امید قائمی (۱۳۷۹) بررسی رابطه قیمت سهام و حجم مبادلات سهام در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران را موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود قرار داده‌اند. فرض اصلی این تحقیق بیان می‌دارد که تعداد سهام معامله‌شده روزانه با تغییر قیمت سهام در آن روز دارای رابطه معنی‌دار و هم‌جهت می‌باشد یا نه و به عبارت دیگر با افزایش میزان معاملات انجام‌گرفته بر روی سهام یک شرکت خاص، میزان تغییر قیمت سهام آن چقدر خواهد بود. جامعه آماری در این پژوهش، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشند که ۲۴ شرکت پر معامله به عنوان نمونه انتخاب شدند. مقطع زمانی موردنظر نیز مرداد سال ۱۳۷۴ تا پایان آذر سال ۱۳۷۸ در نظر گرفته شد که به طور متناوب دوره های رکود و رونق معاملات را شامل می‌شود وی برای آزمون فرضیات از آزمون ضریب همبستگی رتبه‌ای استفاده کرد. آماره آزمون مورداستفاده نیز در اغلب موارد از توزیع نرمال تبعیت نکرده‌اند. وی نتایج تجزیه‌و تحلیل انجام‌شده را به شرح زیر خلاصه نمود:

الف) برای ایجاد تغییرات مهم در قیمت سهام لازم است تا هم تعداد معاملات و هم تعداد سهام بیشتری موردمطالعه قرار گیرد.

ب) تعداد سهام مبادله شده در روز گذشته تأثیری بر حجم مبادلات روز جاری ندارد.

ج) در اکثر معاملات سهام در بورس تهران تعداد اندکی سهام مورد معامله قرار می‌گیرد.

د) قیمت سهام در بورس تهران به صورت یک‌روند زمانی صعود یا نزول می‌کند به عبارت دیگر زمان که قیمت سهام در یک روز افزایش (کاهش ) می‌یابد می‌توان پیش‌بینی نمود که در روزهای بعد نیز احتمالاً قیمت سهام افزایش (کاهش ) خواهد یافت. وی همچنین نتایجی درباره رابطه بین میزان واریانس قیمت و میانگین تعداد سهام معامله‌شده و میانگین تعداد دفعات معامله روزانه و مقدار عددی قیمت سهام به عنوان نتایج جانبی ارائه نمود. به نظر وی هرچند یافته های این تحقیق بسیاری سؤالات و ابهامات موجود در خصوص مکانیسم تغییر رفتار و روحیات بازار سرمایه در بورس تهران را پاسخ داده و مطالعات و یافته های موجود را توسعه داده است اما در عمل نیز نشان داد که اطلاعاتی نظیر تعداد سهام معامله‌شده و تعداد دفعات معامله در فاصله زمانی یک روز، دارای ارزش اطلاعاتی چندان قابل‌ملاحظه‌ای نیست نتایج این تحقیق در مواردی با نتایج تحقیقات انجام‌شده در بورس نیویورک موافق و در مواردی نیز مغایر بوده است. به عنوان‌مثال در بورس نیویورک رابطه بین تغییر قیمت سهام روز بعد و حجم مبادلات هرروز وجود دارد حال‌آنکه در بورس تهران این‌طور نیست. در هر دو بورس همبستگی مثبت بین تغییرات قیمت سهام یک روز و تعداد سهام معامله‌شده همان روز وجود دارد.آاآ

عبده تبریزی و دموری (۱۳۸۲) در تحقیقی با عنوان شناسایی عوامل مؤثر بر بازده بلندمدت سهام جدیداً پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، شرکت‌هایی را بررسی کردند که برای نخستین بار در بورس اوراق بهادار تهران عرضه‌شده بودند. در این تحقیق شرکت‌های تازه‌وارد به بازار طی سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۴ موردبررسی قرارگرفته­اند و عوامل مؤثر بر بازده بلندمدت این شرکت‌ها به طور خاص مورد آزمون قرارگرفته است. این عوامل عبارت از حجم معاملات سالانه سهام، اندازه شرکت و بازده کوتاه‌مدت حاصل از خریدوفروش سهام شرکت‌های مربوط است. نتایج این تحقیق نشان‌دهنده وجود بازده کوتاه‌مدت بیشتر سهام شرکت‌های جدیدالورود به بازار نسبت به شاخص بازار بوده است. ‌بنابرین‏ آنان عملکرد قیمت­ گذاری سهام شرکت‌های جدیدالورود به بورس را مشابه بازارهای سرمایه در کشورهای مختلف دانسته ­اند (عبده تبریزی و دموری، ۱۳۸۲، ص ۲۷).

احمد پور (۱۳۸۲) نقش بازار اوراق بهادار و اطلاعات مربوط به اوراق بهادار می‌توانند فرایند استفاده از پیش‌بینی واکنش بازار، جهت تدوین و ارائه یک تئوری حسابداری را توجیه کنند. نقش بازار اوراق بهادار این است که یک بازار بورس منظم و سامان‌یافته را به وجود آورد که سرمایه‌گذاران بتوانند بر اساس یک‌روند مستمر و دائمی اطلاعات موجود نسبت به مصرف در زمان حال و آینده را مبادله نمایند. نقش این اطلاعات زمانی مضاعف می‌شود که بتواند: ۱-به تعیین قیمتی از مجموعه اوراق بهادار به گونه‌ای که اوراق بهادار به شیوه‌ای مطلوب بین سرمایه‌گذاران تقسیم شود، کمک کند و ۲-به یکایک سرمایه‌گذارانی که با مجموعه مشخصی از قیمت‌ها روبه‌رو می‌شوند. (برای انتخاب مجموعه‌ای مطلوب از اوراق بهادار) کمک کند. ازاین‌رو مربوط بودن اطلاعات حسابداری و انتخاب رویه شناخت و اندازه‌گیری حسابداری را می‌توان برحسب واکنش‌های بازار موردبررسی قرار داد. این تحقیق به بررسی ارتباط معنی‌دار اطلاعات حسابداری (محتوای اطلاعاتی صورت‌های مالی) در ارزیابی ریسک بازار شرکت‌ها در ایران پرداخته است. نتایج این بررسی بیانگر آن است که در ایران اطلاعات تاریخی حسابداری به طور کامل در قیمت اوراق بهادار انعکاس نمی‌یابد. به‌بیان‌دیگر با در نظر گرفتن فرضیه‌های بازار کارا، بورس اوراق بهادار تهران در بازار، بدون کارایی و سطح‌بندی لازم است.

بهرام فر (۱۳۸۳) در مقاله‌ای به بررسی تأثیر متغیرهای حسابداری بر بازده غیرعادی آتی سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۷۴ ـ ۸۲ پرداخت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهد که متغیرهای درجه اهرم مالی، اقلام تعهدی، ارزش بازار شرکت، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، هزینه استقراض، توزیع سود نقدی، با بازده غیرعادی سهام رابطه معکوس دارند. در حالی که متغیرهای نرخ بازده سرمایه ­گذاری، رشد دارایی ثابت، تغییر در وجوه نقد عملیاتی، رابطه مستقیمی با بازده غیرعادی دارند.

خواجوی و ناظمی (۱۳۸۴)، ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تأکید بر نقش ارقام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران را موردبررسی قرار دادند. ایشان برای تحقیق خود تعداد ۹۶ شرکت بورسی را برای دوره زمانی ۱۳۸۲ – ۱۳۷۷ انتخاب کرده و به بررسی این موضوع پرداختند که آیا ارقام تعهدی نقش قابل‌ملاحظه‌ای در عکس­العمل بازار به اطلاعات سود شرکت‌ها دارد یا خیر؟ نتایج پژوهش آن‌ ها نشان می‌دهد که میانگین بازده سهام شرکت‌ها، تحت تأثیر میزان ارقام تعهدی و اجزای مربوط به آن قرار نمی‌گیرد؛ به عبارت دیگر نمی‌توان پذیرفت که بین میانگین بازده شرکت‌هایی که ارقام تعهدی آن‌ ها به کمترین و بیشترین میزان گزارش می‌شود، اختلاف معنی­داری وجود دارد.

ادعاهای آمریکا در زمینه‌ی نقض حقوق مالکیت فکری در چین بدین شرح بودند:

۱-وجود آستانه های بالا در باب اعمال رویه های کیفری و مجازات ها در حوزه مالکیت فکری؛ و تعیین آستانه ای که میزان اِعمال قانون و مجازات‌ها ، در تخلفات مرتبط با کپی رایت غیرقانونی و جعل علامت تجاری در کالاهای تقلبی ، در آن تعریف و تعیین شده باشد، و نیز تعیین دقیق میزان جرایم و مجازت‌های کیفری باز دارنده و متناسب با جرایم مرتبط به اینگونه تخلفات در قانون جمهوری خلق چین.

۲-قصور مقامات گمرکی چین در راستای عرضه مقتضی کالاهای تقلبی توقیف شده در مرز؛

و اعتراض نسبت به دفع کالاهای تقلبی ناقض علایم تجاری به وسیله برطرف نمودن ویژگی های نقض در اینگونه کالاها، ونحوه ی حل مشکلات کپی برداری آن کالای جعلی

۳ـ انکار و ردهرگونه حمایت و اجرای قوانین کپی رایت از آثار ادبی و هنری و حقوق مرتبط همچون فایل های صوتی تولید شده و ممانعت از اجرای آن ها؛ که توسط پدیدآورندگان خلاق به وجود آمده اند،ولیکن اجازه انتشار و توزیع در چین ‌را کسب ننموده اند.^[۶۸]

در راستای اهداف موضوع تحقیقی، این پایان نامه تنها بر ادعای اول آمریکا تمرکز خواهد داشت، چرا که بسیاری از نظریه پردازان و دارندگان حقوق مالکیت فکری آن را مهمترین دعوا در این پرونده تلقی نموده اند.^[۶۹]

برخی از منتقدان بر این باورند که علت اصلی و مهم مشاجرات به وجود آمده بین دو کشور، این بوده است که اقتصاد و تجارت آمریکا از شکوفایی اقتصاد چین، ضربه خورده واین کشور برای آمریکا تهدیدی بزرگ محسوب می‌گردد، در نهایت این موضوع باعث گردید تا بین دو کشور جنگ تجاری رخ داده و مشاجرات عمیق ترشوند^[۷۰].

گفتار اول :بررسی پیش زمینه مشاجرات تجاری بین چین و ایالات متحده آمریکا

بنداول : بررسی پیش زمینه ارتباطات تجاری

ارتباط تجاری بین چین و آمریکا، نگران کنننده و دارای حساسیت‌های سیاسی زیادی می‌باشد.بخشی از این چالش‌ها به زمانی برمی گردد که چین برای اولین بار بحث تجارت آزاد را مطرح نمود، در پی شکست چین در جنگ تریاک این کشور ‌در سال‌ ۱۸۴۲ پیمانی را بین نانجینگ و بریتانیا منعقد کرد^[۷۱] ،که در نیتجه ی آن بریتانیا گونه ای از نظارت تجارت چین را ‌به این کشور تحمیل کرد و در پی آن هنگ کنگ موظف شد تا این نظارت را پذیرفته و با آن ها همکاری کند. این پیمان، شروع سری پیمانهای نابرابر بین چین و قدرت‌های غربی بود و باعث شد تا چین در این برهه دچار تحقیر شده که هرگز در صد سال اخیر این تحقیر را تجربه نکرده بود و به عبارتی بازیچه دست کشورهای امپریالیستی شود^[۷۲]. در سال ۱۸۴۴ همان گونه که در مثال u.k(بریتانیا)، ذکر شد، در ادامه ی این حرکت بریتانیا، ایالات متحده آمریکا چین را مجبور نمود تا پیمان وانگزیا را امضا نماید،که در پی آن همان امتیازی را که بریتانیایی ها کسب کرده بودند ،آمریکا نیز کسب نمود؛این اولین معاهده و پیمان بین چین و آمریکا بود.^[۷۳]

این پیمان های نابرابر، به صورتی بود که چین را در منظر کشورهای غربی به کشوری که دارای تجارت آزاد است معرفی کرد و باعث شد که این کشور در شرایطی قرار بگیرد که به صورت نیمه مستعمراتی شناخته شود. به همین دلیل، مالکیت فکری چین برای ده‌ها سال در نزد قوانین بین‌المللی مورد بدبینی قرار گرفت و همه اینگونه تصور کردند که آن قوانین منطقی است ولی قابل اعتماد نیست^[۷۴]. علاوه بر این، احساس حقارت در سطح جهانی که بوسیلۀ پیمانهای نابرابر، به چین تحمیل شده بود باعث شد تا مقامات ارشد چین به فکر چاره باشند و تمام هدفشان این باشد که چین را از این وضعیت نجات داده و او را به یک ابرقدرت تبدیل کنند. این تجربه تاریخی، در بعضی زمینه ها، باعث شد تا چین ‌به این نتیجه برسد که در زمینه پیوستن به سازمان تجارت جهانی با کشورهای دیگر همکاری کند و عضو این سازمان شود.

تمایل آمریکا برای حفظ حقوق مالکیت فکری، و قوانین مربوط به آن، در سازمان تجارت جهانی، شکل گرفت. در همان زمان بابه وجودآمدن تریپس،‌آمریکا به جزئیات مربوط به آن پرداخت^[۷۵].

آمریکا معتقد بود که قوانین داخلی کشور چین در زمینه حمایت از حقوق مالیکیت فکری خصوصاً ‌در مورد تخلفات مرتبط به علایم تجاری و کپی رایت شفاف و کافی نیست.

همچنین معتقد بود که قوانین مربوط به تخلفات عمدی در زمینه‌های فوق در این کشور بسیار ضعیف بوده و نیز اعمال قوانین در زمینه جعل علامت تجاری و سرقت آثار هنری و ادبی در مقیاس تجاری، در این کشور ، در راستای توافقات حاصل از تریپس نمی باشد^[۷۶]. آمریکا معتقد بود که آستانه ی جرم انگاری تخلفات در چین در سطح بسیار بالایی قرار دارد و قبل از این که این آستانه ها منجر به اعمال غیر قانونی بیشتر گردد، باید تحت کنترل درآیند؛ به طور مثال :در قوانین کپی رایت چین تا زمانی که فرد یا شرکتی، به مقدار کمتر از ۵۰۰ کپی غیر مجاز را انجام داده باشد، مشمول اجرای قانون نبوده و عمل او تخلف محسوب نمی گردد.^[۷۷] آمریکا معتقد بود که آستانه های بالای تخلفات (به عنوان مثال ۵۰۰ عدد)، با تعهدات چین در راستای موافقتنامه تریپس، ناسازگار بوده ومقررات این کشو در این زمینه نیاز شدیدی به اصلاح داشته و باید آستانه تخلفات در چین پایین بیاید، تا دیگر شاهد این موضوع که این کشور در سطح بین‌المللی، دارای تخلفات وسیع در زمینه جعل علامت تجاری و نقض کپی رایت می‌باشد، نباشیم.^[۷۸]

الف : دلایل سیاسی و امنیتی

بحث پیرامون حقوق مالکیت فکری، بین چین و آمریکا دارای تاریخچه و پیدایش، پیچیده ای است.چه ‌در مورد آمریکا، و چه ‌در مورد چین، اینطور گفته شده است که عوامل پنهانی و پشت پرده ی بسیاری، در زمینۀ شروع و علت به وجود آمدن مذاکرات و مشاجرات بین این دو کشور وجود دارد و این موضوعات تنها محدود به بحث ‌در مورد مالکیت فکری و دستیابی به بازار نبوده است. مسائل پشت پرده و پنهانی که در این میان از آن ها نام برده شده است، به اوج رسیدن فشارهای سیاسی بین دو کشور در کاخ کپیتال^[۷۹]، در زمینه رشد بیش از حد اقتصادی چین، و مهار نمودن مسیر پیشرفت و ترقی اقتصادی این کشور توسط آمریکا بوده است تا در نهایت این کشور قادر به کاهش ارزش نرخ ارز چین گردد.^[۸۰]

۱-محاسبات کوتاه مدت عمل گرا و پرمحتوا

۱-فصل بندی کتاب نوعی تقسیم کار به اجزا و بخش هاست که مخصوص کتاب یا سایر آثار ادبی و هنری نیست اصولا هر کاری را که قرار است انجام شود یکجا و یک دفعه انجام نمی دهند ‌تولید یک محصول صنعتی نیز با تقسیم کار وتولید اجزا وترکیب نهایی آن ها صورت می‌گیرد .

۲-هدف دار بودن نیز اختصاص به آثار ادبی و هنری ندارد وهمه کارهای بشرحتی سخن گفتن او چنین وصفی را دارد . هریک از اجزا کارهانیز هدفی جزئی ولی در ارتباط با هدف کلی فاعل آن دارند.

۳-درخصوص زبان نگارش ، که قوی ترین دلیل تشابه نرم افزار یا کتاب است . ملاحظات زیر مطرح است .

یکی آنکه اصولا در دوران اخیر که مهندسی نرم افزار مطرح است تنها درصد کمی حدود۲۰ درصد از جریان تولید را کدگذاری و نوشتن برنامه تشکیل می‌دهد و لذا سهم این عامل در محصول نرم افزاری در حدی است که خود به خود جنبه شباهت مذبور را کم اهمیت می‌کند .

دیگر آنکه درهمین مقدار گفته شده نیز باید توجه داشت که این شباهت فقط درمورد زبان های سطح بالا مطرح است در حالی که برنامه های خوبی با ۰ و۱ را شامل نمی شود .

۴-قابلیت ترجمه اگر چه شباهت خوبی است ولی باز در مفهومی وسیع تر اختصاص به آثار ادبی ندارد و زیرا مشابه سازی برای محصولات صنعتی نیز مصداق دارد مضافاً ‌به این که در ترجمه متون ادبی استفاده می شود از متن ترجمه نیز مانند خواننده متن اصلی انسان است در حالی که دربرنامه کامیپوتری ، متن ترجمه شده فقط توسط ماشین قابل استفاده می‌باشد.

۵-سایر ادله که جنبه اقتصادی دارد ‌در محصولات صنعتی هم با شدت کمتری مطرح است خصوصاً این که امروزه با توجه به تحولات گسترده درنحوه تولید نرم افزار و وسعت و تنوع زمینه‌های کاربردی آن دیگر بحث تولیدات فردی چندان جدی نیست و باید برای یک محصول نرم افزاری نیز سرمایه گذاری ها قابل توجه در مراحل تولید علاوه بر مرحله کدگذاری انجام داد .

اینک به ذکر تفاوت های نرم افزار با آثار ادبی و هنری می پردازیم :

۱-ماهیت اثر: آثار مشمول حق مؤلف ، همگی ماهیت و طبع ادبی و هنری دارند یعنی با عنایت به روحیه و استعداد نوع انسان در زمینه‌های فوق خلق می شود و ماهیت مذبور را پیدا می‌کند در حالی که در برنامه های کامیپوتری دراصل ، برای انجام کار تولید می‌شوند و به عبارت دیگر جزو نرم افزاری یک مجموعه ماشینی را تشکیل می‌دهند که قابلیت انجام کاری را دارد ‌بنابرین‏ ماهیت ادبی و هنری ندارند .

به همین جهت است که عبارات دریک اثر ادبی بی نهایت متنوع است وهر اثر نیز درکل به لحاظ استعداد نویسنده نوع و لطافت خاص خود را پیدا می‌کند وآثار خلق شده در درجات بسیار زیاد تفاوت در فصاحت و بلاغت قرار می گیرند در حالی که عبارات و جملات در برنامه های کامیپوتری عرصه ای چنین وسیع را برای تفاوت پستی و بلندی ندارند ولازم است همگی طبق فرمت های خاص نوشته شوند و اگر تفاوتی باشد در محدوده ای نه چندان گسترده ودرحدی است که مثلا هر بخش خود کفا باشد و کمتر به سایر بخش ها ارجاع شود و یا طوری نوشته شود که حافظه کمتری را اشغال کند و یا پردازش اطلاعات سریعتر صورت می‌گیرد . این ها همگی درحدی نیست که قابل مقایسه با تفاوت های آثار ادبی وهنری باشد.

۳و۲-خواننده و زبان نگارش: آثار ادبی با زبان معمولی انسان نوشته می‌شوند در حالی که برنامه های کامیپوتری غیر از زبان های سطح بالا با زبان های دیگری نیز نوشته می‌شوند (Object , Code, Assembly) که شباهتی به زبان ندارد آنچه مورد حمایت درحق مؤلف است زبان آدمی است و نه زبان ماشین در دعوای Apple V.Franklin (1982) قاضی Newcomer ‌به این نکته اشاره کرد واظهار داشت که اگر قرار باشد ما زبان ماشین رانیز حمایت کنیم به سرزمین گالیور قدم گذاریم و در آنجا اسب ها نیز همانند آدمیان هستند. کنایه ازاین که در آن صورت باید ماشین رانیز انسان تلقی کنیم.

نکته دیگری که ذکر آن اهمیت دارد این است که اصولا فازغ از بحث زبان نگارش آثار ادبی برای مطالعه انسان نوشته می‌شوند در حالی که برنامه های کامیپوتری برای ماشین تدوین می‌گردند . ماشین انسان نیست علاوه بر این آنچه در ماشین پس از به جریان انداختن برنامه تحقق می پردازیم از لحاظ فیزیکی یک سری وجود و عدم جریان برق یا اختلاف ولتاژ است و این امر مشابه با خواندن انسان نیست به عبارت دیگر اگرچه ممکن است فعل و انفعالات فیزیولوژیکی و پیچیده درون بدن و سلسله اعصاب انسان را هنگام مطالعه می توان با مسامحه با جریان های فیزیکی درون ماشین مقایسه کرد ولی برای خود قرائت و فهم توسط انسان که مربوط به نفس خودآگاهی و جنبه روان شناسی اوست نمی توان معادل و ما بازایی ‌در ماشین یافت ماشین نمی خواند و اگر فرضا می‌خواند خود نمی داند که می‌خواند . به بیان دیگر اطلاق لفظ خواندن به جریان یافتن برنامه در ماشین که امری فیزیکی است ، ناشی از معادل فرض کردن ماشین یا ماشینه دانستن سخت افزار با انسانی است که مرکب از جسم و روان است .

این پندار صرفاً و اکتفا نمودن و به ظواهر و مقایسه بی دلیل و بدون مبنای امور به ظاهر مشابه نشأت می‌گیرد آثار ادبی وهنر عواطف و احساسات انسان رادر برمی گیرد ولی چنین اموری در ماشین وجود ندارد تا برانگیخته شود .

درمقام پاسخ ‌به این که خواننده برنامه صرفاً ماشین است نه انسان (پاسخ به صغرای قضیه فوق نه کبرای آن )گفته شده است که برنامه های کامیپوتری را انسان نیز مطالعه می‌کند و این امر هنگام اقدام برای رفع عیب (Debuging) تکامل و تولید سازگار برای برنامه ضروری است .

در رد پاسخ مذبور کافی است که توجه شود که تمام مطالعات فوق برای خود انسان نیست بلکه در نهایت باز این ماشین است که باید از نرم افزار استفاده کند و مطالعات یاد شده توسط انسان تنها در حد بررسی یک کارشناس فنی از یک محصول و ابزار کار است تا بتواند ازآن رفع عیب نماید.

فصل سوم:مقایسه مواردی از حقوق مؤلف نرم افزار های رایانه ای در ایران وفرانسه

مبحث اول:حقوق معنوی (اخلاقی)

حقوق معنوی ‌بر اساس مبانی فلسفی و ارتباطی است که بین شخصیت پدیدآورنده اثر با آن وجود دارد . به تعبیری شاعرانه ، آثار پدید آمده همچون بخش جاودانه وجود پدیدآورندگان آن ها‌ است .

هر فرد با افراد دیگر ، علی‌رغم شباهت های زیاد تفاوت های فراوان و بی نهایت دارد و از هر شخص اثر ‌و کاری صادر می شود که در کم و کیف و ماهیت با کار و اثر دیگری متفاوت است گوئیا مردم معادن طلا و نقره ای هستند که در غنا و عیار مختلف اند و به صور مختلف ازآنها بهره برداری می شود و گاه نیز معطل و ضایع می‌گردند . علم و هوش و درایت و عقل افراد و هم چنین ذوق و لطافت روح و استعدادهای گوناگون ایشان ازآثار خلق شده آنان آشکار و معلوم می شود چرا که انسان زیر زبان خود پنهان است.^[۱۱۷]

ارتباط ناگسستنی آثار ادبی و هنری با شخصیت پدیدآورندگان آن ها موجب شده است حقوقی برای اشخاص مذبور درعرف و قانون شناخته شود که به لحاظ طبع و فلسفه پیدایش آن ها دارای احکام خاصی باشند و که متفاوت با احکام مربوط به حقوق مادی و اقتصادی است .

با یک تقسیم حقوق معنوی را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد .

یک : حق پدیدآورنده اثر در منتسب شدن آن به او

دو : حق اعتراض به هر گونه تحریف ، تغییر یا اقداماتی که موجب لطمه به حسن شهرت و حرمت صاحب اثر شود .^[۱۱۸]

و با طبقه بندی دیگر :

یک : حق انتساب اثر به پدیدآورنده (Driot depaternite , Righe of paternite Right of(Driot de Respect de L’oeuvre ,integrity) .

نمودار ۴-۲: مقایسه میانگین نمرات پیش آزمون و آزمون یادداری

نمودار ۴-۲ نیز نشان دهنده ی وضعیت میانگین عملکرد یادداری کلی مفاهیم مورد تدریس دو گروه در پیش آزمون و آزمون یادداری و مجموع عملکرد کل افراد مورد مطالعه است. با مشاهده ی عملکرد دو گروه در پیش آزمون و مقایسه ی آن با میانگین کلی مشاهده می شود که سه میانگین تقریباً در یک خط است. اگر چه در آزمون یادداری عملکرد دو گروه رشد داشته است. اما وضعیت گروه آزمایش هم از گروه کنترل و هم مجموع میانگین میانگین ها بالاتر است و گروه کنترل از وضعیت ضعیف تری نسبت به گروه آزمایش و همچنین میانگین کلی، برخوردار است.

یادگیری اطلاعات کلامی:

جدول ۴-۴: شاخص­ های توصیفی میزان پیش دانسته ها و یادگیری اطلاعات کلامی در دو گروه

گروه/// شاخص های آماری

آزمون

میانگین

اختلاف میانگین ها

انحراف معیار

حداقل نمره

حداکثر نمره

آزمایش

پیش آزمون

۵۱٫۸۱

۳۹٫۱

۱۱٫۸۲

۲۷٫۲۷

۶۹٫۷

پس آزمون

۹۰٫۹۱

۶٫۱۴

۷۸٫۷۹

۱۰۰

کنترل

پیش آزمون

۴۷٫۴۷

۳۷٫۲۳

۷٫۳۸

۳۰٫۳

۶۳٫۶۴

پس آزمون

۸۴٫۷

۸٫۳۲

۷۲٫۷۳

۹۶٫۹۷

کل

پیش آزمون

۴۹٫۶۴

۳۸٫۱۷

۹٫۹۸

۲۷٫۲۷

۶۹٫۷

پس آزمون

۸۷٫۸۱

۷٫۸۸

۷۲٫۷۳

۱۰۰

میانگین ها از ۱۰۰ می‌باشد.

شاخص های توصیفی ارائه شده ‌در مورد پیش دانسته ها و میزان یادگیری اطلاعات کلامی افراد مورد مطالعه در دو گروه آزمایش و کنترل در (جدول ۴-۴) نشان دهنده ی آن است که اگر چه نمرات افراد آزمودنی در دو گروه در پیش آزمون به هم نزدیک است و در پس آزمون نیز در هر دو گروه نسبت به پیش آزمون رشد داشته است، اما مقایسه ی این رشد بر اساس ستون «اختلاف میانگین ها» بیانگر آن است که رشد نمرات گروه آزمایش (۳۹٫۱) در پس آزمون نسبت به پیش آزمون، در قیاس با گروه کنترل (۳۷٫۲۳)، به اندازه ی (۱٫۸۷) واحد بیشتر بوده است. و در مقایسه ی ‌عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل در قیاس با مجموع کل اختلاف میانگین های حاصل نیز (۳۸٫۱۷)، عملکرد گروه آزمایش بالاتر از این مجموع و عملکرد گروه کنترل پایین تر از آن بوده است.

نمودار ۴-۳: مقایسه میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون یادگیری اطلاعات کلامی

نمودار ۴-۳ نیز نشان دهنده ی وضعیت میانگین عملکرد یادگیری اطلاعات کلامی دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون و مجموع عملکرد کل افراد مورد مطالعه است. با مشاهده ی عملکرد دو گروه در پیش آزمون و مقایسه ی آن با میانگین کلی مشاهده ی می شود که سه میانگین تقریباً در یک خط است. اگر چه در پس آزمون عملکرد دو گروه رشد داشته است. اما وضعیت گروه آزمایش هم از گروه کنترل و هم مجموع میانگین میانگین ها بالاتر است و گروه کنترل از وضعیت ضعیف تری نسبت به گروه آزمایش و همچنین میانگین کلی، برخوردار است.

یادگیری مهارت های ذهنی:

جدول ۴-۵: شاخص های توصیفی میزان پیش دانسته ها و یادگیری مهارت های ذهنی در دو گروه

گروه/// شاخص های آماری

آزمون

میانگین

اختلاف میانگین ها

انحراف معیار

حداقل نمره

حداکثر نمره

آزمایش

پیش آزمون

۳۶٫۲۲

۴۷٫۶۱

۱۲٫۰۶

۱۸٫۱۸

۶۳٫۶۴

پس آزمون

۸۳٫۸۳

۸٫۹

۷۱٫۰۵

۱۰۰

کنترل

پیش آزمون

۳۰٫۸۸

۴۰٫۱۷

۹٫۹۹

۱۲٫۱۲

۵۱٫۵۲

پس آزمون

۷۱٫۰۵

۱۰٫۵۳

۵۰

۹۲٫۱۱

کل

پیش آزمون

۳۳٫۵۵

۴۳٫۸۹

۱۱٫۲۷

۱۲٫۱۲

۶۳٫۶۴

پس آزمون

۷۷٫۴۴

۱۱٫۶

۵۰

۱۰۰

میانگین ها از ۱۰۰ می‌باشد.

شاخص های توصیفی ارائه شده ‌در مورد پیش دانسته ها و میزان یادگیری مهارت های ذهنی افراد مورد مطالعه در دو گروه آزمایش و کنترل در (جدول ۴-۵) نشان دهنده ی آن است که اگر چه نمرات افراد آزمودنی در دو گروه در پیش آزمون به هم نزدیک است و در پس آزمون نیز در هر دو گروه نسبت به پیش آزمون رشد داشته است، اما مقایسه ی این رشد بر اساس ستون «اختلاف میانگین ها» بیانگر آن است که رشد نمرات گروه آزمایش (۴۷٫۶۱) در پس آزمون نسبت به پیش آزمون، در قیاس با گروه کنترل (۴۰٫۱۷)، به اندازه ی (۷٫۴۴) واحد بیشتر بوده است. و در مقایسه ی ‌عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل در قیاس با مجموع کل اختلاف میانگین های حاصل نیز (۴۳٫۸۹)، عملکرد گروه آزمایش بالاتر از این مجموع و عملکرد گروه کنترل پایین تر از آن بوده است.

نمودار ۴-۴: مقایسه میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون یادگیری مهارت های ذهنی

نمودار ۴-۴ نیز نشان دهنده ی وضعیت میانگین عملکرد یادگیری مهارت های ذهنی دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون و مجموع عملکرد کل افراد مورد مطالعه است. با مشاهده ی عملکرد دو گروه در پیش آزمون و مقایسه ی آن با میانگین کلی مشاهده ی می شود که سه میانگین تقریباً در یک خط است. اگر چه در پس آزمون عملکرد دو گروه رشد داشته است. اما وضعیت گروه آزمایش هم از گروه کنترل و هم مجموع میانگین میانگین ها بالاتر است و گروه کنترل از وضعیت ضعیف تری نسبت به گروه آزمایش و همچنین میانگین کلی، برخوردار است.

راهبردهای شناختی:

جدول ۴-۶: شاخص های توصیفی میزان راهبردهای شناختی در دو گروه

گروه/// شاخص های آماری

آزمون

میانگین

اختلاف میانگین ها

انحراف معیار

حداقل نمره

حداکثر نمره

آزمایش

پیش آزمون

۱۲۱

۲۳٫۲۸

۶٫۵۷

۱۰۷

۱۳۳

پس آزمون

۱۴۴٫۲۸

۴٫۹۴

۱۳۶

۱۵۵

کنترل

پیش آزمون

۱۱۸٫۷۱

۱۶٫۱۵

۹٫۱۱

۱۰۵

۱۴۱

پس آزمون

۱۳۴٫۸۶

۶٫۸۲

۱۲۶

۱۵۳

کل

پیش آزمون

۱۱۹٫۸۶

۱۹٫۷۱

۷٫۹۳

۱۰۵

۱۴۱

پس آزمون

۱۳۹٫۵۷

۷٫۵۷

۱۲۶

۱۵۵

میانگین ها از ۲۰۵ می‌باشد.

علائم و نشانه های افسردگی :

افسردگی ممکن است به صورت های زیر زندگی آدمی را تحت تأثیر قرار دهد:

۱) تغییرات در احساسات و ادراکات:

– گریه های مکرر یا فقدان پاسخ دهی عاطفی

– ناتوانی از لذت بردن از هر چیزی

– احساس نا امیدی یا بی ارزشی

– احساس افراطی گناه یا خود سرزنشی

– فقدان صمیمیت نسبت به خانواده و دوستان

– بدبینی نسبت به آینده

– احساس درماندگی

– افکار خودکشی

– غمگینی، اضطراب، خشم و دیگر عواطف ناخوشایند

۲) تغییرات در رفتار و نگرش:

– فقدان علاقه به فعالیت های قبلی و کناره گیری از دیگران

– غفلت از مسئولیت ها و توجه نکردن به ظاهر شخصی

– تحریک پذیری و به آسانی دستخوش خشم شدن

– فقدان انگیزه به منظور پیگیری اهداف

– نارضایتی کلی از زندگی

– کاهش توان حافظه، ناتوانی در تمرکز

– کاهش توانایی رویارویی با مسائل روزمره

۳) تغییرات جسمانی و شکایات بدنی:

– خستگی مزمن و فقدان انرژی

– فقدان کامل اشتها یا خوردن اجباری

– بی خوابی، بیداری زود هنگام صبحگاهی یا خواب بیش از حد

– سردردها ، پشت دردها و سایر شکایات مشابه بدون دلیل

– مشکلات گوارشی شامل درد معده، تهوع، اشکال در هضم و تغییر در کارکردهای روده ای مثل یبوست

– چرخه های نامنظم قاعدگی

– کاهش یا افزایش غیر متعارف وزن

– فقدان یا کاهش تدریجی میل جنسی

توجه ‌به این نکته ضروری است که با توجه به علائم و انواع افسردگی گفته شده، وجود برخی از علائم در افراد، دلیل بر بیماری و اختلال نیست، بلکه هدف صرفا شناسایی انواع افسردگی می‌باشد و تشخیص بایستی صرفا توسط افراد متخصص صورت گیرد.

نشانه های افسردگی :

افسردگی می‌تواند نشانه های عاطفی و شناختی و جسمانی و رفتاری را دربر داشته باشد(سلیگمن و همکاران۲۰۰۱).که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

۱-نشانه های عاطفی یاهیجانی

-غمگینی

-احساس گناه

-نوسانات خلقی

-ناامیدی

-اضطراب

-خشم

-درماندگی

۲-نشانه های جسمانی

-خواب بیش از حد زیاد یا بیش از حد کم

-خوردن افراطی یا فقدان اشتها

-یبوست

-کاهش یا افزایش وزن

-چرخه های نامنظم قاعدگی

-فقدان تدریجی میل جنسی

۳-نشانه های رفتاری

-گریه های بدون دلیل واضح

-کناره گیری از سایر مردم و موقعیتهای جدید

-به آسانی دستخوش خشم شدن

-فقدان انگیزه جهت پیگیری اهداف

-عدم علاقه به آرایش ظاهر شخصی

-مصرف مجدد داروهای(مخدر)یا الکل

۴-نشانه های شناختی

-احساس بازنده بودن

-انتقاد مکرر از خود

-یاس

-احساس درماندگی و ناامیدی

-سرزنش خود بخاطراتفاقات ناخوشایند

-بدبینی نسبت به آینده

-افکار و ادراکات خود تخریب گرانه

سن شیوع افسردگی :

افسردگی سن خاصی ندارد، از کودک خردسال ممکن است افسرده شود تا جوان و سالمند : اما افسردگی میان زنان شایع تر از مردان است و در سنین بالا شیوع بیشتری دارد.

چه عواملی باعث افسردگی فرد می‌شوند ؟

در سبب شناسی بیماری‌های روانی باید عوامل مختلفی را درنظر گرفت. هم عوامل بیولوژیک و هم عوامل اجتماعی. تمام مسائل پیرامون فرد را دربرمی گیرد. عواملی وجود دارد که در چند سال چندین هزار نفر جان خود را در تصادف جاده ها از دست می‌دهند، درنظر بگیرید این افراد فوت شده چه تعدادی را داغذار می‌کنند و چه تعدادی افسرده می‌شوند. یکی از عوامل ایجاد افسردگی، استرس های محیطی است.

از نظر کلی، نابسامانی های اجتماعی و نداشتن تأمین اجتماعی یکی از مسائلی است که در بهداشت روان جامعه تأثیر گذار است.

تفاوت های جنسیتی در افسردگی

به نظر می‌رسد که زنان دو برابر مردان در معرض خطر افسردگی باشند.کثرت افسردگی در زنان آشکارا تأیید شده است.اما چرایی این مشاهدات به طور کامل روشن نیست.برای توجیه این تفاوت جنسیتی در افسردگی چندین فرضیه ارائه شده است.اول اینکه ممکن است در جامعه ما زنان بیشتر باشند.وقتی زنان با ضایعه روبرو می‌شوند برای عدم تحریک و گریه بیشتر تقویت می شونددر حالی که مردان برای خشم و بی تفاوتی بیشتر تقویت می‌شوند.

دوم اینکه فرضیه های زیستی عنوان می‌کنند فعالیت آنزیم شیمیایی و استعداد ژنتیکی و دوره ماهیانه پیش از قاعدگی بر آسیب پذیری زنان تاثیر دارند.همچنین امکان دارد ناقلان ژن افسردگی افسرده شوند در حالی که ناقلان مردانه این ژن الکلی شوند.

فرضیه سوم از نظر درماندگی آموخته شده ناشی می شود.اگر افسردگی به درماندگی مربوط یاشد پس چنانچه زنان یاد بگیرند که درمانده تر از مردان باشند افسردگی در زنان فراوان تر از مردان آشکار خواهد شد.چهارم اینکه زنان بیشتر از مردان حالت گرا هستند و به همین خاطر برای نگران شدن درباره رویدادهای ناگوار زندگی و توضیح دادن آن ها آمادگی دارند که مهمترین آن ها افسردگی است.در حالی که مردان بیشتر به عمل و کمتر به فکر گرایش دارند.

پنجمین تبیینیافته‌هایی است که نشان می‌دهند که افسردگی بیشتر زنان از مردان به تغییرات خلق پیش از قاعدگی مربوط می شود.فرضیه ششم و جالبترین آن ها به تصویر ذهنی از بدن و تعقیب لاغری از طریق رژیم غذایی مربوط می شود به طوری که علت ریشه ای افسردگی ناکامی و درماندگی است و رژیم غذایی می‌تواند یک چرخه ناکامی و درماندگی را تشکیل دهد.در سراسر جهان ایده ال لاغری و رژیم غذایی نه تنها موجب اختلال‌های غذایی بلکه باعث می‌شوند که زنان افسرده تر از مردان باشند(نولن-هوکسما و مارو ۱۹۹۱).

افسردگی در سالمندان

افسردگی یک اختلال سلامت روانی است که باید در سالمندان به طور جدی مورد نظر قرار گیرد. ‌بر اساس آمارهای مؤسسه‌ ملّی سلامت روان (NIMH) آمریکا، دو میلیون نفر از ۳۵ میلیون آمریکایی بالای ۶۵ سال به نوعی دچار این بیماری هستند.

افسردگی معمولاً نادیده گرفته شده و یا طبیعی و گریز ناپذیر در نظر گرفته می شود و به همین دلیل تشخیص داده نمی شود و درمان نمی گردد. این امر به ویژه در شرایطی که بیماری دیگری وجود داشته باشد یا رویداد ناگواری اتفاق افتاده باشد (مثل مرگ عزیزان)، که غالباً ‌در مورد سالمندان وجود دارد، صادق است. امّا نکته ای که باید توجه داشت این است که افسردگی به هیچوجه بخشی عادی و طبیعی از فرایند پیرشدن نیست.

بسیاری از سالمندان ممکن است در معرض خطرات دیگر ناشی از افسردگی قرار داشته باشند. برای مثال، افسردگی در سالمندان به مراتب بیشتر از جوانان احتمال دارد که به خودکشی بیانجامد. بنابر آمارهای NIMH ، در حالی که تنها ۱۳ درصد از جمعیت آمریکا از افراد بالاتر از ۶۵ سال تشکیل می‌دهند امّا ۱۸ درصد خودکشی های منجر به مرگ در بین این گروه روی می‌دهد.