– از این طریق می توان مسائل گزینش شده ای را به طور عمیق مورد مطالعه قرار داد.
– ارزشیابی کیفی داده های مفصل و مشرو حی را به دست میدهد.
– در این روش بیان روایی صریح، توصیفات دقیق و نقل قول مستقیم به کار می رود.
– هیچ کدام از ابزار های ارزشیابی کمی قادر به سنجش متغیر هائی مانند علاقه و رغبت نیستند (پاتون،۲۰۰۱).
ارزشیابی کیفی- توصیفی
به دنبال نارضایتی های پیش آمده پیرامون ارزشیابی کمی ( نمره ای ) شیوه ی جدیدی از ارزشیابی به نام ارزشیابی توصیفی مطرح گردید. در این شیوه ارزشیابی به جای استفاده از اعداد و نمره، قضاوت هایی که پیرامون یادگیری دانش آموزان صورت میگیرد به واقعیت نزدیک تر است چرا که عملکرد دانش آموزان مورد مشاهده قرار میگیرد. ارزشیابی توصیفی منبعث از نظریه های جدید روان شناسی یاد گیری همچون سازنده گرایی است. فرض این رویکرد این است که یاد گیری واقعی ، مستلزم تلاش و کوشش خود فرد است و باید زمینه اینگونه یادگیری ها برای افراد فراهم شود(باستون[۱۹]،۲۰۰۲).
دانش آموزان در کلاس درس ارزشیابی توصیفی الگوی جدیدی است که تلاش میکند زمینه ای فراهم سازد تا با شادابی و نشاط بهتر مطلب درسی را عمیق تر یاد بگیرند. بنابرین به جای توجه افراطی به آزمون های پایانی و نمره ، روند یادگیری و یاددهی را در طول سال تحصیلی مورد توجه قرار میدهد. در این راستا به رشد عاطفی ، اجتماعی و جسمانی دانش آموزان هم توجه می شود (حسنی،۱۳۸۱).
تعریف ارزشیابی توصیفی
ارزشیابی کیفی – توصیفی در آموزش و پرورش ایران، رویدادی خجسته و نوآورانه است در حوزه تعلیم و تربیت است که میخواهد تحولات بنیادین و گسترده ای را در حوزه های متعدد جامعه ایجاد نماید. این نوع ارزشیابی ، با ارائه الگویی کیفی ، تلاش میکند بر خلاف الگوهای رایج ارزشیابی ، به جای نگاه کمی نگری ، از طریق توجه به معیارهای برنامه درسی و آموزشی ، به عمق و کیفیت یادگیری دانش آموزان توجه کند و سپس تبیین و توصیفی از وضعیت آن ها را ارائه نماید.منظور از روش های توصیفی در ارزشیابی ، توجه به رویکردی است که در آن ، معلم تغییرات و تحولات انجام شده در دانش آموز را با فنون متفاوت بررسی کرده و به صورت مشروح بر اساس شاخص های پیشرفت و یا اهداف از پیش تعیین شده به اطلاع دانش آموز و والدین می رساند ( قره داغی ، ۱۳۸۹).
ارزشیابی توصیفی ، فرایند جمع آوری ، تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات حاصل از به کارگیری ابزارهای مختلف (آزمون ها ، ثبت مشاهدات ، بررسی تکالیف ، فعالیت ها ، پوشه کار و … ) است که موجب تصمیم گیری مناسب و ارائه بازخوردهای توصیفی مفید و مؤثر در جهت هدایت این جریان یادگیری به سوی تحقق بهتر اهداف می شود (رادمنش ، ۱۳۸۹).
به عبارتی به طور اجمال می توان گفت که ارزشیابی کیفی نوعی ارزشیابی است که :
-
- زمینه مشارکت فعال دانش آموز و والدین را در فرایند ارزشیابی فراهم می کند.
-
- در جمع آوری اطلاعات از ابزارهای متنوع و جدید برای افزایش اعتبار اطلاعات استفاده می کند.
-
- معلم و شورای مدرسه با جمع بندی ، تحلیل و تفسیر دقیق اطلاعات و با توجه به ابعاد مختلف یادگیری و عاطفی و مهارتی در خصوص ارتقاء دانش آموز به پایه بالاتر یا افزایش طول دوره تحصیلی تصمیم گیری می نمایند.
-
- از نتایج سنجش و ارزشیابی در رفع موانع یادگیری دانش آموز در طول فرایند یاددهی – یادگیری استفاده می شود.
-
- با تسهیل شرایط ارتقاء و مداخله های مناسب در زمان مقتضی از افت تحصیلی تا حد قابل توجهی جلوگیری می کند.
-
- متناسب با نیاز دانش آموزان از بازخورد های کیفی با عبارت های واضح و روشن که منجر به تشویق و ترغیب دانش آموز برای تلاش بیشتر شود استفاده می شود.
- در جهت فعالیت های گروهی تلاش می شود (قره داغی ، ۱۳۸۹).
اهداف ارزشیابی توصیفی
اهداف اساسی طرح ارزشیابی کیفی – توصیفی به شرح زیر است:
۱-رشد متعادل و همه جانبه شخصیت دانش آموز در فرایند یاددهی- یادگیری:
– حیطه های مختلف شخصیت دانش آموز در ابعاد عاطفی ، اجتماعی و جسمانی مورد توجه قرار میگیرد.
۲-بهبود کیفیت فرایند یاددهی- یادگیری :
– دوام و پایداری یادگیری
– توجه به اهداف سطوح بالاتر حیطه شناختی
– تعمق یادگیری از طریق افزایش مشارکت دانش آموزان در فرایند یاددهی- یادگیری
– افزایش علاقه به یادگیری
– توجه به اهداف در حیطه غیر شناختی
– افزایش فرصت یادگیری از طریق مشارکت والدین در امر یاددهی و یادگیری
۳– فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف فرهنگ بیست گرایی:
– کاهش حساسیت والدین و دانش آموزان به نمره
– ارائه بازخورد توصیفی دقیق با بهره گرفتن از شواهد و مستندات به دانش آموزان و والدین درباره وضعیت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان
۴– تأکید بر اهداف آموزشی – تربیتی از طریق توجه به فرایند یادگیری به جای تأکید بر محتوا:
– ارائه بازخورد پیوسته و مداوم از جریان یادگیری به دانش آموزان به صورت توصیه های مستمر ، کتبی و شفاهی
– استفاده مناسب از بازخورد های به دست آمده به منظور ایجاد فرصت اصلاح برای دانش آموز و معلم جهت رفع کاستی های فرایند یادگیری و بهینه سازی آن
– به کارگیری ابزار های متفاوت ارزشیابی توصیفی مانند( پوشه کار، برگه ثبت مشاهدات، سیاهه رفتار، ارزشیابی عملکرد و سایر آزمون ها) جهت جمع آوری اطلاعات و ارائه بازخورد های مناسب.
۵-فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف حاکمیت مطلق امتحانات پایانی در تعیین سرنوشت تحصیلی دانش آموز
– کاهش نقش ارزشیابی پایانی در تعیین سرنوشت تحصیلی دانش آموز
– برجسته نمودن نقش ارزشیابی های مستمر در تصمیم گیری درباره ارتقای تحصیلی دانش آموزان
– واگذاری تصمیم گیری درباره ارتقای تحصیلی دانش آموزان به معلم و شورای مدرسه
– کاهش میزان افت تحصیلی دانش آموزان از طریق افزایش اختیارات مدرسه در راستای جهت گیری های اصلاحی و جبرانی
۶– افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی- یادگیری:
– کاهش اضطراب و تنش ناشی از شرکت در امتحانات پایانی و مکرر
– کاهش رقابت های نامناسب برای کسب نمرات بالاتر
– کاهش فشار والدین و مسئولین آموزشی بر دانش آموزان برای کسب نمرات ممتاز
– افزایش علاقه با یادگیری
۷– تقویت فرهنگ جامعه ( معلم، اولیا و مسئولین) در زمینه سنجش و ارزشیابی و چگونگی مواجهه با نتایج آن
۸– به خدمت گرفتن ارزشیابی در ارتقاء، بهبود و اصلاح فرایند یاددهی – یادگیری(احمدی و همکاران،۱۳۸۸و شکوهی و همکاران، ۱۳۸۸).
معایب ارزشیابی توصیفی
۱- ایجاد زمینه برای دانش آموزان کم کار و آنان که برحسب شرایط مجبورند به مدرسه بروند و بستر آماده برای شانه خالی کردن از انجام تکلیف.
۲- ایجاد زمینه برای معلمان کم انگیزه و یا بی انگیزه به گونه ای که خود این طرح دست ایشان را نسبتا باز میگذارد.
[چهارشنبه 1401-09-30] [ 03:35:00 ب.ظ ]
|