از یک سو اجتماعی شدن، یک ساخت‌بندی است که فرد به همان اندازه که دریافت می‌کند در آن سهیم است. از سوی دیگر حتی ‌در مورد انتقال‌ها و تفویض‌های اجتماعی که در آن‌ ها آزمودنی بیشتر پذیرنده به نظر می‌آید، مانند انتقال و تفویض آموزشگاهی، عمل اجتماعی بدون یک درون سازی فعال از سوی کودک که مستلزم ابزارهای عملیاتی کامل است، مؤثر نیست (پیاژه، ترجمه منصور و دادستان، ۱۳۸۸).

نظریه بالبی:

‌بر اساس نظریه دلبستگی بالبی(۱۹۷۳،۱۹۷۹،۱۹۸۲؛ به نقل از کرنز و اسیتونز^[۸۵]،۱۹۹۶) همه کودکان، دلبستگی به مراقبت کننده راتشکیل می‌دهند، اما کیفیت این دلبستگی کاملاً متفاوت از یکدیگر است. کودکانی که مراقبت کننده را حساس، پاسخده و قابل دسترس می‌یابند، به دلیل برخورداری از عواطف دیگران، خود را ارزشمند دانسته و این توقع را به مشارکت کنندگان اجتماعی دیگر گسترش می‌دهند. در مقابل، کودکی که مراقبت کننده را غیرقابل دسترس، غیرقابل پیش‌بینی، و غیر پاسخ‌ده در می‌یابد، این انتظار را شکل می‌دهد که دیگران نیز قابل اعتماد و قابل دسترس نیستند.

توقعات شخص درباره خود و دیگران ‌بر اساس آن چه که بالبی به الگوهای شخص و دیگران ارجاع می‌دهد بر روی سراسر دوره نوزادی، کودکی و نوجوانی ساخته می‌شود. کودکانی که پیوسته مراقبت‌کنندگان خود را پاسخده و قابل دسترس می‌یابند، خودشان را برای انجام کنش بر روی محیط موفق دانسته و برای ارتباط با همسالان پیشقدم می‌شوند.

نظریه بالبی^[۸۶] پیش‌بینی می‌کند که دلبستگی با مراقبت کننده، کیفیت روابط دیگر و کنش متقابل اجتماعی را زیر نفوذ قرار خواهد داد. یک دلیل منطقی برای این ارتباط این است که وابستگی والدین ممکن است مجموعه‌ای از توقعات و انتظارات را درباره چگونگی برقراری ارتباط با دیگران و چگونگی تفسیر فعالیت دیگران فراهم کند (بالبی،۱۹۷۳؛ سروف و فلسون، ۱۹۸۶، به نقل از کرنز و اسیتونز، ۱۹۹۶). به عبارت دیگر کودکانی که ارتباطی باز و پاسخ‌ده به نیازهای عاطفی را به وسیله والدین شکل داده‌اند، ممکن است این ویژگی‌ها را در ارتباطات دیگر نیز اتخاذ کنند (کرنز و اسیتونز، ۱۹۹۶).

ج) پیشینه مطالعاتی

۱) تحقیقات انجام شده در داخل کشور

فرشید فر، عطایی و فرازی (۱۳۹۲) در پژوهشی تحت عنوان بررسی نگرش، کاربرد و تاثیر تلفن همراه و پیام کوتاه در نوجوانان در نمونه‌ای با تعداد ۵۰۰ نفر دانش آموز سال سوم راهنمایی که به ‌صورت طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند ‌به این نتایج دست یافتند که استفاده از تلفن همراه در زمینه غفلت دانش‌آموزان دختر و پسر از کارهای روزمره، تاثیر معناداری دارد. پسران بیشتر از دختران گرایش به استفاده از تلفن همراه در رابطه با موضوعات جنسی دارند. استفاده از تلفن همراه در میان دختران بیشتر از پسران باعث افزایش استرس و تنش می شود. نوجوانان بر این باورند تلفن همراه ابزاری است که با آن از طرف والدین کنترل می‌شوند و در این زمینه کنترل پسران نسبت به دختران بیشتر گزارش شده است. در نتیجه وابستگی به تلفن همراه در نوجوانان به حدی است که اکثراً به غیر از مواقع خالی شدن شارژ (در پسران) و مزاحمت تلفنی (در دختران) تلفن همراه خویش را خاموش نمی‌کردند. انگیزه نوجوانان در استفاده از تلفن همراه به سطح سرگرمی، وقت گذرانی و تماس تلفنی با جنس مخالف تنزل پیدا کرده و نیز هیچ اهمیتی به محتوای پیام های ارسالی و دریافتی در هیچ مقطعی داده نمی شود.

رودباری، ساداتی قلعه (۱۳۹۲) در پژوهشی تحت عنوان رابطه سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا در نمونه‌ای به حجم ۳۰۰ نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا که به روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب کرده بودند ‌به این نتایج دست یافتند که بین ابعاد سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. تحلیل چندگانه به روش گام به گام نشان داد که متغیرهای سلامت عمومی جمعاٌ ۵۳ درصد واریانس استفاده از تلفن همراه را تبیین می‌کند. دیگر یافته دال بر آن بود که افسردگی بیشترین سهم را در تبیین واریانس استفاده از تلفن همراه دارد و ۳۹ درصد واریانس استفاده مفرط از تلفن همراه را تبیین می‌کند.

پناهی، فرجی و اصلانی (۱۳۹۲) در پژوهشی تحت عنوان ‌آسیب‌های روانی- اجتماعی و وابستگی به تلفن همراه در دانش‌آموزان با نمونه‌ای به حجم ۴۴۰ دانش‌آموز مقطع متوسطه که به روش خوشه‌ای انتخاب شده بودند ‌به این نتایج دست یافتند که دانش‌آموزانی از امکانات جانبی تلفن همراه برای پر کردن اوقات فراغت و ارتباط با دوستان خود استفاده می‌نمایند ۶/۵۳ درصد برای گوش دادن به موسیقی، ۱/۳۱ درصد برای ارسال و دریافت پیامک، ۲/۲۵ درصد برای مکالمه و ۱۰ درصد از بلوتوث استفاده می‌نمایند. محتوای بیشتر پیامک‌های دریافتی و ارسال طنز می‌باشد. اکثر بلوتوث‌ها برای مبادله موسیقی و عکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین نتایج نشان داد که بین وابستگی به تلفن همراه با افزایش ارتباط ناسالم و افت تحصیلی، رابطه دارد. با این وجود استفاده از تلفن همراه باعث افت تحصیلی در دانش‌آموزان و نیز کاهش برقراری ارتباط عاطفی نوجوانان با خانواده‌هایشان می شود، که در طولانی مدت می‌تواند اثرات مخرب روحی و فرهنگی ایجاد نماید.

عطایی، فرازی و کیوان‌کار(۱۳۹۲) در پژوهشی تحت عنوان مدل یابی علی بهزیستی ذهنی با توجه به مؤلفه‌‌های پورنوگرافی از طریق تلفن همراه، تمایلات جنسی، رفتار‌های مغایر جنسی در نوجوانان با نمونه‌ای به حجم ۵۰۰ نفر دانش‌آموز مقطع راهنمایی و متوسطه به روش نمونه‌گیری چند‌مرحله‌ای خوشه‌ای، انتخاب شده‌بودند، ‌به این نتایج دست یافتند که پورنوگرافی از طریق تلفن همراه با رفتارهای مغایر جنسی، تمایلات جنسی به جنس مخالف رابطه دارد. همچنین پورنوگرافی با رضایت از زندگی و هیجانات رابطه منفی رابطه دارد.

عابدینی و زمانی (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان بررسی انگیزه، میزان و نوع استفاده از تلفن همراه در دانشجویان با نمونه ای شامل ۳۰۰ نفر (۱۵۰ زن، ۱۵۰ مرد ) از دانشجویان دانشگاه اصفهان ‌به این نتایج دست یافتند که وجود تفاوت‌های جنسیتی از نظر انگیزش و نوع استفاده از امکانات تلفن همراه در دانشجویان معنادار بود. همچنین مشاهده شد بین وضعیت تاهل، تحصیلات والدین و میزان استفاده از تلفن همراه رابطه معنادار وجود دارد. با این حال، بین جنسیت و میزان استفاده از تلفن همراه رابطه معنادار مشاهده نشد. این یافته ها حاکی از این است که الگوهای استفاده از تلفن همراه مانند الگوهای استفاده از سایر رسانه ها و فناوری‌ها از جمله اینترنت، کامپیوتر، لپ تاپ و موارد دیگر در زنان و مردان متفاوت است.