سهام‌داران و افراد ذینفع اداره می گردیدند و حداقل ۵ سال سابقه ی فعالیت داشتند که تجربیات لازم برای پاسخ به سوالات این پژوهش را دارا باشند.

همانطورکه می‌دانیم در تبیین رفتارهای پرخطر، تنها عوامل روان شناختی دخیل نیستند بلکه این پدیده حاصل تعامل سیستمیک عوامل متعددی چون عوامل محیطی، اجتماعی و فردی می‌باشد لذا پیشنهاد می‌گردد به منظور افزایش دقت کارآمدی برنامه های درمانی، در پژوهش های آتی این متغییرها نیزشناسایی شده و روابط ساختاری آن ها با یکدیگر به منظور پیش‌بینی و شناسایی رفتارهای پرخطرمورد مطالعه قرارگیرند.

1. 1. – Sadock ↑

1. 1. ۱ _ Bockting ↑

1. 1. ۲ _ Rosser ↑

1. 1. ۳_ Scheltema ↑

1. 1. ۴ _ Attention deficit hyper activity disorder (ADHD) ↑

1. 1. ۱_ Rawson ↑

1. 1. ۲ _ Obert ↑

1. 1. ۳ _ McCann ↑

1. 1. ۴ _ Mann ↑

1. 1. ۵ _ Shoptaw ↑

1. 1. ۶ _ Ling ↑

1. 1. ۱ _ Rawson ↑

1. 1. ۲ _ Sadock ↑

1. 1. ۱ _ Bokting ↑

1. 1. ۲ _ Rosser & Schltema ↑

1. 1. ۱ _ Lindbreg ↑

1. 1. ۲ _ Boggess & Williams ↑

1. 1. ۳ _ Bergman & Scott ↑

1. 1. ۴ _ Gusman ↑

1. 1. ۱ _ Pinkerton & Abramson ↑

1. 1. ۲ _ Gusman ↑

1. 1. ۱ _ Gusman ↑

1. 1. ۱ _ Berg&Ross ↑

1. 1. ۱ _ Berg & Ross ↑

1. 1. ۲ _ Bullock & Room ↑

1. 1. ۱ _ Nancy & Petry ↑

1. 1. ۲ _ Charles ↑

1. 1. ۱ _ Dryfoos ↑

1. 1. ۲ _ Jrlayz ↑

1. 1. ۱ _ ketterlinus ↑

1. 1. ۲ _ Bergman & scott ↑

1. 1. ۱ _ Davison ↑

1. 1. ۲ _ Nertle ↑

1. 1. ۳ _ Goshua ↑

1. 1. ۴ _ Miller ↑

1. 1. ۵ _ Donald ↑

1. 1. ۶ _ Ullete & Lyons ↑

1. 1. ۷ _ Davison ↑

1. 1. ۱ _ Desi & Kny ↑

1. 1. ۱ _ Mhlyng ↑

1. 1. ۱ _ Kvhln & Arnvld ↑

1. 1. ۲ _ Goddard ↑

1. 1. ۱ _ Olweus ↑

1. 1. ۲ _ Farrington & West ↑

1. 1. ۱ _ Botler ↑

1. 1. ۲ _ Adams ↑

1. 1. ۳ _ Walsh ↑

1. 1. ۱ _ Reiniger ↑

1. 1. ۲ _ gessor ↑

1. 1. ۳ _ Kalichman ↑

1. 1. ۴ _ Goottfredson ↑

1. 1. ۵ _ Walsh ↑

1. 1. ۶ _ Arnet ↑

1. 1. ۱ _ Diclemente ↑

1. 1. ۱ _ Fisher ↑

1. 1. ۲ _ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ↑

1. 1. ۱ _ opiod ↑

1. 1. ۲ _ metamphetamine ↑

1. 1. ۳ _ semisynthetics ↑

1. 1. ۴ _ synthetics ↑

1. 1. ۵ _ pentazocine ↑

1. 1. ۱ _ ergot ↑

1. 1. ۲ _ morning glory seeds ↑

1. 1. ۳ _ psilocybin ↑

1. 1. ۱ _ Angline ↑

1. 1. ۲ _ Rawson ↑

1. 1. ۱ _ Lindberg & Boggess & Williams ↑

1. 1. ۲ _ Shoptaw & Rawson & Ling ↑

1. 1. ۱ _ Anglin ↑

1. 1. ۱ _ Farrington & West ↑

1. 1. ۲ _ Samuel ↑

1. 1. ۳ _ Hahn ↑

1. 1. ۱ _ Gerberding ↑

1. 1. ۲ _ Kyalem ↑

1. 1. ۳ _ Jandra ↑

1. 1. ۱ _ Rawson & Marinelli & Anglin ↑

1. 1. ۱ _ Roll & Rawson & Ling & Shptaw ↑

1. 1. ۱ _ Reiniger ↑

1. 1. ۱ _ Brewr ↑

1. 1. ۱ _ Reiniger ↑

1. 1. – Rawson & Huber & Obert & Shoptow & Ling ↑

1. 1. ۱ _ Davison & nertle ↑

1. 1. ۲ _ Gotfredson ↑

1. 1. ۱ _ Brooks ↑

1. 1. ۲ _ Benson & Lefert ↑

1. 1. _ Metrebian ↑

1. 1. ۴ _ Gossop ↑

1. 1. ۵ _ Kalichman ↑

1. 1. ۶ _ Fisher ↑

1. 1. ۱ _ Butler ↑

1. 1. ۲ _ Walsh ↑

1. 1. ۳ _ Bergman & Scott ↑

1. 1. ۱ _ Diclemente ↑

1. 1. ۲ _ Gusman ↑

1. 1. ۳ _ Botrin & Griffin ↑

1. 1. ۴ _ Bottistic & Roodenrys ↑

1. 1. ۱ _ Pawell ↑

1. 1. ۲ _ Gusman ↑

1. 1. ۳ _ Harvard & Wong ↑

1. 1. ۴ _ Donovan ↑

1. 1. ۵ _ ozgood ↑

1. 1. ۱ _ Hendrik ↑

1. 1. ۱ _ Battistic & Roodenrys ↑

1. 1. ۱ _ Shaptaw ↑

1. 1. ۲ _ McCann ↑

1. 1. ۳ _ Obert ↑

1. 1. ۴ _ London ↑

1. 1. ۵ _ Rawson ↑

1. 1. ۶ _ Roll ↑

1. 1. ۷ _ Ling ↑

1. 1. ۱ _ Huber ↑

1. 1. ۲ _ Obert & London & Rawson ↑

1. 1. ۳ _ Ling ↑

1. 1. ۴ _ Mc Can ↑

1. 1. ۵ _ Shaptaw ↑

۲-۱۰- رابطه مذهب با بهزیستی روانشناختی :

بر اساس الگوی بهزیستی روانشناختی ریف و کیز^[۹۹]سازه بهزیستی روانشناختی از شش عامل :زندگی هدفمند، رابطه مثبت با دیگران، رشد شخصی ،پذیرش خود، خود مختاری و تسلط بر محیط، تشکیل می‌شود .از این منظر شاخص سلامتی به عنوان نداشتن بیماری تعریف نمی شود به طوری که به جای تأکید بر بد یا بیمار بودن بر خوب بودن تأکید می شود (ریف،۱۹۹۵).

‌بنابرین‏ ویژگیهایی مانند سازش یافتگی ،شادمانی،اعتماد به خود ، و ویژگی‌های مثبتی از این دست نشان دهنده سلامتی و بهزیستی روانشناختی است. در این حالت است که مذهب می‌تواند به عنوان یک اصل وحدت بخش و یک نیروی عظیم برای سلامتی روان مفید و کمک کننده باشد .چنان که سازمان جهانی بهداشت در تعریف ابعاد وجودی انسان، به ابعاد جسمانی ، روانی ،اجتماعی و معنوی اشاره می‌کند و بعد چهارم، یعنی بعد معنوی را نیز در تحول و تکامل انسان مطرح می‌سازد .بدین ترتیب انتظار می‌رود مذهب و دستیابی به معنویت به عنوان بخش مهمی از زندگی بر ارتقای سلامت و بهزیستی مؤثر باشد (امیری،۱۳۸۴).

سلامت روان یکی از ابعاد سلامت در نظر گرفته می شود و بر طبق تعریف کارشناسان سازمان بهداشت جهانی سلامت روانی عبارت است از حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط عدم بیماری و ناتوانی و با تأکید برای آن که هیچ یک از این ابعاد بر دیگری اولویت ندارد.روانشناسی بهداشت در سال‌های اخیر اهمیت زیادی برای نقش راهبردهای مقابله و سبک زندگی افراد در چگونگی وضعیت سلامت جسمانی وروانی آن قائل شده است. شیوه های مقابله ،توانایی های شناختی رفتاری هستند که فرد مضطرب به منظور کنترل نیازهای رفاهی درونی و بیرونی فشار آور به کار می‌گیرد .یکی از شیوه هائی که اخیرأ روند رو به گسترش بوده است شیوه های مقابله مذهبی و معنوی است که موجب آرامش و سلامت فرد می شود . یافته های اخیر نشان می‌دهد از آنجائی که این نوع مقابله ها هم منبع حمایت عاطفی و هم وسیله ای برای تفسیر مثبت حوادث زندگی هستند می‌توانند مقابله های بعدی را تسهیل کنند بنا براین به کار گیری آن برای اکثر افراد سلامت ساز است ( براون و تیمی^[۱۰۰]،۲۰۰۹).

علاوه بر این، نظریات ارائه شده در این زمینه از قبیل تأثیر ایمان در درمان اضطراب‌، بازگشت انسان به گرایش دینی در زندگی برای درمان بیماری‌های روانی ، انسان متدین و عدم ابتلاء به بیماری‌های روانی، عظمت و لذت ایمان در زندگی فردی و حتی اینکه تنها راه درمان افراد در زمینه از هم پاشیدگی اخلاقی را بازگشت به دین می دانند هم حاکی از اثر معنوی ایمان و مذهب در سلامت انسان می‌باشد . (تروینو^[۱۰۱] ،۲۰۰۹)

همچنین با مطالعه ای که توسط. بیرمن و الکس^[۱۰۲]انجام گرفت نشان دادکه رویکرد دینی تنها پیش‌بینی کننده سلامت روانشناختی بوده است ‌به این صورت که رویکرد مذهبی درونی با سطح بالا تر سلامتی و رویکرد مذهبی پایین با سطح سلامتی و رویکرد روانشناختی پایین تر ارتباط دارد. تحقیقات آن ها نشان می‌دهد که فراوانی فعالیت های مذهبی فردی شاخص تعیین کننده‌ای در واریانس علائم افسردگی، اضطراب و احترام به نفس بوده است و حضور در کلیسا شخص را در مقابل خود کشی محافظت می‌کند(بیرمن وآلکس،۲۰۰۶).

بر اساس مطالعات انجام شده نگرش مذهبی می‌تواند در زندگی شخص بسیار مؤثر باشد و به میزان بسیار زیادی در زندگی زناشوئی و ارتباطات آن ها با یکدیگر اثر می‌گذارد .مذهب شامل رهنمودهایی برای زندگی و ارائه دهنده سامانه باورها و ارزش‌ها است که این ویژگی می‌تواند زندگی زناشوئی را متأثر سازد . همچنین علاوه بر رابطه دین با سلامت روانی و سازش یافتگی فردی ،غالبأ بر ارتباط مثبت دین با سازش یافتگی و سلامت روانی و رابطه منفی آن با اختلالات روانی تأکید شده است . و در ارتباط بین نگرش دینی ،سازش یافتگی با محیط کار و خود پنداره نشان داده شده است که نگرش دینی با خود پنداره رابطه مثبت دارد و به همسازی بیشتر در افراد منتهی می شود(هانلر^[۱۰۳]،۲۰۰۵) .

۲-۱۱- رابطه مذهب با فرسودگی شغلی :

داشتن معنا در زندگی ،امیدواری به یاری خداوند در شرایط مشکل زا ،بهره مندی از حمایت‌های اجتماعی و معنوی ،احساس تعلق داشتن به منبعی والا همگی از جمله روش‌هایی هستند که کارکنان ادارات و معلمان با دارا بودن آن ها می‌توانند در مواجهه با حوادث آسیب رسان ،مصائب ومشکلات شغلی فشار کمتری را متحمل شوند و سلامت روان خویش را در حد بهینه حفظ نمایند . معلمانی که دارای سلامت روان بالاتری باشند و با هدفمندی و امید در مدرسه حاضر شوند بهتر می‌توانند به فعالیت پرداخته به دانش آموزان خدمت کنند (بابلی،۱۳۷۸).

مذهب می‌تواند به عنوان یک منبع مقابله با تنیدگی های زندگی مورد توجه قرار گیرد .پارگامنت معتقد بود که افراد در خلاء وبدون منابع با رویدادهای تنشگر زندگی روبرو نمی شوند بلکه آنان به سیستم باورها و اعمالی تکیه می‌کنند که عواطف ناشی از موقعیتهای دشوار را کاهش می‌دهد . ضمن آن که فرد می‌تواند آنچه در حال وقوع است را به خواست خداوند که می‌خواهد او را مورد امتحان قرار داده تا به او مطلبی را بیاموزد نسبت دهد و یا موقعیت‌ها و ‌شکست‌های روز مره را به عنوان پاداش یا تنبیه الهی در نظر بگیرد (یگانه، ۱۳۹۲).

در مجموع رابطه بین مذهب وروانشناسی سازش یافتگی در پژوهش‌های مختلف یافته های متناقضی در پی داشته است .برخی پژوهش‌ها این رابطه را به گونه ای منفی ارزیابی نموده اند. مثلا الیس^[۱۰۴] از یازده شیوه مذهبی که از طریق آن مشکلات روانی وفرسودگی ایجاد می شود نام می‌برد گر چه وی بعدها موضع خود را مورد باز بینی و اصلاح قرار می‌دهد (الیس،۱۹۸۸).

از سوی دیگر ارتباط پایبندی به مذهب با سلامت بدنی و روانی ، تأثیر مثبت باورها وآیین های مذهبی بر رضایت از زندگی ،جلوگیری از فرسودگی شغلی و سبک زندگی دلخواه و نیز نقش مهم و مثبت باورهای دینی محکم در ارتقای بهداشت روانی و پایداری عاطفی افراد ،کاهش تنش های روانشناختی و پیشگیری از رفتارهای پر خطر از جملهیافته‌هایی هستند که به وجود رابطه مثبت بین مذهب وسازش یافتگی روانشناختی اشاره نموده اند .

در همین خصوص پارگامنت با بررسی ۱۳۰پژوهش گزارش نموده که ۳۴ درصد پژوهش‌های مرور شده توسط وی به رابطه مثبت بین مقابله مذهبی با سازش یافتگی وسلامتی بدنی و روانی اشاره داشته اند در حالی که ۴درصد این رابطه را منفی ارزیابی نموده و۶۲درصد مطالعات هیچ گونه رابطه ای بین این متغیرها گزارش نکرده بودند (پارگامنت^[۱۰۵]،۱۹۹۷).

به هر حال به نظر می‌رسد ابهام و تناقض موجود در یافته های مربوط به مذهب و سازش یافتگی روانشناختی می‌تواند ناشی از اندازه گیری ابعاد مختلف دینداری باشد .در این میان انگیزه های مذهبی افراد در قالب جهت گیری‌های مذهبی درون سو و برون سو به عنوان دو عامل متمایز که می‌تواند دانش ما را پیرامون ارتباط میان وجود

نظریه ناهمسانی شناختی نظریه ناهمسانی شناختی اولین بار توسط فستینگر در زمینه نگرش‌ها و رابطه آن ها با رفتار ارائه گردیده است. این نظریه به حالتهایی از ناهمسانی شناختی که در اثر تعارض دو شناخت در فرد به وجود می‌آید اشاره می‌کند. فرض اساسی و بنیادی نظریه ناهمسانی شناختی این است که موقع که فرد دو شناخت همزمان و متعارض با هم داشته باشد ، می گوییم فرد تعارض یا ناهماهنگی شناختی پیدا ‌کرده‌است(بوردنز،هورویتز،۲۰۰۲).

اگرچه نظریه ناهمسانی شناختی به چندین نوع ناهمسانی می پردازد، اما بیشتر از همه در زمینه ی این پیش‌بینی بحث انگیز بوده است که اشتغال شخص به رفتار مخالف در نگرشهایش فشاری ایجاد می‌کند تا نگرشهایش را تغییر داده و آن ها را با رفتارش همساز کند.علاوه بر این ، نظریه مذبور بر آن است که اشتغال ‌به این قبیل رفتار بیشترین ناهماهنگی را ایجاد کرده و از این رو بیشترین تغییر نگرش وقتی ایجاد می شود که دلایل موجهی (یا همساز) برای اشتغال به آن رفتار وجود نداشته باشد(اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۵). نکته مهم در این نظریه این است که ناهمسازی به وجود آمده چگونه کاهش می‌یابد؟ یک راه این است که تعداد یا اهمیت عناصر ناهمساز را کاهش دهیم. دومین راه این است که عناصر یا اهمیت شناختهای همساز را افزایش داد و سومین راه جهت کاهش دادن کاهش ناهمسازی شناختی فرد، این است که یکی از عناصر ناهمساز را به طوری تغییر دهیم که با شناختهای دیگر او هماهنگ باشد (سیمون، گرین برگ^[۵۱]، براهام، ۱۹۹۵). غالبا این تغییر متضمن تغییر نگرش فرد است، به طوری که نگرش با رفتاری که قبلا انجام گرفته هماهنگ شود(کریمی،۱۳۸۰).

نظریه قضاوت اجتماعی^[۵۲] این نظریه توسط شریف^[۵۳]در سال ۱۹۳۵ ارائه شده است. شریف در این نظریه بیان می‌کند که قضاوت‌های اجتماعی افراد درباره موضوع مورد بحث باعث تفاوت بین ارتباط برقرار کنندگان با موضوع بحث یا نگرش فرد نسبت به آن می شود(شریف، شریف و نبرگال^[۵۴]،۱۹۶۵).این نظریه بر این موضوع اشاره می‌کند که توافق افراد بر روی موضوع بر اساس قضاوتها و ارزیابی‌های آن ها از موضوع حاصل می شود.

شریف و همکاران وی تحقیقات متعددی درباره الگویابی افتراقی پذیرش ، طرد و جا به جایی در قضاوت اجتماعی انجام دادند. بر اساس این تحقیقات چندین قضیه فرمول بندی شد.

اگر افراد نگرش مثبت به یک طبقه از اشیا داشته باشند، برای قضاوت درباره آن ها دارای مجموعه ای از مقوله های به خوبی استقرار یافته ، شامل دامنه های پذیرش و طرد خواهند بود. هر شیئی یا ماده خاصی در ارتباط با این مقوله ها مورد قضاوت قرار می‌گیرد. به میزانی که مردم با طبقات اشیا درگیرند(یعنی درجه اهمیت آن اشیا برای آن ها)، موضعی که آنان می‌پذیرند به عنوان معیاری برای مکان یابی دیگر اقلام آن طبقه عمل می‌کنند. وقتی مواضع خود افراد به عنوان معیار عمل می‌کند ‌و وقتی ماده نگرشی ، تا حدودی، فاقد ویژگی‌های عینی است که نمی توان آن ها را نادیده گرفت، آن مواد به نسبت دوری و نزدیکی خود از مواضع خود افراد، مشمول جذب یا تضاد خواهند شد، یعنی، آن مواد ، وقتی که با موضع او نزدیک باشند به سوی موضع او جا به جا می‌شوند و وقتی از موضع او دور باشند، به دور از موضع او جا به جا خواهند شد(کریمی،۱۳۸۰).

نظریه توافق^[۵۵]: این نظریه توسط آزگود و تانن بوم^[۵۶] گسترش یافته است ، در این نظریه نگرش‌ها بر حسب ارزشیابی های فرد تغییر می‌یابد و اندازه گیری از یک شی یا شخص بر حسب ۳+ یا ۳_ صورت می پذیرد. هر چه قدر نمرات نزدیکتر باشند توافق بیشتر و نگرش‌ها شبیه به هم هستند (فیش بین،آجزن،۱۹۷۵). طبق پیش‌بینی این دیدگاه ، چگونگی ارزشیابی یک فرد از فرد دیگر ، ارزشیابی ما از هر دو آن ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بدین ترتیب که نخست، برای رسیدن به توافق ، ارزشیابی ما از آن دو شخص باید به مقدار مورد اختلاف بین آن ها تغییر یابد. به طوری که ارزشیابی نهایی ما بستگی به اختلاف اولیه ارزشیابی ما از آن ها دارد (همان منبع).

نظریه محرک-پاسخی نظریه محرک-پاسخی بیشتر بر روابط بین محرک‌های ویژه با پاسخهای خاصی تأکید می ورزند. و یک اصل بنیادی در این رویکرد به تغییر نگرش آن است که تقویت کننده های ارائه شده برای تغییر نگرش باید قوی تر از تقویت کننده هایی باشد که وضع موجود را حفظ می‌کنند (کریمی ،۱۳۸۷).یکی از امتیازات اصلی رویکرد محرک-پاسخی مشخص کردن عامل هایی است که ممکن است پذیرش یک پیام متقاعد کننده را تحت تاثیر قرار دهند(کریمی،۱۳۸۴). لذا موضوع متقاعد سازی در این رویکرد دارای اهمیت ویژه ای است. چهار عنصر اصلی در بیشتر موقعیتهای متقاعد کننده دخالت دارند.۱)پیام رسان یا منبع پیام ۲)ویژگی پیام ۳)زمینه پیام ۴)پیرنده پیام(کرانو، پرسالین^[۵۷]، ۲۰۰۸). متقاعد سازی بیشتر از طریق ایجاد ارتباط صورت می پذیرد، طبق یافته های دقیقی در این زمینه، نشان داده شده است که نگرشهای در سطح عاطفی بالا ممکن است از طریق متقاعد سازی تغییر کند (دستانو ^[۵۸]و همکاران، ۲۰۰۴). فابریقو و پتی^[۵۹](۱۹۹۹) در تحقیق خود نشان داده‌اند که متقاعد سازی بیشترین تاثیر را در تغییر نگرش دارد. و این تغییر هم در بعد شناختی و هم در بعد عاطفی نگرش‌ها تاثیر گذار است.

یادگیری نگرش

شرایطی که مناسب یادگیری ‌نگرش‌هاست و ابزاری که تغییر در نگرش را به وجود می آورند موضوعهای تقریبا پیچیده ای هستند که درباره آن ها خیلی چیزها برای کشف شدن باقی مانده است. چندین اظهار نظر متناقض ‌در مورد کارایی روش های تغییر نگرش توسط مارتین و بریگز (۱۹۸۶) بررسی شده اند. روش های آموزشی که در ایجاد نگرشهای مطلوب باید به کار روند به نحو قابل ملاحظه ای با روش‌هایی که برای یادگیری مهارت‌های ذهنی و اطلاعات کلامی قابل به کار بستن هستند متفاوتند (آر.ام.گانیه،۱۹۸۵). .

روش های مستقیم: برای ایجاد و تغییر نگرش‌ها روش های مستقیمی وجود دارند که گاهی به طور طبیعی و بدون برنامه ریزی قبلی روی می‌دهند. چنین روش‌هایی گاهی نیز به طور عمدی می‌توانند به کار گرفته شوند. درک اینکه چگونه به کمک این روش‌ها نگرش‌ها را ایجاد کنیم یا تغییر دهیم ارزشمند است. یک پاسخ شرطی شده از نوع کلاسیک (آر.ام.گانیه ،۱۹۸۵،صفحات ۲۹-۲۴) می‌تواند نگرش نزدیک شدن یا احتراز از دسته ویژه ای از اشیا، رویدادها یا اشخاص را ایجاد کند.

بر طبق نظر اسکینر اگر یک مهارت تازه یا عنصری از دانش که قرار است یاد گرفته شود با فعالیتی پاداش دهنده یا مورد ترجیح دنبال شود ، آن گونه که دستیابی به دومی وابسته به کسب اولی باشد ، یادگیری صورت گرفته است.این موقعیت کلی نمونه ای از اساس یادگیری است. علاوه بر آن دانش آموزی که با دوست داشتن فعالیت دوم (به نام تقویت کننده) شروع می‌کند در ضمن این عمل یادگیری، دوست داشتن تکلیف اول را کسب خواهد کرد..