۳-۳) فرضیات تحقیق

فرضیه اول:

بین نوسانات سطح نقدینگی ناشی از شوک‌های اقتصادی و بازده غیر عادی شرکت‌ها رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه دوم:

بین نوسانات سطح نقدینگی ناشی از شوک‌های اقتصادی و اعتبار تجاری شرکت‌ها رابطه معناداری وجود دارد.

۳-۴) مدل مفهومی تحقیق

مدیران شرکت‌ها با توجه به شرایط‌های مختلف و متفاوت اقتصادی اقدام به اجرای سیاست‌های پولی متفاوت در ارتبط با میزان نگهداری حجم نقدینگی می‌نمایند. یکی از موارد بسیار حساس و با اهمیت، سوق دادن سیاست‌های مالی و حجم نقدینگی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در راستای شوک‌های اقتصادی است. با توجه به بررسی‌های به عمل آمده تاکنون پژوهشی با عنوان بررسی تاثیر نوسانات سطح نقدینگی ایجاد شده ناشی از شوک‌های اقتصادی بر بازده غیر عادی و اعتبار تجاری شرکت‌ها در ایران انجام نشده است. بررسی سه متغیر متفاوت نوسانات سطح نقدینگی ایجاد شده ناشی از شوک‌های اقتصادی، بازده غیر عادی و اعتبار تجاری شرکت‌ها و همسان سازی و قابلیت مقایسه کردن آن‌ ها نوآوری اصلی این پژوهش و بررسی تاثیرپذیری متغیرها از همدیگر نوآوری دیگر این پژوهش می‌باشد. چهارچوب نظری پژوهش طی شکل ۳-۱ به وضوع بیان شده است.

شکل ۳-۱) مدل مفهومی تحقیق

۳-۵) شیوه آزمون فرضیات

جهت آزمون فرضیات تحقیق حاضر، از مدل های رگرسیونی ارائه شده توسط آپندینی و گاریگا(۲۰۱۴) استفاده می شود. این مدل ها، پژوهش برگرفته از پژوهش تانگ و وی (۲۰۰۸) می‌باشند. در این مدل های رگرسیونی، بازده غیر عادی و اعتبار تجاری به عنوان متغیرهای وابسته و تابعی از متغیرهای مستقل و کنترلی تحقیق، تلقی شده است. مدل های مذکور به صورت ذیل می‌باشند.

۳-۵-۱) مدل آزمون فرضیه اول

۳-۵-۲) مدل آزمون فرضیه دوم

۳-۶)متغیرهای تحقیق و نحوه محاسبه آن ها

متغیرها یکی از عناصر اصلی تحقیق می‌باشند. متغیر چیزی است که می‌تواند از لحاظ مقدار تغییر کند و معمولا می‌تواند ارزش‌های عددی متفاوتی را بپذیرد. ‌بنابرین‏ هر چیزی که وجود داشته باشد متغیر است و در واقع ویژگیهایی است که پژوهشگر آن ها را مشاهده، کنترل و یا دخل وتصرف می‌کند. مهمترین و مفیدترین راه برای طبق بندی متغیرها، تقسیم بندی آن ها به دو نوع مستقل و وابسته است. این نوع طبقه بندی به دلیل کاربرد کلی، سادگی و اهمیت ویژه ای که در مفهومی کردن و طرح ریزی پژوهش و همچنین تهیه گزارش نتایج آن دارد بسیار مفید و ارزنده است. همچنین در تحقیقاتی که بر پایه آزمون های همبستگی و رگرسیونی قرار دارند؛ دسته دیگری از متغیرها برای کاهش اثرات ناشی از عوامل ناخواسته بر نتایج، در آزمون ها وارد می‌شوند که به ‌عنوان متغیرهای کنترل تلقی می‌شوند. متغیرهای کنترلی در تحقیقات حسابداری و مالی، متغیرهایی هستند که محقق را در تبیین بهتر تغییرات متغیر وابسته کمک می‎کنند. متغیرهای وابسته تحقیق حاضر، شامل بازده غیر عادی و اعتبار تجاری می‌باشد. متغیر مستقل تحقیق، نوسانات سطح نقدینگی ناشی از شوک‌های اقتصادی می‌باشد. همچنین، مطابق با آپندینی و گاریگا(۲۰۱۴) متغیرهای فرصت‌های رشد، اندازه شرکت، نسبت خالص سرمایه در گردش غیر نقدی، جریان‌های نقدی، نسبت مخارج سرمایه‌ای، اهرم مالی، نوسان‌پذیری جریان نقدی و پرداخت سود سهام موردنظر قرار گرفته اند. نحوه سنجش و برآورد هر یک از متغیرهای مذکور بشرح ذیل است.

۳-۶-۱) متغیر(های) وابسته تحقیق

روش مورد نظر برای محاسبه متغیرهای وابسته تحقیق حاضر از تحقیق آپندینی و گاریگا(۲۰۱۴) اقتباس شده است. روش های به کار رفته در تحقیق مذکور، مطابق با شواهد نظری و تجربی پیشین بوده که در راستای آزمون فرضیات تحقیق حاضر توسط این محققین تعدیل و به کار گرفته شده اند.

1. بازده غیر عادی ( ):

بازده مورد انتظار سهام برابر است با تفاوت بین نرخ بازده شرکت و بازده بازار، برای تعیین بازده مورد انتظار سهام از مدل تعدیل شده بازار(مدل ساده بازار) استفاده می شود(هاسبروک، ۲۰۰۵).

نرخ بازده سهام برای شرکت‌های انتخابی به طور سالانه به صورت زیر محاسبه شده است :

قیمت سهام در انتهای سال t

Pit-1 =قیمت سهام در انتهای سال t-1

DPS =سود نقدی هر سهم بر اساس تعداد سهام درابتدای دوره

= Aدرصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

B =درصد افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا اندوخته.

در این تحقیق نرخ بازده پرتفوی بازار ‌بر اساس شاخص کل بورس سهام شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار تهران محاسبه خواهد شد. بر همین اساس نرخ بازده سالانه پرتفوی بازار با بهره گرفتن از معادله زیر محاسبه خواهد شد:

(. )

بازده پرتفوی بازار

شاخص بورس(قیمت و بازده نقدی) درپایان سالt

شاخص بورس(قیمت و بازده نقدی)در پایان سا ل۱-t.

1. اعتبار تجاری ( ):

در این پژوهش برای محاسبه اعتبار تجاری شرکت‌ها طبق پژوهش گارسیا و مونترویول (۲۰۱۴)، از نسبت حسابهای دریافتنی به فروش شرکت استفاده شده است.

۳-۶-۲) متغیر(های) مستقل تحقیق

متغیر مستقل اساسی تحقیق حاضر، نوسانات سطح نقدینگی ناشی از شوک‌های اقتصادی است که برای محاسبه آن از پژوهش ریبلو (۲۰۰۵) پیروی کرده و نحوه محاسبه آن به صورت زیر است.

CRISIS: منعکس کننده شوک های اقتصادی است که برای به دست آوردن آن از رشد تولید ناخالص داخلی(به عنوان یک متغیر کلان اقتصادی) استفاده می شود. بدین ترتیب دوره هایی که رشد تولید ناخالص داخلی، منفی بوده است؛ به عنوان شوک اقتصادی تلقی شده و در این دوره ها متغیر CRISIS عدد ۱ می‎گیرد.

= برابر است با نقدینگی شرکت که نحوه محاسبه آن به صورت زیر می‌باشد:

=

دارایی‌های نقد شونده

ارزش دفتری کل دارایی‌ها

۳-۶-۳) متغیرهای کنترلی

در مدل آزمون فرضیات، متغیرهای فرصت‌های رشد، اندازه شرکت، نسبت خالص سرمایه در گردش غیر نقدی، جریان‌های نقدی، نسبت مخارج سرمایه‌ای، اهرم مالی، نوسان‌پذیری جریان نقدی و پرداخت سود سهام به ‌عنوان متغیرهای کنترلی موردنظر قرار گرفته اند. این متغیرها، عواملی هستند که مطابق با ادبیات نظری، در تبیین تغییرات متغیرهای وابسته تحقیق نقش دارند.