اگر بیش از حد روی فناوری های توان بخش تأکید شود و عوامل انسانی مؤثر در آموزش نادیده گرفته شوند، احتمالا یادگیری منجر به خدشه دار شدن ارزش ها و درک انسان ها از جوامع پیشرفته می شود. در نتیجه دبیران باید با فراگیری و آموزش دانش ارائه موضوعات اخلاقی، قانونی و انسانی در زمینه استفاده از رایانه و فناوری، از نتایج منفی به کارگیری فاوا در آموزش بکاهند.

۱۰- نظارت و رهبری آموزش

دبیران، رهبران، پیش برندگان و نظم دهندگان فعالیت های آموزشی به صورت گروهی و یا انفرادی هستند. نقش آنان در آموزش مبتنی بر فناوری های نوین، از تدریس عینی گیرا به تدریس سازنده و خلاق تغییر می‌کند در کلاس های مجازی که امروزه در حال توسعه هستند، دبیر، از طریق نرم افزار فعالیت همه دانش آموزان حاضر در کلاس را کنترل می‌کند و به ارائه درس و کنترل هریک از فراگیران به شکل مستقل می پردازد و متن، تصاویر، صدا و برنامه هایی که دبیر تعیین می‌کند، بر روی رایانه دانش آموزان ارائه می شود.

عملیات هر فراگیرنده نیز تحت نظارت دبیر قرار دارد و رهبری و نظارت بر فرایند آموزش، یکی از چندین نقشی است که دبیران و مربیان در نظام های نوآموزشی با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات و ارتباطات به عهده
می گیرند (مجیدی، ۱۳۸۲).

۱۱- ارزشیابی و بازنگری در برنامه و مواد و مطالب درسی با توجه به نتایج ارزیابی

فرایند آموزشی در به کارگیری فناوری های نو، مسلماً عنصر مهم ارزیابی را در نظر خواهد گرفت. در چنین نظامی کارایی برنامه ها و موفقیت دوره های آموزشی از طریق ارزیابی کارایی، با بهره گرفتن از آزمون هایی که به صورت خودکار و از طریق فناوری رایانه ای تدوین و اجرا می‌گردد، تعیین و بررسی می شود (گلدبرگ، ۲۰۰۲). همچنین روش سنجش، از ارزیابی بر مبنای آزمون به ارزیابی بر مبنای فرآورده های آموزشی، پیشرفت بر مبنای کوشش و رشد خلاقیت، تغییر می‌یابد (جاریانی، ۱۳۸۲).

در نتیجه، دبیران به تهیه و توزیع آزمون های ارزشیابی به صورت الکترونیکی و رایانه ای و ضبط و تجزیه و تحلیل مطالب با بهره گرفتن از نرم افزارهای رایانه ای می پردازند. دبیران، پاسخ های دانش آموزان را در هر فرصت آموزشی دسته بندی کرده و در هنگام بازنگری متون، روش های آموزشی و برنامه درسی؛ با توجه به عکس العمل های هر دانش آموز در یادگیری انفرادی و نتایج فعالیت های تیمی و گروهی، به اصلاح آن ها می پردازند.

۱۲- هماهنگ کننده به کارگیری فناوی اطلاعات و ارتباطات

یکی از نقش های مهم و در حال گسترش دبیر، به عنوان یکی از نیروهای تعلیم و تربیت، در برخی از مدارس ” هماهنگ کننده استفاده از فناوری” است. این افراد ‌در مورد زمان و منابع، اختیار کامل دارند تا به دیگر دبیران برای توسعه مواد درسی و تدریس کمک کنند. این ارتباط، همچنین یکی از مهمترین روش های رشد منابع تدریس مبتنی بر فاوا می باشد و به کار بردن تمرین های مناسب به وسیله مفاهیمی چون استفاده از وب سایت و یا ارتباط با پست الکترونیکی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اهمیت کار تیمی را که به وسیله آن، مدارس در پروژه های مرتبط، سرگرم کار با هم می‌شوند نشان می‌دهد (هولم و هولم، ۲۰۰۰).

ایجاد انگیزه در دبیران نسبت به کاربرد فاوا

به زعم گراس (۱۹۹۲) تلاش برای انگیزش، تا حدودی شبیه آن است که بخواهیم خود روانشناسی را تعریف کنیم (میلر، ۱۹۶۲). مطالعه انگیزش را به عنوان مطالعه همه آن فشارها و انگیزه ها- زیستی، اجتماعی و روان شناختی – توصیف می‌کند که کاهلی مارا از بین می‌برد و ما را به حرکت وا می‌دارد که یا مشتاقانه و یا بدون اشتیاق، به عمل بپردازیم.

نظریه آجزن (۱۹۹۸) در باب انگیزش، عواملی را که منجر به عملکرد می شود، مورد بررسی قرار می‌دهد. کاربرد این نظریه درباره برانگیختن دبیران برای استفاده از فاواحاکی از آن است که کاربرد فاوا توسط دبیران در فرایند یاددهی-یادگیری متکی بر نگرش مثبت دبیر به استفاده از فاوا است. این پدیده از تفکر دبیران در باب ارزش فاوا و کنترلی احساس می‌کنند بر عملکردحرفه ای خودشان دارند، متأثر می شود. همچنین کاربرد فاوا توسط دبیران از ویژگی های شخصیتی آنان تأثیر می پذیرد. پریستون و کاکس (۱۹۹۹) نشان دادند که کاربرد فاوا در مدارس به طور مأیوس کننده ای پایین است. عواملی که بر کاربرد فاواتأثیر دارند، عبارتند از:

-سطح آموزش

– مقدار منابع مرتبط با فاوا

– وجود یک شبکه حمایتی در درون مدارس

– ارتباط خط مشی های مدرسه، با استفاده مناسب از فاوا

سلوین (۱۹۹۷) بیان داشت که یک عامل اصلی بازدارنده، دبیران از کاربرد فاوا در آموزش، ترس از کامپیوتر است. اضطراب رایانه در دبیران توسط عوامل زیر ایجاد می‌گردد.

• • عوامل روان شناختی نظیر کنترل، محدود داشتن یا کنترل نداشتن بر فعالیت، با این طرز تلقی که آنان ممکن است به کامپیوتر آسیب برسانند و این احساس که اعتماد به نفس آنان در معرض خطر قرار گرفته است.

• • عوامل جامعه شناختی نظیر این که فاوا به عنوان یگانه فعالیت در نظر گرفته شود و در استفاده از آن باید مراقب بود؛

• عوامل عملی نظیر این که فاوا فراتر از توانایی‌های فرد باشد (کاکس، پرستون و کاکس، ۱۹۹۹).

این عوامل موجبات سلب انگیزه دبیران را در کاربرد فاوا فراهم می آورند. در این زمینه ۴ متغیر، تجربه رایانه، خودکارآمد رایانه، بر میزان اضطراب رایانه،نتایج پژوهش ها متفاوت است. بعضی از پژوهشگران نشان می‌دهند که رابطه ای بین تجربه رایانه و اضطراب رایانه وجود ندارد و در مقابل پژوهش هایی وجود دارد که نشان می‌دهد با افزایش تجربه کار با رایانه، از میزان اضطراب کاسته می شود (لواسانی، ۱۳۸۱). خودکارآمدی رایانه، باورها و انتظاراتی است که فرد نسبت به توانایی‌های خود در کار با رایانه و دانش و مهارت های مرتبط با آن دارد. پژوهش ها نشان می‌دهد با افزایش خودکارآمدی، از اضطراب رایانه کاسته می شود. اسپیلبرگر اضطراب خصیصه ای را تمایل برای درک موقعیت ها به صورت تهدید کننده تعریف می‌کند. برخی پژوهش ها نشان می‌دهند که اضطراب خصیصه ای، متغیر پیش بین مناسبی برای اضطراب رایانه است. انگیزه پیشرفت را می توان انگیزه ای درونی در فرد دانست که موجب می‌گردد فرد برای دستیابی به اهداف نسبتا دشوار تلاش کند و کارها را با شایستگی تمام به اتمام رساند. در زمینه انگیزه پیشرفت و اضطراب رایانه، پژوهش مستقلی انجام نشده است؛ ولی پژوهشگران در ارتباط بین انگیزه درونی و اضطراب رایانه ،نشان داده‌اند که افراد با انگیزه درونی بالا، به مراتب اضطراب رایانه ای کمتری را نشان می‌دهند (همان منبع). کاکس، کاکس و پرستون (۱۹۹۹) نشان داده‌اند که عوام انگیزشی که به طور مثبتی با کاربرد فاوا توسط دبیران مرتبط بودند، عبارت است از:

• • توانایی ادراک شده جهت کاربرد فناوری اطلاعات؛

• • دشواری های تجربه شده در کاربرد فناوری اطلاعات؛

• • سطح منابع موجود و رضایت دبیران از فناوری اطلاعات؛